Điện não đồ của người trầm cảm và các thông tin cần biết

Điện não đồ của người trầm cảm không chỉ là việc đo lường hoạt động điện não một cách đơn giản. Đối với sự phức tạp trong tâm trí con người, nó trở thành công cụ hữu ích để rút ra kết luận đáng tin và đưa đến quyết định phù hợp nhất trong việc chăm sóc sức khỏe tâm thần của bệnh nhân.

Vì sao người trầm cảm cần đo điện não đồ?

Điện não đồ (EEG) giúp phát hiện những thay đổi trong hoạt động não có thể liên quan đến trầm cảm. Mặc dù những thay đổi đó không đặc trưng hoàn toàn cho bệnh lý này, nhưng kết hợp các dấu hiệu sau đây có thể mang lại thông tin cho các chuyên gia về tâm trạng của bệnh nhân.

• Loại trừ các nguyên nhân khác: Ngoài hỗ trợ chẩn đoán trầm cảm, EEG cũng giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự. Thông qua phân tích hoạt động điện não, bác sĩ có thể loại trừ các vấn đề như khối u não, rối loạn co giật, hoặc các rối loạn chức năng não khác.
• Đánh giá hiệu quả điều trị: Theo dõi điện não đồ qua thời gian để biết được sự thay đổi trong hoạt động điện não có thể cho thấy sự cải thiện hoặc tiến triển của bệnh, từ đó giúp bác sĩ điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp và kịp thời.
• Vai trò trong nghiên cứu: EEG đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu về trầm cảm bằng cách hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của bệnh. Qua đó các nhà nghiên cứu có thể phát triển phương pháp điều trị mới hiệu hiệu quả, mở ra cơ hội cải thiện đáng kể cho bệnh nhân trong tương lai.

Đặc điểm điện não đồ của người trầm cảm bạn nên biết

Người trầm cảm thường có các đặc điểm đặc trưng khi được ghi lại bởi điện não đồ. Dưới đây là một số đặc điểm quan trọng:

• Thay đổi sóng delta và theta: Ở người trầm cảm thường có sự gia tăng hoặc biến đổi sóng delta (1 – 4 Hz) và theta (4 – 8 Hz tại các vùng trước trán của não.
• Giảm sóng alpha: Sóng alpha (8 – 13 Hz) thường xuất hiện khi não đang ở trạng thái nghỉ và chúng có thể giảm đi ở người trầm cảm. Điều này thường thấy ở các vùng hoạt động của não liên quan đến tâm trạng và trạng thái nghỉ, biểu hiện cho sự bất ổn của trạng thái người bệnh.
• Giảm sóng beta: Sóng beta (13 – 30 Hz) thường liên quan đến trạng thái tỉnh táo và tập trung ở người bình thường. Ở người trầm cảm, có thể tồn tại sự không ổn định hoặc giảm sóng beta một số vùng não, gây ra thiếu tập trung và suy yếu khả năng tỉnh táo.
• Biến động vùng liên quan đến tâm trạng: Các vùng của não liên quan đến xử lý cảm xúc và quản lý tâm trạng thường có sự biến động trong hoạt động điện não ở người trầm cảm.
• Mất cân bằng phản ứng của não: Phản ứng của não đối với các yếu tố kích thích thường không đồng đều ở người trầm cảm, thể hiện qua sự giảm độ nhạy của não, mất cảm giác hoặc giảm phản ứng đối với môi trường xung quanh.

Quá trình thực hiện kiểm tra điện não đồ của người trầm cảm

Quá trình thực hiện kiểm tra điện não đồ (EEG) của người trầm cảm gồm một loạt các bước cụ thể và được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia điện não đồ cùng sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại như sau:

• Chuẩn bị: Trước khi bắt đầu kiểm tra, bệnh nhân được đưa đến phòng khám của chuyên gia điện não đồ và cần tuân thủ các hướng dẫn như không sử dụng thuốc ức chế hệ thần kinh hay các chỉ định khác từ bác sĩ.
• Đặt điện cực: Sau khi chuẩn bị xong, chuyên gia sẽ đặt các điện cực lên da đầu của bệnh nhân ở vị trí chiến lược để theo dõi hoạt động điện não của não bộ.
• Ghi nhận dữ liệu: Khi các điện cực đã được đặt đúng vị trí, chuyên gia sẽ sử dụng máy ghi dữ liệu để lưu trữ và theo dõi hoạt động điện não đồ. Máy ghi dữ liệu này sẽ ghi lại các sóng điện não và tạo ra biểu đồ điện não.
• Quan sát và phân tích: Sau khi thu thập đủ dữ liệu, chuyên gia sẽ phân tích biểu đồ điện não và quan sát sóng điện não để đưa ra đánh giá về hoạt động não bộ, xác định các chỉ số và mẫu sóng đặc trưng, từ đó giúp chẩn đoán các rối loạn cũng như bệnh lý của não.
• Đưa ra kết luận: Chuyên gia sẽ đưa ra kết luận về kết quả kiểm tra điện não đồ và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho người trầm cảm.

