Bị stress vì xung đột gia đình và cách giải quyết

Xung đột gia đình là vấn đề không thể tránh khỏi giữa các cặp đôi và giữa bố mẹ – con cái. Mối bất hòa có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng cần phải được giải quyết sớm để tránh những hệ lụy lâu dài.

Xung đột gia đình là gì?

Xung đột gia đình là những mâu thuẫn, bất đồng và cãi vã xảy ra trong phạm vi gia đình, có thể bắt nguồn ở các cặp vợ chồng, giữa ba mẹ – con cái hoặc giữa con cái với nhau. Thực tế, xung đột là yếu tố khó tránh khỏi trong đời sống gia đình do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Mâu thuẫn trong gia đình có tác động to lớn hơn so với bất đồng ở những mối quan hệ khác. Chính vì vậy, không thể áp dụng cách giải quyết như những mối quan hệ thông thường (bạn bè, đồng nghiệp,…). Nếu thiếu sự thấu đáo trong cách ứng xử, xung đột gia đình sẽ trở nên sâu sắc theo thời gian.

Ảnh hưởng đầu tiên của xung đột trong gia đình là làm sứt mẻ tình cảm giữa các thành viên, các cặp vợ chồng trở nên xa cách và con cái có xu hướng sống tách biệt, cô lập với gia đình. Nếu tình trạng không được cải thiện, không khí trong gia đình sẽ trở nên nặng nề và tù túng.

Biểu hiện stress vì xung đột gia đình

Xung đột gia đình sẽ dẫn đến stress – căng thẳng thần kinh. Biểu hiện của tình trạng này sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ xung đột, đồng thời còn có liên quan đến tính cách và kinh nghiệm sống của mỗi người.

Nhưng nhìn chung, stress vì xung đột gia đình sẽ có những biểu hiện như sau:

• Tâm trạng tiêu cực, nặng nề kéo dài.
• Cảm thấy mệt mỏi, tù túng khi trở về nhà.
• Các thành viên trong gia đình ít trò chuyện và có thể “chiến tranh lạnh” với nhau.
• Khó kiểm soát cảm xúc và dễ nổi nóng, cáu kỉnh trước những sự việc không quá nghiêm trọng.
• Bố mẹ có xung đột có thể “trút giận” lên con cái bằng cách quát mắng, chì chiết, trách móc và thậm chí dùng đòn roi.
• Trẻ nhỏ có xung đột với ba mẹ sẽ hình thành tâm lý chống đối vì cảm thấy ngột ngạt và bị áp đặt quá mức. Xung đột với gia đình cũng khiến con trẻ cảm thấy cô đơn và khó chia sẻ với bố mẹ những vấn đề gặp phải trong cuộc sống.

Về lâu dài, các thành viên trong gia đình sẽ dần xa cách và ít chia sẻ với nhau. Với những cặp vợ chồng, đây là dấu hiệu đầu tiên của sự tan vỡ bởi “chìa khóa” cho cuộc sống hôn nhân là sự gắn kết và thấu hiểu. Xung đột giữa con cái và bố mẹ sẽ ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý của con. Thậm chí, con có thể phải đối mặt với nhiều tình huống ngoài ý muốn vì không chia sẻ với bố mẹ những vấn đề đang phải đối mặt.

Những nguyên nhân dẫn đến xung đột gia đình

Xung đột gia đình có thể xảy ra do bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống – kể cả những chuyện vặt vãnh nhất. Thực tế, mỗi gia đình đều có những vấn đề riêng nhưng nếu ứng xử đúng đắn, mâu thuẫn và bất đồng trong gia đình sẽ giảm đi đáng kể. Ngược lại, việc trách móc và chì chiết nhau sẽ không mang lại kết quả tốt.

Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến xung đột gia đình được các chuyên gia chỉ ra:

1. Bất đồng quan điểm

Suy nghĩ của các cặp vợ chồng đôi khi có nhiều điểm khác biệt do tính cách và trải nghiệm sống. Nhiều cặp đôi nhận ra sự khác biệt sâu sắc khi bước vào đời sống hôn nhân. Sự khác biệt này khiến cả hai “vỡ mộng” và phải đối diện với thực tế. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến xung đột trong gia đình.

