Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình mới nhất từ Bộ Y tế

Căn cứ vào đặc điểm thể trạng và mức độ triệu chứng, bác sĩ chuyên khoa sẽ vạch ra phác đồ điều trị rối loạn tiền đình an toàn, hiệu quả và phù hợp nhất với mỗi bệnh nhân. Trong quá trình chữa bệnh, bạn cần chú ý kết hợp sử dụng thuốc Tây theo đúng chỉ định, thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và chăm chỉ thực hiện những bài tập thể dục nhẹ nhàng, vừa sức.

Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình

Rối loạn tiền đình là trạng thái rối loạn tích hợp của hệ thống thần kinh trung ương và bộ máy tiền đình. Tình trạng này khiến bộ phận tiền đình mất đi khả năng duy trì sự thăng bằng của cơ thể. Lúc đó, người bệnh sẽ bị chóng mặt, hoa mắt, chao đảo, buồn nôn, ù tai, quay cuồng…

Các triệu chứng trên thường xuất hiện đột ngột, lặp lại nhiều lần, từ đó ảnh hưởng lớn đến năng suất học tập, lao động và chất lượng cuộc sống của họ.

Nếu cố gắng di chuyển khi đang chóng mặt vì bị rối loạn tiền đình, bệnh nhân sẽ dễ dàng bị té ngã, trầy xước, chấn thương, thậm chí đột quỵ do thiếu máu lên não. Vì vậy, bạn cần chủ động thăm khám và điều trị ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường kể trên.

1. Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình theo Tây y

Thuốc Tây thường là sự lựa chọn hàng đầu của nhiều người bệnh. Tùy thuộc vào biểu hiện lâm sàng, bác sĩ chuyên khoa sẽ cân nhắc kê đơn nhiều loại thuốc điều trị khác nhau, chẳng hạn:

• Cinnarizin: Loại thuốc kháng histamin H1 này có tác dụng đẩy lùi triệu chứng ù tai, chóng mặt, mất thăng bằng, say tàu xe, đau nửa đầu. Thuốc cinnarizin hoạt động dựa trên cơ chế ức chế các thụ thể tại cơ quan cuối của tiền đình, đồng thời chặn đứng quá trình hoạt hóa vào thời điểm tiết acetylcholin và histamin.
• Duxil: Duxil thường được kê toa cho các trường hợp rối loạn tiền đình do thiếu khí oxy tại các mô. Loại thuốc này có công dụng kiểm soát tình trạng choáng váng, điều trị rối loạn tiền đình ốc tai, thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu não hoặc chữa bệnh cho những người vừa bị tai biến mạch máu não.
• Flunarizine: Thuốc flunarizine giúp giảm nhanh biểu hiện chóng mặt, nhức đầu, đau nửa đầu do rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, loại thuốc này dễ dẫn đến nhiều tác dụng không mong muốn.
• Vinpocetin: Vinpocetin có khả năng bảo vệ hệ thống thần kinh và cải thiện rối loạn tiền đình. Bệnh nhân nên dùng thuốc sau khi dùng bữa nhằm hạn chế tối đa một số tác dụng phụ.
• Tanganil: Thuốc tanganil có khả năng giảm thiểu triệu chứng đau đầu, hoa mắt, buồn nôn, chóng mặt không rõ nguyên nhân (chóng mặt sau chấn thương, chóng mặt sau phẫu thuật). Tuy nhiên, loại thuốc này thường tương tác với những loại thuốc khác. Do đó, bạn cần tham vấn y khoa kỹ lưỡng trước khi sử dụng.
• Ginkgo biloba: Loại thuốc bổ tiền đình này có công dụng làm giãn mạch máu, cải thiện quá trình lưu thông máu, tăng cường tuần hoàn động mạch, cải thiện thị lực, điều trị rối loạn tiền đình và ngăn ngừa hiện tượng suy giảm trí nhớ.

Các chuyên gia cho biết, nguyên tắc điều trị rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y chủ yếu tập trung ức chế dây thần kinh, từ đó giảm nhanh triệu chứng. Thế nhưng, thuốc Tây đồng thời cũng là con dao hai lưỡi với nhiều tác dụng không mong muốn như:

• Rối loạn tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy)
• Viêm loét dạ dày
• Mệt mỏi, uể oải, buồn ngủ cả ngày
• Nổi mề đay, dị ứng
• Rối loạn chức năng tim mạch
• Phụ thuộc thuốc, nghiện thuốc

2. Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình theo Đông y

Y học cổ truyền quan niệm, rối loạn tiền đình thuộc chứng huyễn vựng. Căn bệnh này khiến bệnh nhân thường xuyên hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, ù tai, choáng váng, đi đứng không vững vàng… Tình trạng suy nhược thần kinh mạn tính, dẫn đến hư thận, khí huyết kém, máu khó lưu thông lên não chính là nguyên nhân hàng gây ra hội chứng rối loạn tiền đình.

