Suy nghĩa tiêu cực là gì? Cách loại bỏ để sống vui vẻ hơn

Suy nghĩ tiêu cực là hiện tượng bình thường khi đối mặt với điều không mong muốn. Chúng ta cần biết cách điều chỉnh suy nghĩ kịp thời để tránh ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi.

Suy nghĩ tiêu cực là gì?

Suy nghĩ tiêu cực được hiểu là những suy nghĩ bi quan, phiến diện và thiếu khách quan. Suy nghĩ này khiến ta có tâm trạng buồn bã, chán nản, mệt mỏi, thiếu tự tin về bản thân.

Mức độ tiêu cực trong suy nghĩ phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ như tính cách của từng người, tính chất nghiêm trọng của sự việc, và nhiều ảnh hưởng khác.

Thực tế, suy nghĩ chi phối cả cảm xúc, lời nói và hành vi. Do đó, thói quen suy nghĩ không tích cực ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý và chất lượng cuộc sống.

Sự tiêu cực sẽ “nhấn chìm” sự lạc quan, vui vẻ và yêu đời. Hơn nữa, chìm đắm trong sự tiêu cực còn dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe tinh thần và thể chất.

Những điều tiêu cực là điều tất yếu trong cuộc sống. Nếu biết cách chế ngự, sự tiêu cực trong suy nghĩ sẽ giúp đa dạng cảm xúc và tăng trải nghiệm sống.

Nguyên nhân dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực

Suy nghĩ tiêu cực hình thành khi phải đối mặt với những sự việc xảy ra ngoài ý muốn. Những người có cuộc sống khó khăn và áp lực thường rôi vào tình trạng này.

Tuy nhiên, tình trạng này còn phụ thuộc vào cách nhìn nhận, tư duy, tính cách,… của từng người. Nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này bao gồm:

• Di truyền: Đặc điểm tính cách có khả năng di truyền từ bố mẹ sang con cái. Ngoài ra, yếu tố này cũng bị ảnh hưởng bởi cách giáo dục và những yếu tố tâm lý xã hội.
• Các sự kiện xảy ra không mong muốn: Những sự kiện thường gặp nhất là kết quả học tập kém, thất bại trong công việc, mắc lỗi, bị sếp khiển trách, mâu thuẫn trong các mối quan hệ, các vấn đề tài chính,…

• Ảnh hưởng từ những người xung quanh: Suy nghĩ và cảm xúc của bạn rất dễ bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh. Nếu bạn bè và người thân luôn ủ rũ, buồn bã và có những suy nghĩ bi quan, bạn cũng sẽ chịu ảnh hưởng.
• Ảnh hưởng từ lối sống: Lối sống và cách suy nghĩ có ảnh hưởng đến nhau. Suy nghĩ tiêu cực thường bắt nguồn từ lối sống không lành mạnh như lạm dụng chất kích thích, hút thuốc lá, làm việc quá sức, thiếu ngủ,…
• Do các bệnh tâm lý, tâm thần: Góc nhìn tiêu cực dai dẳng có thể là biểu hiện của các vấn đề tâm lý. Người bệnh có thể đang mắc rối loạn nhân cách, stress, rối loạn lo âu, rối loạn cảm xúc, trầm cảm, hoang tưởng,…
• Đặc điểm tính cách: Những người nhạy cảm, yếu đuối, thiếu chính kiến cũng thường có những suy nghĩ không tích cực.

Suy nghĩ tiêu cực biểu hiện như thế nào?

Suy nghĩ tiêu cực có thể biểu hiện rõ ràng thông qua lời nói. Tuy nhiên, một số người luôn cố gắng giữ những suy nghĩ bi quan trong lòng thay vì chia sẻ với người khác. Bạn thể phát hiện tình trạng này thông qua nhiều dấu hiệu sau:

• Thường xuyên đề cập đến những vấn đề tiêu cực với cách đánh giá và nhìn nhận bi quan.
• Thể hiện rõ sự tiêu cực về tương lai của bản thân.
• Luôn nhìn vào mặt hạn chế khi đánh giá sự việc.
• Có lúc kể lể, than vãn, nhưng cũng có khi giấu kín suy nghĩ của bản thân.
• Có những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, bất an, bi quan, buồn chán, tuyệt vọng, thấp thỏm, sợ hãi,…
• Phóng đại tính chất của vấn đề và bi kịch hóa cuộc sống của bản thân.
• Ít khi vui vẻ, cảm xúc bất ổn, nhạy cảm và đôi khi dễ cáu kỉnh, nóng giận.
• Thích sống cô lập, tách biệt với những người xung quanh.
• Suy nghĩ bi quan cũng khiến nhiều người ngại tiếp xúc, kết bạn, không muốn thay đổi môi trường làm việc, tự giới hạn bản thân,…
• Tự ti, không tin tưởng bản thân, thụ động trong cuộc sống, có thói quen đổ lỗi, thiếu trách nhiệm

Nhìn chung, suy nghĩ tiêu cực ảnh hưởng nhiều đến mọi khía cạnh trong cuộc sống, từ các mối quan hệ, công việc, học tập và định hướng tương lai.