Quá trình kiểm tra này thường không gây ra đau đớn hoặc khó chịu cho bệnh nhân. Nhờ đó, đây được xem là một công cụ hữu ích trong việc chẩn đoán và theo dõi trạng thái tâm lý của người trầm cảm.

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điện não đồ của người trầm cảm

Việc đánh giá hoạt động điện não không phải là quá trình đơn giản bởi các yếu tố từ cả môi trường bên ngoài đến tình trạng tâm lý của bệnh nhân đều có thể tác động đến kết quả cuối cùng.

• Yếu tố sinh học: Kết quả EEG của người trầm cảm có thể khác nhau dựa trên nhiều yếu tố sinh học như tuổi tác, giới tính, yếu tố di truyền, các bệnh lý khác. Cụ thể, tuổi tác vừa ảnh hưởng đến hoạt động não vừa có sự khác biệt giữa nam – nữ. Ngoài ra, các bệnh lý như rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ cũng có thể tác động đến kết quả EEG. Thêm vào đó là việc sử dụng thuốc cũng gây ra ảnh hưởng cho hoạt động não và kết quả điện não đồ.
• Yếu tố tâm lý: Mức độ trầm cảm của bệnh nhân, đặc biệt là trầm cảm nặng có thể ảnh hưởng đến kết quả EEG. Ngoài ra, trạng thái cảm xúc tại thời điểm thử nghiệm như lo lắng, căng thẳng cũng tác động đến hoạt động não cùng kết quả đo điện não.
• Yếu tố môi trường: Môi trường xung quanh như ánh sáng, tiếng ồn và mức độ giấc ngủ của bệnh nhân cùng việc sử dụng caffeine, nicotine hoặc rượu cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm.
• Yếu tố kỹ thuật: Chất lượng thiết bị đo điện não đồ,  kỹ thuật thực hiện và cách phân tích dữ liệu đều ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.

Khi nào nên đo điện não đồ cho người trầm cảm?

Việc đo điện não đồ cho người trầm cảm là quyết định được đưa ra bởi các bác sĩ tâm thần sau khi đã thực hiện các bước chẩn đoán. Quyết định đó được chỉ định dựa trên:

• Khi bệnh nhân trầm cảm có triệu chứng bệnh nặng hoặc không có sự cải thiện sau liệu pháp thông thường, EEG có thể được sử dụng để đánh giá sâu hơn về tình trạng não.
• Bệnh nhân có tiền sử rối loạn thần kinh hoặc vấn đề chức năng não sẽ được áp dụng kiểm tra điện não đồ để loại trừ hoặc xác định các vấn đề này.
• Nếu có các nghi ngờ về triệu chứng trong hoạt động não như co giật hoặc rối loạn ý thức, EEG có thể được thực hiện nhằm mang lại thông tin quan trọng cho việc đánh giá bệnh lý.
• Điện não đồ có thể được sử dụng để đo phản ứng của não với các kích thích như âm thanh, ánh sáng, giúp hiểu rõ hơn về tình trạng tâm trí của bệnh nhân.
• Kết quả thực hiện điện não đồ có thể hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định về phác đồ điều trị cùng sự lựa chọn liệu pháp phù hợp dựa trên hiểu biết sâu sắc về hoạt động não.

Việc đo điện não đồ của người trầm cảm không chỉ đơn thuần là một phần của quá trình chẩn đoán, mà còn giúp khám phá sự phức tạp của bệnh lý. Với sự hiểu biết sâu sắc các yếu tố ảnh hưởng cũng như sự phát triển của công nghệ, EEG hứa hẹn mang lại phương pháp phát triển phác đồ điều trị cá nhân hóa hiệu quả cho người mắc bệnh trầm cảm.