Rối loạn tiền đình sau sinh: Cách khắc phục và lưu ý

Rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh là vấn đề sức khỏe tương đối phổ biến. Tuy nhiên nhiều chị em chủ quan, xem thường tình trạng này dẫn đến hàng loạt hậu quả phức tạp, khó lường như: mất trí nhớ, đãng trí, đột quỵ… 

Dấu hiệu nhận biết của bệnh rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh

Bộ phận tiền đình thuộc hệ thần kinh trung ương và nằm phía sau ốc tai. Tiền đình giúp duy trì trạng thái thăng bằng, điều hòa – phối hợp cử động mắt, đầu, chân, tay.

Nếu hệ thống tiền đình hoạt động bất thường, những biểu hiện của rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh sẽ xuất hiện, bao gồm:

• Ù tai
• Mệt mỏi, uể oải
• Cáu gắt
• Buồn nôn
• Đau đầu
• Chóng mặt, hoa mắt
• Chao đảo, mất thăng bằng
• Không đủ sữa cho con bú,..

Các triệu chứng điển hình này rất dễ dàng nhận biết, nhất là khi phái đẹp đang thiếu dinh dưỡng, suy nhược cơ thể, hay bị thiếu máu não.

Nguyên nhân hình thành rối loạn tiền đình sau sinh

Bệnh rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh thường xuất hiện do:

• Sự thay đổi nội tiết tố sau sinh
• Căng thẳng, mất ngủ trong quá trình chăm sóc con nhỏ (trẻ sơ sinh hay quấy khóc)
• Áp lực giảm cân giữ dáng
• Chế độ kiêng cữ nghiêm ngặt sau khi vượt cạn
• Khúc mắc với chồng hoặc gia đình,..
• Tâm lý bất an về vấn đề công việc, tài chính
• Thiếu sắt, mất máu quá nhiều sau khi sinh nở

Những yếu tố này khiến chị em suy nghĩ quá mức, suy kiệt cả về mặt thể chất lẫn tinh thần. Người mẹ sẽ có dấu hiệu chóng mặt, đau đầu, choáng ngất,…

Rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh khiến người mẹ chán ăn, thiếu ngủ, mệt mỏi, suy nhược cơ thể. Điều này gây ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa mẹ.

Ngoài ra, người phụ nữ cũng trở nên bực bội, cáu gắt hơn. Về lâu dài, bệnh nhân có thể đãng trí sớm, lú lẫn và mắc bệnh Alzheimer.

Xem thêm: Thoát Khỏi Những Suy Nghĩ Tiêu Cực Ở Phụ Nữ Mang Thai Và Sau Sinh

Điều trị rối loạn tiền đình sau sinh bằng thuốc Tây

Điều trị rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh vô cùng quan trọng. Điều trị sớm giúp hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực như thiếu máu nặng, ngất xỉu, gặp tai nạn, đột quỵ, thậm chí tử vong.

Căn cứ vào nguyên nhân hình thành và mức độ bệnh lý, bác sĩ chuyên khoa sẽ kê một số loại thuốc như tanganil, acetyl-DL-leucine, cetampir, piracetam… với liều lượng phù hợp để nhanh chóng cải thiện triệu chứng.

Người bệnh trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên khoa về liều lượng, cách sử dụng, và những vấn dề khác để tránh các tác dụng không mong muốn.

Điều trị rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh bằng Đông y

Theo quan niệm của ngành y học cổ truyền, bệnh rối loạn tiền đình được chia thành hai thể là hư chứng và thực chứng.

Tùy thuộc vào đặc điểm thể trạng cùng tình hình bệnh lý, thầy thuốc sẽ cân nhắc chỉ định một trong những bài thuốc hiệu nghiệm dưới đây:

1. Chữa bệnh do thể thực chứng

Nếu bị rối loạn tiền đình thể thực chứng, phụ nữ sau sinh sẽ bị hoa mắt, chóng mặt, ù tai, chao đảo, nhìn thấy mọi thứ xung quanh ngả nghiêng, đảo lộn và dễ té ngã. Những bài thuốc phù hợp bao gồm:

Bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm trích từ Tạp bệnh chứng trị tân nghĩa

• Chuẩn bị: 8g thiên ma, 10g hà thủ ô trắng, 10g dạ giao đằng, 10g hoàng cầm, 10g đỗ trọng, 12g tang ký sinh, 12g sơn chi, 12g ngưu tất, 12g phục thần, 12g ích mẫu, 12g câu đằng và 20g thạch quyết minh sống.
• Cách dùng: Sắc kỹ toàn bộ nguyên liệu. Chia thành 2 – 3 phần bằng nhau. Dùng hết trong ngày. Uống liên tục 3 – 5 thang.