Ngoài ra, bất đồng quan điểm giữa bố mẹ và con cái cũng là nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn. Thực tế, quan điểm sống là vấn đề rất khó thay đổi. Nếu tôn trọng quan điểm của nhau và tìm cách dung hòa, giữa các cặp đôi và giữa bố mẹ – con cái sẽ tránh khỏi mâu thuẫn. Ngược lại, việc áp đặt người khác thay đổi suy nghĩ chính là nguồn cơn của mọi bất đồng.

Trong quan niệm của người Việt, con cái phải nghe lời bố mẹ và hành động bày tỏ ý kiến trái ngược được xem là ngỗ ngược, bất hiếu. Chính quan niệm cổ hũ này đã khiến cho khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày một cách xa cách. Hơn nữa, cách giáo dục có phần cứng nhắc sẽ khiến con cái cảm thấy ngột ngạt và bí bách khi trở về nhà.

2. Ngoại tình

Ngoại tình là nguyên nhân dẫn đến xung đột gia đình – dù là ngoại tình tư tưởng hay ngoại tình đã có yếu tố tình dục. Không giống với những mối quan hệ khác, cuộc sống hôn nhân đòi hỏi sự chung thủy và thấu hiểu. Việc 1 trong 2 người có tình cảm với người thứ 3 sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy và ảnh hưởng đầu tiên là xung đột gia đình.

Xung đột gia đình do ngoại tình thường có mức độ dữ dội và nghiêm trọng hơn so với những vấn đề khác. Bởi việc không chung thủy được xem là “bản án tử” cho cuộc sống hôn nhân. Tuy nhiên, nhiều cặp vợ chồng vẫn quyết định duy trì mối quan hệ để con cái không bị tổn thương và được lớn lên trong tình yêu của cả ba lẫn mẹ. Dù vậy, xung đột vẫn hiện diện trong mối quan hệ giữa các cặp đôi và hậu quả là không khí gia đình rất nặng nề, mệt mỏi.

3. Thiếu tôn trọng nhau

Sự tôn trọng là yếu tố cần thiết để duy trì một mối quan hệ. Trong gia đình, vợ chồng cần phải tôn trọng nhau và cũng cần tôn trọng con cái. Thực tế, nhiều người tỏ ra coi thường vợ mình vì chỉ quẩn quanh với những công việc nội trợ mà không có đóng góp về tài chính. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng rất ít khi dành sự tôn trọng cho con cái vì cho rằng con còn nhỏ nên phải nghe theo mọi quyết định của bố mẹ.

Thiếu tôn trọng nhau là nguồn cơn dẫn đến nhiều vấn đề trong đời sống gia đình. Ban đầu, các thành viên sẽ xảy ra xung đột và mâu thuẫn. Nếu không tìm cách hóa giải, mối bất đồng sẽ ngày một sâu sắc và hệ lụy là các thành viên trong gia đình sống xa cách, tách biệt và hầu như không chia sẻ với nhau bất cứ vấn đề gì. Trong trường hợp xung đột xảy ra ở các cặp vợ chồng, cả hai có thể đi đến quyết định ly thân hoặc ly hôn.

4. Thiếu trách nhiệm

Trong cuộc sống gia đình, mỗi cá nhân đều phải có trách nhiệm với những thành viên còn lại. Nếu một trong những thành viên không có tinh thần trách nhiệm, gia đình sớm muộn sẽ xảy ra xung đột. Thường gặp nhất là người chồng thiếu trách nhiệm trong việc chăm sóc con cái và đổ dồn công việc nhà cho người phụ nữ. Tình trạng này bắt nguồn từ quan niệm cũ của người Việt về vấn đề việc nhà là của nữ giới.

Tuy nhiên, phụ nữ hiện đại đã không còn giới hạn bản thân trong căn bếp và đã có những vị trí nhất định trong xã hội. Vì vậy sau 8 giờ làm việc ở công ty, vợ chồng phải cùng nhau chia sẻ việc nhà. Nếu đổ dồn trách nhiệm cho người vợ, cả hai sẽ xảy ra mâu thuẫn, xung đột và có thể đi đến quyết định ly hôn, ly thân nếu người chồng không thay đổi.

