Buồng trứng đa nang và trầm cảm – Sự cộng hưởng đáng sợ
Buồng trứng đa nang và trầm cảm tưởng chừng là hai căn bệnh riêng biệt nhưng lại có sự liên quan đến nhau khá chặt chẽ. Phụ nữ mắc buồng trứng đa nang thường được chẩn đoán là khó có con và nội tiết cũng bị ảnh hưởng rất nhiều. Điều này khiến cho tâm trạng luôn rơi vào trạng thái tồi tệ, lo lắng, sợ bị người khác đánh giá nên rất dễ bị trầm cảm.
Mối liên hệ giữa chứng buồng trứng đa nang và trầm cảm
Cơ thể là một chuỗi tuần hoàn luôn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau giữa các cơ quan bộ phận. Khi gặp vấn đề sức khỏe ở một cơ quan thì chắc chắn các cơ quan khác cũng đang có dấu hiệu bị suy yếu. Chẳng hạn như khi một người bị mất ngủ sẽ khiến não hoạt động chậm lại, huyết áp tăng lên, quá trình tuần hoàn máu hoạt động kém hiệu quả nên mới dẫn tới trạng thái toàn thân mệt mỏi và cạn kiệt năng lượng.
Tương tự, mặc dù buồng trứng đa nang liên quan đến sức khỏe sinh sản còn trầm cảm lại thuộc về vấn đề sức khỏe tinh thần nhưng lại có sự liên hệ mật thiết với nhau.
Đa nang buồng trứng (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là một căn bệnh chỉ xảy ra ở phụ nữ với các triệu chứng điển hình như mất kinh nguyệt, kinh nguyệt không đều; mọc lông rậm ở mặt, chân, tay, ngực, lưng và bụng; da dẻ nhờn bóng dễ nổi mụn; đau bụng, đau đầu, đau vùng chậu; béo phì; tâm trạng dễ dàng thay đổi.
Nguyên nhân chủ yếu gây ra PCOS là do rối loạn nội tiết tố, rối loạn insulin (đề kháng insulin); chế độ sinh hoạt kém khoa học. Người mắc chứng bệnh này đều được chẩn đoán là khó có con hoặc thậm chí là vô sinh. Mặt khác phụ nữ đang nang buồng trứng cũng có nguy cơ mắc hàng loạt bệnh khác như cao huyết áp, tiểu đường, ung thư nội mạc tử cung…
Một số thống kê chỉ ra rằng, rất nhiều phụ nữ mắc đồng thời cả hai căn bệnh buồng trứng đa nang và trầm cảm. Tình trạng này ảnh hưởng rất lớn đến cả sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Các nguyên nhân thường được đề cập bao gồm:
Rối loạn nội tiết tố gây buồng trứng đa nang và trầm cảm
Thay đổi nội tiết tố được cho là một trong những nguyên nhân chính khiến phụ nữ mắc đồng thời cả bệnh buồng trứng đa nang và trầm cảm.
Trong khi đó nội tiết tố và tâm trạng cũng có mối liên kết mật thiết với nhau. Nội tiết tố bị rối loạn khiến cho người đó dễ trở nên cáu kỉnh, khó chịu, dễ xúc động, dễ kích động, vui buồn thất thường và không làm chủ được cảm xúc của bản thân.
Chẳng hạn như Cortisol là một trong những loại hormone được tiết ra bởi vỏ thượng thận có xu hướng tăng do các phản ứng viêm trên khắp cơ thể ở những người bị đa nang. Hormone này có liên quan trực tiếp đến nguyên nhân gây căng thẳng stress, tăng nguy cơ kháng insulin khiến cả tình trạng buồng trứng đa nang và trầm cảm đều thêm trầm trọng.
Mặt khác thì rõ ràng trầm cảm cũng gây ra tình trạng rối loạn nội tiết tố. Và tất nhiên nếu mặc trầm cảm trong thời gian dài thì các hormone cũng sẽ có sự thay đổi một cách rõ rệt, nhiều người thậm chí còn bị mất kinh do căng thẳng kéo dài. Và tất nhiên điều này có ý nghĩa rằng, trầm cảm hoàn toàn có thể tạo thành yếu tố gây buồng trứng đa nang.