Bài thuốc Nhị căn thang trích từ Phúc kiến Trung y dược

• Chuẩn bị: 10g bán hạ, 12g xuyên khung, 16g đại giả thạch, 16g thạch xương bồ, 20g cát căn và 30g hải đới.
• Cách dùng: Sắc kỹ toàn bộ nguyên liệu. Chia thành 2 – 3 phần bằng nhau. Dùng hết trong ngày. Uống 6 – 8 thang.

2. Chữa bệnh do thể hư chứng

Rối loạn tiền đình thể hư chứng được đặc trưng bởi triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, ù tai đột ngột. Những biểu hiện này có thể xuất hiện thoáng qua hoặc kéo dài vài ngày.

Bài thuốc Kỷ cúc địa hoàng hoàn trích từ Y cấp

• Chuẩn bị: 120g bạch cúc hoa, 120g câu kỷ tử, 120g phục linh, 120g trạch tả, 120g đơn bì, 160g sơn dược, 160g sơn thù và 320g thục địa.
• Cách dùng: Phơi khô tất cả dược liệu, tán thành bột mịn, vo viên. Bảo quản cẩn thận trong lọ thủy tinh. Uống 8 – 16g bột thuốc/lần với nước muối nhạt.

Bài thuốc Chỉ huyễn trừ vựng thang trích từ Trung Quốc Trung y bí phương đại toàn

• Chuẩn bị: 6g hổ phách, 12g bán hạ, 12g sinh khương, 12g ngưu tất, 16g trạch lan, 16g quế chi, 20g bạch truật, 24g đan sâm, 30g xa tiền tử và 40g mẫu lệ.
• Cách dùng: Sắc kỹ toàn bộ nguyên liệu. Chia thành 2 – 3 phần bằng nhau. Dùng hết trong ngày. Uống liên tục 5 – 7 thang.

Bài thuốc Định huyễn thang trích từ Trung Quốc Trung y bí phương đại hoàn

• Chuẩn bị: 12g cát nhân, 12g phục thần, 12g đạm trúc diệp, 16g bán hạ, 16g thiên ma, 20g bạch tật lê, 20g trạch tả và 30g long cốt.
• Cách dùng: Sắc long cốt riêng lẻ. Sau đó, cho những vị thuốc còn lại vào sắc cùng. Chia thành 2 – 3 phần bằng nhau. Dùng hết trong ngày. Uống liên tục 5 – 10 thang.

Nhìn chung, với thành phần thiên nhiên an toàn, lành tính, các bài thuốc Đông y phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân. Thuốc cũng ít khi gây tác dụng không mong muốn. Tuy nhiên, ta cũng cần lưu ý:

• Lựa chọn cơ sở Đông y uy tín để tránh mua phải hàng kém chất lượng
• Uống thuốc đúng liều lượng và kiên trì dùng thuốc liên tục
• Kết quả chữa bệnh còn phụ thuộc vào đặc điểm cơ địa và mức độ bệnh lý
• Tuyệt đối không điều khiển phương tiện giao thông khi lên cơn rối loạn tiền đình
• Nếu bị hoa mắt, chóng mặt khi đang lái xe, hãy nhanh chóng tấp vào lề và tạm thời nghỉ ngơi
• Cung cấp nhiều nước và bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể
• Ưu tiên dung nạp nhóm thực phẩm giàu vitamin C, vitamin D, vitamin B6, folate…
• Kiêng cữ thuốc lá, rượu bia, cà phê, thực phẩm chiên xào, nhiều dầu mỡ…

Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên hỏi ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng. Nếu bệnh không thuyên giảm, bệnh nhân cũng cần liên hệ bác sĩ để được tư vấn.