5. Một số nguyên nhân khác

Xung đột trong gia đình còn có thể xảy ra do những nguyên nhân khác như:

• Ghen tuông thái quá
• Lối sống ích kỷ, thiếu sự thấu hiểu và đồng cảm
• Bạn đời lười biếng
• Cách giáo dục có phần hà khắc của bố mẹ
• Không bao giờ lắng nghe
• Kiểm soát con cái hoặc vợ/ chồng quá mức
• Kỳ vọng quá lớn về bạn đời hoặc con cái

Cách giải quyết xung đột trong gia đình giúp giảm stress

Xung đột là điều khó tránh khỏi trong cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, điều quan trọng là mọi người cần biết cách dung hòa và giải quyết mâu thuẫn càng sớm càng tốt. Nếu để lâu dài, bất hòa sẽ trở nên sâu sắc và ảnh hưởng nhiều đến đời sống tinh thần của các thành viên.

Dưới đây là một số cách giải quyết xung đột trong gia đình bạn có thể áp dụng để cải thiện mối quan hệ giữa các thành viên:

1. Trao đổi thẳng thắn

Khi phát sinh mâu thuẫn, bạn nên nhìn nhận và đánh giá khách quan vấn đề. Sau đó, nên trao đổi thẳng thắn với bạn đời hoặc con cái để giải quyết xung đột. Điều cần nhất cho các cuộc cãi vã là cuộc đối thoại có tính chất xây dựng thay vì chì chiết và trách móc nhau.

Xung đột trong gia đình thường có lỗi từ cả hai phía. Vì vậy, bạn nên nhìn nhận lỗi lầm của mình và thẳng thắn nhận lỗi. Đồng thời cũng chỉ ra rõ ràng lỗi từ đối phương để cả hai cùng thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn.

Cuộc trò chuyện có tính chất xây dựng sẽ giúp giải quyết triệt để mâu thuẫn và xung đột. Tuy nhiên để tránh những lời nói không hay, bạn nên suy nghĩ thật kỹ và giữ cho mình sự bình tĩnh trong các cuộc đối thoại. Đối với con cái, bố mẹ nên trò chuyện với thái độ mềm mỏng để trẻ nhận thức được gia đình hoàn toàn không áp đặt hay kiểm soát con quá mức. Nếu trẻ có lỗi, hãy nghiêm khắc đề nghị trẻ chỉnh đốn lại và đưa ra những hình phạt phù hợp thay vì quát mắng, đánh đập.

2. Học cách thấu hiểu và chia sẻ

Thông thường, xung đột trong gia đình đều bắt nguồn từ bất đồng quan điểm. Như đã đề cập, quan điểm sống là yếu tố mang tính cá nhân nên việc ép buộc người khác thay đổi sẽ dẫn đến tranh cãi và mâu thuẫn. Vì vậy, hãy học cách thấu hiểu và đặt mình vào vị trí của người khác.

Mỗi người sẽ có cách cảm nhận khác nhau về những sự việc xảy ra trong cuộc sống. Khi hiểu được những cảm nhận của những thành viên khác, đời sống gia đình sẽ trở nên hòa thuận và hạnh phúc hơn. Bên cạnh đó, sự thấu hiểu cũng giúp các cặp đôi trở nên gắn kết và giúp rút ngắn khoảng cách giữa bố mẹ – con cái.

Đôi khi con cái sẽ có những quan niệm và suy nghĩ sai lệch. Tuy nhiên, thay vì la mắng, chỉ trích và áp đặt trẻ phải thay đổi, bố mẹ cần hiểu con đang trong quá trình trưởng thành nên sẽ không có những hiểu biết sâu sắc như người lớn. Để con điều chỉnh suy nghĩ, bố mẹ nên dành nhiều thời gian trò chuyện cùng con, lắng nghe và chia sẻ với con những vấn đề trong cuộc sống.

Các chuyên gia Tâm lý cho biết, nếu các thành viên trong gia đình đều thấu hiểu và biết cách chia sẻ, mọi xung đột đều sẽ được giải quyết. Vì vậy, bạn nên học cách thấu hiểu bạn đời và con cái thay vì chỉ chăm chăm chỉ trích, trách móc lẫn nhau.