Ngoài ra, suy nghĩ bi quan còn gia tăng nguy cơ bị căng thẳng thần kinh (stress), lo âu, trầm cảm, suy nhược thần kinh, mất ngủ, đau đầu,…

Xem thêm: Hậu quả của lối sống tiêu cực và cách khắc phục

Suy nghĩ tiêu cực phải làm sao để cải thiện?

Đa phần mọi người đều hiểu rõ tác hại của tình trạng nàynhưng không phải ai cũng biết cách để vượt qua. Nếu đang gặp phải tình trạng này, bạn có thể thử một cách sau:

1. Chuyển đổi suy nghĩ tiêu cực thành động lực

Suy nghĩ tiêu cực có thể biến thành động lực giúp cuộc sống tốt đẹp hơn. Chẳng hạn như khi bạn có suy nghĩ bi quan về tương lai, hãy lấy đó làm động lực để học tập và làm việc thật tốt.

Hoặc khi có những suy nghĩ không đúng đắn về bản thân, nên học cách thay đổi để bản thân trở nên hoàn thiện hơn cả về ngoại hình, năng lực, cách giao tiếp và ứng xử.

Trong cuộc sống, chúng ta khó tránh khỏi cảm xúc tiêu cực và suy nghĩ bi quan. Nhưng điều quan trọng nhất là biết cách biến chúng trở thành động lực.

Khi những vấn đề tiêu cực được giải quyết, bạn sẽ thay đổi suy nghĩ. Có như vậy, bản thân sẽ hoàn thiện hơn mỗi ngày và làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

2. Chia sẻ với người thân và bạn bè

Khi gặp sự việc ngoài ý muốn, chúng ta khó tránh khỏi tâm trạng buồn bã và những suy nghĩ tiêu cực. Tuy nhiên thay vì giữ trong lòng, bạn nên chia sẻ để được quan tâm, đồng cảm.

Vì là người trong cuộc nên đôi khi bạn sẽ có cách nhìn phiến diện và suy nghĩ bi quan. Khi kể lại câu chuyện, bạn bè và người thân sẽ giúp bạn nhìn nhận đúng sự việc.

Từ đó có thể giảm phần nào những cảm xúc tiêu cực. Ngoài ra, những người có kinh nghiệm sống dày dạn cũng sẽ hỗ trợ bạn tìm ra giải pháp tối ưu nhất cho những vấn đề trong cuộc sống.

3. Sống chậm lại và nghĩ khác đi

Đôi lúc, chúng ta bị cuốn vào guồng quay của cuộc sống. Chúng ta cảm thấy mệt mỏi với những gánh nặng từ công việc, tài chính, học tập,…

Đối mặt với cuộc sống bận rộn, rất khó để giữ cho bản thân sự lạc quan và vui vẻ. Chính vì vậy để loại bỏ suy nghĩ tiêu cực, bạn nên sống chậm lại và nghĩ khác đi.

Thay vì bận tâm với những áp lực, hãy cho bản thân khoảng thời gian để nghỉ ngơi và tận hưởng cuộc sống. Khi nhìn cuộc sống bằng con mắt khác, bạn sẽ nhận thấy cuộc sống đáng sống hơn.

4. Tránh xa những thông tin tiêu cực

Sự bùng nổ của các nền tảng xã hội chính là “con dao hai lưỡi”. Về mặt tích cực, mạng xã hội giúp con người cập nhật thông tin nhanh chóng, kết nối và tạo điều kiện chia sẻ.

Tuy nhiên, mạng xã hội cũng gây ra cảm xúc tiêu cực do sự tràn lan của các thông tin sai lệch, không được kiểm chứng. Những thông tin này khiến mọi người có cái nhìn tiêu cực về những vấn đề cuộc sống.

Vì vậy, cách đơn giản để bạn thoát khỏi suy nghĩ bi quan là tránh xa những thông tin tiêu cực. Thay vào đó, bạn nên nghỉ ngơi, đọc sách hoặc thực hiện bất cứ hoạt động nào mà mình yêu thích.