Những bài thuốc Đông y trị rối loạn tiền đình giúp bồi bổ cơ thể, cân bằng âm dương, thúc đẩy hoạt động bơm máu lên não bộ, duy trì tinh thần vui vẻ, triệt tiêu những yếu tố làm nhiễu loạn thần trí, tâm trí, chữa lành tổn thương hệ thần kinh và nuôi dưỡng tế bào não bộ.

Với thành phần thảo dược thiên nhiên an toàn, lành tính, những bài thuốc y học cổ truyền dưới đây sẽ phát huy hiệu quả tối đa và đảm bảo an toàn sức khỏe.

Trị rối loạn tiền đình thể hư chứng

Bệnh rối loạn tiền đình thể hư chứng được đặc trưng bởi triệu chứng chóng mặt, hoa mắt, ù tai trong một khoảng thời gian ngắn. Để chữa khỏi tình trạng này, các thầy thuốc y học cổ truyền sẽ ứng dụng bài thuốc Kỷ cúc địa hoàng hoàn trong Y cấp, Định huyễn thang hoặc Chỉ huyễn trừ vựng thang trong Trung Quốc trung y bí phương đại hoàn.

• Bài thuốc Định huyễn thang có công dụng hóa đờm, kiện tỳ và đẩy lùi các triệu chứng rối loạn tiền đình. Chuẩn bị 12g phục thần, 12g cát nhân, 12g đạm trúc diệp, 16g thiên ma, 16g bán hạ, 20g trạch tả, 30g long cốt và 30g bạch tật lê. Sắc long cốt trước. Sau đó, lần lượt cho các nguyên liệu còn lại vào, sắc thêm 15 phút. Lọc lấy nước, loại bỏ bã. Dùng 2 – 3 lần/ngày. Uống liên tục 5 – 10 thang.
• Bài thuốc Kỷ cúc địa hoàng hoàn giúp bảo vệ gan thận, cải thiện trí nhớ, phòng chống mệt mỏi, thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu và hạn chế triệu chứng rối loạn tiền đình. Chuẩn bị 120g bạch cúc hoa, 120g câu kỷ tử, 120g phục linh, 120g đơn bì, 120g trạch tả, 160g sơn dược, 160g sơn thù và 320g thục địa. Rửa sạch tất cả vị thuốc, phơi khô, tán thành bột mịn, vo viên. Bảo quản thuốc trong bình thủy tinh đậy kín. Mỗi lần sử dụng, uống 8 – 16g với nước muối nhạt. Lưu ý, phụ nữ mang thai không nên sử dụng đan bì.
• Bài thuốc chỉ huyễn trừ vựng thang có tác dụng hóa đờm, thông huyết. Chuẩn bị 6g hổ phách, 12g bán hạ, 12g sinh khương, 12g ngưu tất, 16g trạch lan, 16g quế chi, 20g bạch truật, 24g đan sâm, 30g xa tiền tử và 40g mẫu lệ. Sắc kỹ toàn bộ dược liệu. Lọc bỏ bã, lấy phần nước. Uống 2 – 3 lần/ngày. Kiên trì áp dụng 5 – 7 ngày liên tục.

Chữa rối loạn tiền đình thể thực chứng

Bệnh rối loạn tiền đình thể thực chứng được đặc trưng bởi triệu chứng ù tai, chóng mặt, hoa mắt. Khi di chuyển, bệnh nhân cảm thấy mọi thứ xung quanh đảo lộn, ngả nghiêng và cần nhắm mắt lại ngay để đề phòng té ngã. Trong trường hợp này, các lương y sẽ cân nhắc chỉ định bài thuốc Nhị căn thang hoặc Thiên ma câu đằng ẩm.