3. Thay đổi suy nghĩ của bản thân

Nếu không thể thay đổi suy nghĩ của người khác, bạn nên thay đổi chính mình để giữ hòa khí cho gia đình. Với người thân, bạn không nhất thiết phải phân định đúng – sai cho những vấn đề không đáng kể. Sau khi xảy ra xung đột và mâu thuẫn, bạn nên nhìn nhận lại và suy nghĩ mọi việc theo chiều hướng tích cực hơn.

Thực tế, trong chúng ta không có ai là hoàn hảo. Tuy nhiên, nếu biết thay đổi mình từng ngày, bạn sẽ trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Nhờ vậy, cuộc sống gia đình cũng sẽ chuyển biến theo chiều hướng tốt đẹp thay vì luôn phải đối mặt với sự nặng nề và tù túng.

Thay đổi suy nghĩ của bản thân là điều cần thiết khi gia đình có xung đột và mâu thuẫn. Bên cạnh việc suy nghĩ theo hướng tích cực hơn, bạn cũng nên suy nghĩ đến việc chấm dứt mối quan hệ nếu đối phương là người thiếu trách nhiệm, ngoại tình, thiếu tôn trọng gia đình,…

Với nhiều người, ly hôn là dấu chấm hết. Tuy nhiên, việc kết thúc một mối quan hệ không tồi tệ như bạn nghĩ. Bởi bạn có thể thoát khỏi một cuộc hôn nhân nặng nề và đón nhận nhiều cơ hội khác trong cuộc sống. Ngược lại, việc nhẫn nhịn trong trường hợp này sẽ khiến bạn bị stress dai dẳng và sẽ phải đối mặt dai dẳng với những cảm xúc tiêu cực.

4. Kiểm soát cảm xúc

Kiểm soát cảm xúc là một trong những cách giúp giải quyết xung đột trong gia đình. Khi xảy ra mâu thuẫn, việc có những cảm xúc tiêu cực là điều dễ hiểu. Các cảm xúc này lấn át sẽ chi phối nhiều đến lời nói và cách ứng xử, vì vậy đôi khi các thành viên trong gia đình sẽ có những lời nói làm tổn thương nhau.

Xung đột sâu sắc rất khó hóa giải – nhất là với những người nhạy cảm và có lòng tự trọng cao. Để mọi thứ không đi quá xa, bạn nên học cách kiểm soát cảm xúc tiêu cực khi xảy ra mâu thuẫn và xung đột trong gia đình. Ngoài ra, việc chế ngự cảm xúc cũng sẽ giúp con cái học được thói quen nhẫn nhịn và quản lý tốt cảm xúc tiêu cực của bản thân.

5. Tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý

Thực tế, một số xung đột trong gia đình trở nên sâu sắc và khó có thể giải quyết được. Tình trạng này thường do tính cách của các thành viên quá cứng nhắc hoặc do thiếu kỹ năng, kinh nghiệm trong việc hóa giải mâu thuẫn. Trong trường hợp cần thiết, nên tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý để được lắng nghe, giải tỏa cảm xúc và cho những lời khuyên hữu ích.

Khi xảy ra xung đột, chúng ta rất khó giữ được sự bình tĩnh cũng như cái nhìn khách quan về sự việc. Chính vì vậy, mối bất hòa sẽ ngày càng sâu sắc hơn. Khi tham vấn tâm lý, các chuyên gia sẽ giúp bạn điều chỉnh suy nghĩ và có cái nhìn đúng đắn về vấn đề cả gia đình đang gặp phải. Ngoài ra, chuyên gia tâm lý cũng sẽ giúp bạn trang bị kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống và giải tỏa căng thẳng để giảm thiểu phiền toái trong cuộc sống.

Xung đột gia đình có thể dẫn đến stress và rất nhiều vấn đề khác trong cuộc sống. Hy vọng qua những chia sẻ trong bài viết, bạn đọc đã biết cách giải quyết xung đột và gắn kết hơn với những thành viên trong gia đình. Nếu mâu thuẫn lặp đi lặp lại, nên xem xét việc chấm dứt mối quan hệ với người sống thiếu trách nhiệm và không chung thủy.