Trách nhiệm gây ra căng thẳng quá mức
Người ta thường nói rất nhiều về vai trò, trách nhiệm của người phụ nữ, đặc biệt là nghĩa vụ phải sinh nở. “Thiên chức của người phụ nữ là mang thai” hay việc vợ chồng có gắn kết được với nhau lâu dài hay không chính là nhờ con cái.. Tất cả những điều này dường như trở thành một gánh nặng, một điều hiển nhiên thậm chí là một nỗi ám ảnh của người phụ nữ.
Khi mắc đa nang và được chẩn đoán khó có con khiến bất cứ người phụ nữ nào cũng không khỏi lo lắng, căng thẳng, suy nghĩ, mất ngủ và stress nghiêm trọng tới mức trầm cảm. Chưa kể để việc người phụ nữ có thể đối diện với việc bị người xung quanh đàm tiếu hay thậm chí là mất đi tình yêu chỉ bởi không thể mang thai hay sinh nở.
Điều này không hề khó hiểu bởi vẫn còn vô vàn các định kiến khi mà người phụ nữ không thể mang thai hay sinh con, thậm chí có những người còn dùng những lời lẽ cay độc để chì chiết. Rất nhiều gia đình vì vợ không thể sinh con mà bị cả nhà chồng kinh thường, chồng ngoại tình và bạo lực nhưng luôn cho là lỗi ở bản thân nên không dám phản kháng.
Buồng trứng đa nang và trầm cảm xảy ra đồng thời hầu hết đều bắt nguồn từ chính những suy nghĩ lo lắng, tiêu cực này. Nếu người chồng hay những người xung quanh không dành những lời động việc tích cực sẽ càng khiến tinh thần người phụ nữ trở nên mất tinh thần, kiệt quệ, mất ngủ, xuất hiện xu hướng cô lập hay hành vi tự hại bản thân.
Ngoài ra, một số yếu tố khác khiến cho cảm xúc, tinh thần chị em khi mắc đa nang buồng trứng luôn căng thẳng, stress, tiêu cực là do da dẻ lúc nào cũng nhờn bóng, nhiều mụn, cơ thể thừa cân béo phì nên ngày càng mất tự tin vào chính bản thân mình. Nhiều vấn đề xảy ra đồng thời khiến tâm trạng các chị em luôn mệt mỏi và cạn kiệt nên rất gây trầm cảm.
Cơ thể kháng insulin
Một vài nguyên nhân cho rằng buồng trứng đa nang và trầm cảm có mối liên kết với nhau chính là do xuất phát từ tình trạng kháng insulin. Với người mắc buồng trứng đa nang, cơ thể sử dụng insulin không đúng cách làm dư thừa insulin đồng thời tăng sản xuất hormone androgen có khả năng ức chế hormone sinh dục nữ dẫn tới giảm khả năng rụng trứng.
Một số nghiên cứu cũng cho rằng việc cơ thể kháng insulin hoàn toàn có thể gây ra trầm cảm mặc dù chưa thể xác minh chính xác yếu tố này. Nhưng ngược lại, ở những người trầm cảm đều được tìm thấy có các triệu chứng kháng insulin và tăng đường máu kết hợp với chế độ uống thất thường, lạm dụng đồ ngọt cũng gây ra buồng trứng đa nang.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học
Dinh dưỡng là yếu tố tác động đến cả thể chất lẫn tinh thần tuy nhiên hiện nay lại không ít người coi thường điều này và có một lối sống kém khoa học. Thường xuyên ăn uống không đúng bữa, lạm dụng các nhóm thực phẩm nhiều đường, chẳng hạn như trà sữa, nước ngọt, đồ ăn nhanh gây béo phì chính là nguyên nhân gây buồng trứng đa nang.
Có thể thấy hầu hết các bệnh nhân buồng trứng đa nang và trầm cảm đều có chung triệu chứng là béo phì, thừa cân quá mức. Những người này cũng có nguy cơ trầm cảm do tự ti, bị body shaming miệt thị ngoại hình, cơ thể nặng nề mệt mỏi cùng rất nhiều vấn đề khác xoay quanh khiến tinh thần cảm thấy tiêu cực.
Hay ngược lại, ở những người bị trầm cảm cũng có xu hướng tăng cân béo phì do thường thèm ăn quá mức, ăn uống không điều độ, thèm ăn đồ ngọt hoặc ảnh hưởng từ tác dụng phụ của một số loại thuốc. Điều này cũng có thể làm tăng các nguy cơ dẫn tới buồng trứng đa nang trong khi đang mắc chứng trầm cảm.
Mắc đồng thời buồng trứng đa nang và trầm cảm có nguy hiểm không?