Chữa rối loạn tiền đình sau sinh theo kinh nghiệm dân gian

Phái đẹp có thể sử dụng những vị thuốc quen thuộc và dân dã từ gian bếp, góc vườn như: ngải cứu, đinh lăng, đẳng sâm, tam thất… để cải thiện triệu chứng

Tuy nhiên, những mẹo dân gian này chỉ có thể hỗ trợ chữa bệnh. Chúng thường phát huy công dụng tối đa đối với chứng rối loạn tiền đình thể nhẹ. Độc giả hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi thực hiện.

1. Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ cây ngải cứu

Thành phần tinh dầu, cholin, axit amin, adenin và flavonoid từ cây ngải cứu giúp thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu não, điều hòa khí huyết, đồng thời kiểm soát tình trạng mất ngủ, đau đầu, chóng mặt do rối loạn tiền đình.

Không chỉ dừng lại ở đó, loài thảo dược này còn có tác dụng an thai, trị mụn, hạn chế đau nhức xương khớp và phòng trừ mẩn ngứa.

Trà ngải cứu

• Chuẩn bị: 30g ngải cứu khô.
• Cách dùng: Ngâm nguyên liệu với 900ml nước lọc trong vòng 10 phút. Có thể bổ sung một chút đường cát hoặc mất ong nguyên chất. Thưởng thức khi trà ngải cứu còn ấm.

Trứng gà hấp ngải cứu

• Chuẩn bị: 3 quả trứng gà, 20g ngải cứu tươi, 100g thịt heo, hành tím và gia vị.
• Cách làm: Rửa sạch lá ngải cứu với nước muối pha loãng. Sơ chế thịt heo cẩn thận và băm nhuyễn. Lột vỏ, băm nhuyễn củ hành. Tẩm ướp thịt băm với 1 muỗng cà phê muối, 1 muỗng cà phê hạt nêm và 1/2 muỗng cà phê tiêu xay khoảng 10 phút. Đập trứng gà cho vào chén, thêm ngải cứu và thịt heo, trộn đều. Hấp cách thủy hỗn hợp này 15 phút. Thưởng thức món ăn với cơm nóng.

2. Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ cây đinh lăng

Định lăng vừa là loại rau thơm ngon vừa là nguyên liệu phổ biến trong nhiều bài thuốc bồi bổ sức khỏe. Chúng ta có thể tận dụng mọi bộ phận của loài cây này để phục vụ mục đích chữa bệnh.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, cây đinh lăng chứa nhiều vitamin B (B1, B2, B6), vitamin C, glycocid, phytosterol, saponin, tinh dầu, 20 loại axit amin cùng hàng loạt nguyên tố vi lượng khác.

Nhờ đó, cây đinh lăng có công dụng kháng khuẩn, bổ huyết, phòng tránh suy nhược cơ thể, cải thiện triệu chứng đau đầu, chóng mặt và ngăn ngừa ung thư.

Trà đinh lăng

• Chuẩn bị: 150 – 200g đinh lăng tươi.
• Cách dùng: Rửa sạch đinh lăng với nước muối pha loãng. Phơi khô toàn bộ nguyên liệu. Hãm vị thuốc với 200ml nước sôi trong vòng 5 – 7 phút. Thưởng thức khi trà còn ấm.

Canh sườn heo nấu đinh lăng

• Chuẩn bị: 200g lá đinh lăng (phần có nhiều răng cưa), 200g sườn non, hành tím băm và gia vị.
• Cách làm: Rửa sạch thịt heo và cắt miếng vừa ăn. Ngâm rửa lá đinh lăng trong nước muối pha loãng khoảng 15 phút. Bắc chảo nóng, phi thơm hành tím, xào săn sườn non. Cho nước lọc vào nồi, nấu sôi trên lửa nhỏ cho tới khi thịt sườn chín mềm. Vớt bọt thường xuyên. Thêm lá đinh lăng, nấu khoảng 5 phút. Nêm nếm gia vị. Thưởng thức canh sườn heo nấu đinh lăng với cơm nóng.

3. Bài thuốc chữa rối loạn tiền đình từ hoa tam thất

Y học cổ truyền quan niệm, hoa tam thất có khả năng đẩy lùi triệu chứng chóng mặt, đau đầu, mất ngủ vì rối loạn tiền đình, xoa dịu tinh thần và nâng cao hệ miễn dịch.