5. Trang bị kỹ năng giải tỏa cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực

Việc đối mặt với những cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực là không thể tránh khỏi. Để tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống, bạn nên trang bị cho bản thân những kỹ năng cần thiết để gạt bỏ chúng.

Một số cách giúp bạn kiểm soát suy nghĩ tiêu cực:

• Ngồi thiền: Ngồi thiền là một trong những cách đơn giản nhất. Thiền hướng đến sự hợp nhất của thể chất và tinh thần, cân bằng cảm xúc. Ngày nay, ngồi thiền đã được chứng minh là có thể giảm căng thẳng, loại bỏ phiền muộn, giảm lo âu,…
• Ngủ đủ giấc: Sau một giấc ngủ ngon, tâm trí sẽ trở nên minh mẫn hơn. Nhờ vậy, bạn có thể lấy lại tinh thần, năng lượng tích cực để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.
• Tập thể dục: Tập thể dục được biết đến là thói quen lành mạnh có tác dụng nâng cao sức khỏe, cải thiện hệ miễn dịch, giảm đau nhức xương khớp, căng cơ,…  Bạn nên dành 30 phút mỗi ngày để tập thể dục sau một ngày học tập và làm việc mệt mỏi.
• Hít thở sâu: Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách một hít hơi thật sâu bằng mũi, sau đó giữ hơi trong vài giây và thở ra bằng miệng. Lặp lại động tác cho đến khi tâm trạng thoải mái hơn.

Ngoài những biện pháp trên, bạn cũng có thể thực hiện một số cách giải tỏa cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực như liệu pháp mùi hương, tắm nước ấm, massage, nghe nhạc,…

6. Thay đổi thói quen xấu

Lối sống có mối liên hệ mật thiết với cảm xúc và cách suy nghĩ của mỗi người. Để thay đổi suy nghĩ tiêu cực, bạn nên thay đổi các thói quen xấu như:

• Hạn chế thức khuya và làm việc quá sức.
• Không hút thuốc lá, dùng rượu bia và sử dụng chất gây nghiện.
• Nên có kế hoạch học tập và làm việc khoa học để giảm thiểu những phiền toái trong cuộc sống.
• Không nên tự so sánh bản thân mình với người khác. Mỗi người có thế mạnh và hạn chế riêng. Thay vì đố kỵ và ghen ghét, nên tự cải thiện và nâng cấp bản thân lên từng ngày.
• Thay đổi thói quen đổ lỗi cho hoàn cảnh và người khác
• Rèn cho bản thân tinh thần trách nhiệm. Điều này sẽ giúp bạn được mọi người yêu quý và cấp trên đánh giá cao.

7. Tham vấn và trị liệu tâm lý

Đôi khi, suy nghĩ tiêu cực có thể là biểu hiện của một số rối loạn tâm lý – tâm thần như trầm cảm, stress,… Nếu cần thiết, bạn nên thăm khám và tiếp nhận tham vấn và trị liệu tâm lý.

Mục tiêu của phương pháp này là gạt bỏ suy nghĩ tiêu cực, từ đó xoa dịu cảm xúc buồn bã, bi quan, chán nản, tuyệt vọng,…  Ngoài ra, chuyên gia tâm lý cũng sẽ giúp bạn hình thành suy nghĩ đúng đắn và khách quan.

Phòng tránh suy nghĩ tiêu cực hiệu quả

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn nhưng bạn có thể phòng tránh phần nào suy nghĩ tiêu cực thông qua những biện pháp sau:

• Xây dựng lối sống lành mạnh giúp chúng ta biết cách kiểm soát năng lượng tiêu cực.
• Nỗ lực hoàn thiện bản thân hơn từng ngày từ năng lực đến kỹ năng mềm và tính cách.
• Nên có thói quen viết nhật ký hằng ngày để nhận biết dấu hiệu bất thường
• Luôn dành cho bản thân thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn
• Kết bạn với những người có tinh thần lạc quan, vui vẻ
• Tránh xa những điều tiêu cực trong cuộc sống.
• Tham gia các hoạt động tích cực, có ý nghĩa.

Cuộc sống không diễn ra như những gì chúng ta mong muốn. Do đó, việc gạt bỏ hoàn toàn suy nghĩ tiêu cực là điều không thể. Dù vậy, bạn cần học cách cân đối suy nghĩ tiêu cực – tích cực để cuộc sống thay đổi theo chiều hướng tốt hơn.