• Bài thuốc Nhị căn thang có khả năng hóa ứ, hoạt huyết, lợi thấp, khử đờm và góp phần điều trị rối loạn tiền đình. Chuẩn bị 10g bán hạ, 12g xuyên khung, 16g đại giả thạch, 16g thạch xương bồ, 20g cát căn và 30g hải đới căn. Sắc kỹ toàn bộ dược liệu. Lọc bỏ bã, lấy phần nước. Uống 2 – 3 lần/ngày. Kiên trì áp dụng 6 – 8 ngày liên tục.
• Bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm có công dụng dưỡng huyết an thần, tư âm thanh nhiệt, bình can tức phong, chủ trị mất ngủ, chóng mặt, hoa mắt, bán thân bất toại, mạch huyết sắc, lưỡi đỏ. Chuẩn bị 8g thiên ma, 10g đỗ trọng, 10g dạ giao đằng, 10g hoàng cầm, 10g hà thủ ô trắng, 12g sơn chi, 12g phục thần, 12g câu đằng, 12g ngưu tất, 12g ích mẫu, 12g tang ký sinh và 20g thạch quyết minh sống. Uống 2 – 3 lần/ngày. Kiên trì áp dụng 3 – tháng.

3. Cải thiện rối loạn tiền đình bằng một số bài tập

Những bài tập đơn giản, nhẹ nhàng dưới đây có thể hỗ trợ quá trình chữa bệnh rối loạn tiền đình vô cùng hiệu quả.

• Bài tập yoga: Bộ môn yoga giúp nâng cao sức khỏe tổng thể, ổn định tim mạch, tăng cường khả năng tập trung và giảm thiểu triệu chứng rối loạn tiền đình.
• Bài tập vẩy tay: Bệnh nhân đứng thẳng, chân dang rộng bằng vai và cố gắng giữ thăng bằng, sau đó từ từ giơ tay lên phía trước mặt rồi khép tay lại và vung thật mạnh ra phía sau.
• Bài tập luyện mắt: Những động tác này góp phần cải thiện tầm nhìn của người bệnh. Độc giả tập trung vào một vật thể phía trước mặt, sau đó di chuyển chậm rãi trong khi vẫn giữ nguyên điểm nhìn.
• Bài tập cổ và đầu: Bạn từ từ ngửa cổ và gập đầu theo chiều kim đồng hồ, sau đó nhẹ nhàng vặn sang bên trái và đổi bên.
• Bài tập nằm nghiêng: Bệnh nhân ngồi thẳng, quay mặt khoảng 45 độ, giữ nguyên phần đầu và từ từ nằm xuống, chú ý nếu quay đầu sang phải thì nghiêng người sang trái và ngược lại. Bài tập này giúp bạn hạn chế chao đảo, hoa mắt, choáng váng.

Ngoài ra, bạn có thể thực hiện một số bài tập thể dục tại nhà nhẹ nhàng khác hay đi bộ, chạy bộ 15 – 20 phút/ngày.

4. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và thay đổi lối sống

Chế độ dinh dưỡng khoa học, cân bằng là yếu tố quan trọng hàng đầu trong phác đồ điều trị rối loạn tiền đình. Để nhanh chóng đẩy lùi triệu chứng, bạn nên:

• Tăng cường dung nạp nhóm thực phẩm giàu vitamin, chất xơ, axit folic từ sữa, trứng, cá, thịt, rau củ, các loại đậu, các loại hạt
• Cung cấp cho cơ thể đầy đủ 2 – 2,5 lít nước
• Kiêng cữ thực phẩm giàu chất béo, nhiều dầu mỡ như: sữa dừa, bánh kem, mỡ động vật…
• Tránh xa chất kích thích (cà phê, thuốc lá, rượu bia, thức uống có cồn), thức ăn quá ngọt, quá mặn hoặc thực phẩm chứa nhiều axit amin tyramine (xúc xích, thịt xông khói, rượu vang đỏ…)

Bên cạnh việc tự giác tuân thủ phác đồ điều trị rối loạn tiền đình theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, bệnh nhân cần chủ động thay đổi thói quen sinh hoạt theo những gợi ý sau đây:

• Ngủ đúng giờ (trước 23 giờ tối) và đủ giấc (7 – 8 tiếng/đêm)
• Kê gối cao vừa phải khi ngủ
• Nghỉ ngơi ngay khi cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, ù tai, đau đầu
• Tránh thay đổi tư thế đột ngột
• Làm việc – nghỉ ngơi điều độ, không lao động quá sức
• Ngâm chân bằng nước ấm vào mỗi buổi tối

Trong quá trình chữa bệnh rối loạn tiền đình, người bệnh cần tự giác làm theo sự hướng dẫn cụ thể của bác sĩ chuyên khoa, luyện tập thể dục – thể thao đều đặn, duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cũng như dành thời gian thư giãn thường xuyên.