Cả buồng trứng đa nang và trầm cảm đều là các vấn đề làm suy giảm nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của người phụ nữ. Nếu mắc đồng thời cả hai bệnh có thể khiến cho tinh thần người phụ nữ suy sụp hơn, tiêu cực hơn, điều này làm ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả điều trị và gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn.
Thông thường không dễ dàng để phát hiện đồng thời cả hai bệnh bởi người ta thường cho các triệu chứng bất thường kia là do ảnh hưởng từ bệnh còn lại. Chẳng hạn trạng thái buồn bã, tiêu cực ở người đa nang buồng trứng được cho là điều hiển nhiên, bởi khi ai nghe tin mình mắc bệnh mà không đau lòng nên rất ít người phát hiện và cho rằng đó là trầm cảm.
Theo các chuyên gia, tinh thần trầm buồn, thiếu sức sống của những người bị đa nang buồng trứng do trầm cảm gây ra nếu kéo dài sẽ làm cản trở rất nhiều đến quá trình điều trị. Bởi nếu đang uống các thuốc hỗ trợ điều trị nội tiết nhưng tinh thần tiêu cực, thiếu ngủ, sinh hoạt kém khoa học thì chắc chắn không thể cân bằng các yếu tố khác.
Mặt khác cả buồng trứng đa nang và trầm cảm đều có thể gây ra thêm nhiều bệnh lý khác nhau, vì thế đôi lúc các triệu chứng của bệnh này cũng hoàn toàn bị lu mờ khỏi những bệnh khác. Do đó rất khó để phát hiện cả hai căn bệnh này đồng thời khiến tình trạng bệnh ngày càng thêm nghiêm trọng, có tiên lượng xấu hơn rất nhiều.
Cần làm gì khi mắc buồng trứng đa nang và trầm cảm
Không dễ dàng để phát hiện cả buồng trứng đa nang và trầm cảm đồng thời, tuy nhiên nếu sớm được chẩn đoán và điều trị thì quá trình cải thiện các triệu chứng có phần tốt hơn. Việc điều trị với bệnh nhân gặp các vấn đề này cần kết hợp giữa cả điều trị y tế và chăm sóc phục hồi tâm lý để mang đến những kết quả khả quan nhất.
Điều trị y tế
Thực tế buồng trứng đa nang chỉ được tiên lượng là khó có con chứ không phải là không thể có con, vẫn có rất nhiều người mắc căn bệnh này vẫn hoàn toàn có thể có con một cách tự nhiên. Quan trọng là tinh thần phải thoải mái, lạc quan mới thì tỉ lệ thụ thai thành công thường sẽ cao hơn là những người luôn lo âu và tiêu cực, căng thẳng.
Mặt khác thì hiện nay với sự phát triển của y học hiện đại thì nhiều cặp đôi vẫn đa sử dụng các biện pháp thụ tinh nhân tạo, các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Tất nhiên chi phí dù sẽ tốn kém hơn rất nhiều nhưng tiền bạc hoàn toàn là thứ có thể làm được nhưng niềm vui và sức khỏe của bạn đã mất đi thì không lấy lại được, thậm chí mất nhiều tiền hơn.
Buồng trứng đa nang và trầm cảm thường gặp ở người phụ nữ bởi hầu như tất cả đều phải mang tư tưởng rằng mình phải sinh nở, phải có con thì mới có thể giữ được hạnh phúc gia đình. Tất nhiên sự xuất hiện của con cái cũng rất quan trọng bởi nó là kết tinh tình yêu giữa hai người nhưng không phải là tất cả, cả hai hoàn toàn có thể xây dựng hạnh phúc lâu dài dù chỉ có hai người, hoặc cũng hoàn toàn có thể xin con nuôi.
Với người mắc buồng trứng đa nang, tùy tình trạng bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp như phẫu thuật, dùng thuốc ( như thuốc progestin; Clomiphene, thuốc tránh thai có chứa estrogen và progestin, thuốc Letrozole, Gonadotropin, Metformin..). Các nhóm thuốc này có thể được chỉ định phối hợp với các biện pháp khác để mang đến hiệu quả tốt nhất.
Chăm sóc tâm lý khi bị buồng trứng đa nang và trầm cảm
Bệnh nhân trầm cảm cũng được khuyến khích nên chăm sóc điều trị tâm lý thay vì dùng quá nhiều thuốc để tránh ảnh hưởng đến nội tiết tố bởi điều này cũng tác động không tốt đến điều trị đa nang buồng trứng. Các chuyên gia tâm lý sẽ giúp gỡ bỏ những căng thẳng, xoa dịu những nỗi lo lắng, giải tỏa áp lực để tinh thần người bệnh phấn chấn, tích cực hơn rất nhiều.