Y học hiện đại cho biết, với thành phần saponin, canxi, sắt, axit amin, sterol, tinh chất nhân sâm Rb1, Rb2, hoa tam thất giúp kháng viêm, cầm máu, tiêu ứ, điều hóa khí huyết, cản trở quá trình lão hóa.

Tam thất cũng giúp bảo vệ hệ thần kinh, hạn chế hiện tượng phong thấp, điều trị đau nhức xương khớp, thanh nhiệt, giải độc,…

Hướng dẫn nấu trà hoa tam thất

• Chuẩn bị 10g lá dâu tằm, 10g ngọc lạc tiên cùng 10g hoa tam thất
• Rửa sạch tất cả vị thuốc trong nước muối pha loãng
• Hãm nguyên liệu với một lượng nước sôi vừa đủ trong vòng 30 phút
• Thưởng thức trà hoa tam thất trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng đồng hồ
• Kiên trì áp dụng liên tục 1 tuần.

4. Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ mộc nhĩ

Mộc nhĩ chứa nhiều magie, kali, natri, vitamin cùng một số dưỡng chất thiết yếu khác. Đây là một trong những loại thực phẩm quen thuộc đối với bữa ăn truyền thống của người Việt.

Bên cạnh khả năng bồi bổ sức khỏe, nguyên liệu này còn giúp chữa bệnh rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh.

Hướng dẫn nấu canh mộc nhĩ thịt thăn

• Chuẩn bị 5 trái táo tàu, 50g thịt thăn, 8,5g mộc nhĩ, vài lát gừng tươi và gia vị
• Ngâm mộc nhĩ với nước mát, rửa sạch, cắt chân, vớt ra để ráo
• Sơ chế thịt thăn cẩn thận, rửa sạch, xắt miếng vừa ăn
• Đun sôi 600ml nước lọc
• Cho thịt thăn, mộc nhĩ và gừng tươi vào nồi
• Nấu canh trên lửa nhỏ cho đến khi nước cạn còn 200ml
• Thưởng thức món ăn cùng cơm nóng

5. Bài thuốc chữa rối loạn tiền đình từ bạch quả

Theo quan niệm y học cổ truyền, bạch quả vị đắng, tính ấm, có tác dụng sát trùng, tiêu độc, giải độc rượu bia, chủ trị chóng mặt, ù tai, tổn thương võng mạc do thiếu máu, và tắc nghẽn động mạch chi dưới mạn tính.

Thành phần flavonoid, tecpen và một số axit hữu cơ (kynurenic, hydroxybenzoic, vanillic) có thể tăng cường trí nhớ, kích thích quá trình tuần hoàn máu.

Bạch quả giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ, cải thiện những cơn đau đầu, đồng thời kiểm soát những triệu chứng rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh.

Hướng dẫn nấu trà bạch quả

• Chuẩn bị 80 – 100ml nước sôi và 1 muỗng cà phê bột lá bạch quả
• Hòa tan bột bạch quả trong nước sôi, khuấy đều và để nguyên 7 phút
• Thưởng thức trà bạch quả khi còn ấm
• Dùng 1 ly/ngày trong vòng 15 ngày liên tục

6. Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ rau đắng biển

Dân gian quan niệm, rau đắng biển có thể đẩy lùi biểu hiện buồn nôn, đau đầu, mất ngủ, chóng mặt…

Không chỉ dừng lại ở đó, vị thuốc này còn có khả năng kháng viêm, ức chế quá trình oxy hóa, tăng cường sức đề kháng, điều hòa đường huyết, ngăn ngừa ung thư, xua tan phiền muộn.

Hướng dẫn nấu trà rau đắng biển

• Chuẩn bị một chút muối biển cùng 1 bó rau đắng biển tươi
• Rửa sạch rau đắng biển trong nước muối pha loãng, vớt ra để ráo
• Phơi khô vị thuốc
• Sắc kỹ 6 – 12g rau đắng biển khô với 1 chén nước lớn
• Uống 1 lần/ngày trong khoảng 1 tháng

7. Bài thuốc chữa rối loạn tiền đình từ hạt sen và long nhãn

Trong quan niệm Đông y, hạt sen có khả năng dưỡng tâm, an thần và bồi bổ tỳ vị. Trong khi đó, long nhãn tính ôn, vị ngọt, giúp ích tâm kiện tỳ, bồi bổ cơ thể và giảm thiểu stress, căng thẳng, mệt mỏi.