Với buồng trứng đa nang và trầm cảm việc chăm sóc phục hồi tâm lý được đánh giá là biện pháp cần thiết phục hồi sức khỏe tinh thần, hướng các chị em đến những nhận thức đúng đắn hơn. Kể cả khi người phụ nữ thực sự không thể mang thai thì quan trọng nhất vẫn là sức khỏe, có sức khỏe mới có hạnh phúc, vì thế cần phải dẹp bỏ những nỗi lo lắng về việc mang thai này.
Dù vậy thì vẫn có những người phụ nữ bị trầm cảm khi bị buồng trứng đa nang bởi chính áp lực từ gia đình, dư luận, từ chính người chồng của mình. Trong trường hợp này các chuyên gia tâm lý cũng giúp người bệnh có thể nhìn nhận, đánh giá từng vấn đề mà bản thân đang gặp phải, khai mở tâm trí, từ đó có thể biết chính xác mình cần phải làm gì, nên làm như thế nào là tốt nhất.
Thay đổi chế độ sống khoa học
Một chế độ sống khoa học, bổ sung dinh dưỡng hợp, ăn ngủ đúng giờ, đủ chất hoàn toàn có thể giúp cân bằng lại nội tiết tố, tăng cường sức khỏe toàn diện cũng rất nhiều lợi ích khác. Như đã nói, khả năng thụ thai của phụ nữ mắc buồng trứng đa nang sẽ khó hơn nhưng hoàn toàn không có nghĩa là không thể, vì vậy hãy cứ luôn chuẩn bị thể chất tốt nhất để đón nhận những điều bất ngờ có thể đến bất cứ lúc nào.
Một chế độ sống khoa học, lành mạnh mà người mắc buồng trứng đa nang và trầm cảm có thể tham khảo như sau
- Duy trì thói quen ăn ngủ đúng giờ, đúng thời điểm mỗi ngày một cách hợp lý.
- Luyện tập thói quen tập thể dục thể thao hằng ngày, ưu tiên các bộ môn như yoga, chạy bộ hay bơi lội vì vừa giúp cơ thể dẻo dai, khỏe mạnh vừa nhanh chóng có thể lấy lại vóc dáng thon gọn, quyến rũ
- Bổ sung chế độ dinh dưỡng hợp lý, ưu tiên các món rau xanh, trái cây, các nhóm hạt, đồ ăn được chế biến đơn giản, hạn chế dầu mỡ và gia vị cùng các nhóm đồ ăn nhiều chất béo xấu. Một số thực phẩm được đánh giá mang lại tác dụng tốt cho người mắc buồng trứng đa nang như các loại rau xanh, cá béo, bơ, dừa, đậu khô, đậu lăng, nghệ, quế, socola đen..
- Các thực đơn kiểm soát cân nặng cũng cần phải hợp lý, không nên giảm cân một cách tiêu cực như nhịn ăn sẽ càng dễ gây rối loạn nội tiết tố hơn
- Duy trì giấc ngủ ổn định, đảm bảo ngủ đủ từ 7-8 tiếng mỗi ngày
- Dành thời gian nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế căng thẳng stress quá nhiều
- Chia sẻ nỗi lo lắng của mình với bạn bè, người thân để giải tỏa căng thẳng, tránh để những suy nghĩ tiêu cực trong tâm trí quá nhiều
- Tuyệt đối không dùng bia rượu, chất kích thích hay bất cứ loại thuốc nào nếu không có chỉ định từ bác sĩ để tránh là ảnh hưởng đến nội tiết tố
- Hướng bản thân đến các hoạt động lành mạnh và thư giãn tinh thần như chơi thể thao, đi du lịch, tắm nước ấm, xông hơi..
Buồng trứng đa nang và trầm cảm có mối liên hệ mật thiết và cùng làm nhau trầm trọng hơn nếu không sớm có hướng phát hiện, điều trị kịp thời. Chị em phụ nữ cần bắt đầu thay đổi một lối sống khoa học lành mạnh hơn, kiểm soát cân nặng hợp lý, duy trì thói quen luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày đồng thời dành thời gian kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên hơn để phòng tránh nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm này.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!