Hai loại dược liệu này khi kết hợp góp phần cải thiện trí nhớ, điều trị mất ngủ và phòng ngừa rối loạn tiền đình. Chè long nhãn hạt sen sẽ là món ăn bồi bổ, giúp cải thiện rồi loạn tiền đình.

Hướng dẫn chế biến chè long nhãn hạt sen

• Chuẩn bị 300g hạt sen tươi (hoặc 150g hạt sen khô), 1kg nhãn lồng tươi cùng một lượng đường phèn vừa đủ
• Rửa sạch hạt sen, loạt bỏ tim sen
• Nấu sôi hạt sen cùng một lượng nước vừa đủ cho tới khi nguyên liệu chín mềm
• Thêm 2 muỗng cà phê đường vào nồi, đun thêm 5 phút, sau đó tắt bếp và vớt hạt sen ra
• Bóc vỏ, tách hạt toàn bộ nhãn lồng
• Nhẹ nhàng đặt hạt sen vào bên trong thịt nhãn
• Hầm tất cả nhãn lồng trong nước hạt sen vừa làm
• Thưởng thức chè hạt sen nhãn lồng khi còn ấm

8. Bài thuốc trị rối loạn tiền đình từ đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo được ví von là “thần dược” chữa bách bệnh. Loại dược liệu đặc biệt này có tác dụng tăng cường sức khỏe tổng thể và bồi bổ khí huyết.

Ngoài ra, óc heo là một trong những thực phẩm “đại bổ não” mà các bệnh nhân rối loạn tiền đình không thể bỏ qua. Kết hợp hai thực phẩm này rất có lợi cho sức khỏe.

Hướng dẫn chế biến món óc heo hấp đông trùng hạ thảo

• Chuẩn bị 3 con đông trùng hạ thảo, 1 bộ óc heo cùng 1 muỗng cà phê rượu vang
• Sơ chế đông trùng hạ thảo cẩn thận, rửa sạch, vớt ra để ráo
• Loại bỏ mạch máu và chần sơ óc heo
• Cho đông trùng hạ thảo cùng óc heo vào tô lớn, thêm rượu vang, muối và 2 muỗng canh nước lọc
• Chưng cách thủy hỗn hợp này trong vòng 45 phút
• Thưởng thức món óc heo hấp đông trùng hạ thảo với cơm nóng trong 10 ngày liên tục

Các lưu ý dành cho những chị em bị rối loạn tiền đình sau sinh

Bên cạnh việc điều trị tích cực, phụ nữ sau sinh cần chủ động điều chỉnh lối sống và thay đổi chế độ dinh dưỡng theo những gợi ý sau:

• Nghỉ ngơi trong không gian sạch sẽ, thoáng mát, thoải mái
• Uống một ly sữa ấm và ăn nhẹ, sau đó nằm nghỉ nếu lên cơn rối loạn tiền đình
• Thường xuyên tâm sự và chia sẻ công việc chăm sóc con nhỏ với người chồng cùng gia đình
• Ngủ đủ giấc, đúng giờ, tránh làm việc quá sức
• Duy trì tinh thần lạc quan, vui vẻ, tránh xa căng thẳng
• Tăng cường bổ sung nước lọc, trà thảo mộc, rau củ, trái cây, thịt cá, ngũ cốc…
• Kiêng cữ thuốc lá, cà phê, trà đặc, rượu bia, nước ngọt, thức ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm khó tiêu,…

Bệnh rối loạn tiền đình ở phụ nữ sau sinh có thể ảnh hưởng lớn sức khỏe tổng thể và đời sống tinh thần của người mẹ, khiến họ trở nên kiệt sức, suy nhược tinh thần, suy nhược cơ thể.

Do đó, để điều trị dứt điểm bệnh lý, bạn cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt ngay khi phát hiện những biểu hiện bất thường.