Hội chứng Baby Blues là gì? Dấu hiệu và cách vượt qua

Baby Blues là một hội chứng thường gặp của phụ nữ sau khi sinh, các triệu chứng sẽ xuất hiện sau khoảng vài ngày và kéo dài trong khoảng 1 đến 2 tuần. Tình trạng này tuy không nguy hiểm nhưng cũng làm ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe, tâm trạng và các sinh hoạt hàng ngày của mẹ bỉm. 

Hội chứng Baby Blues là gì?

Hội chứng Baby Blues là một trạng thái cảm xúc thất thường xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh con, khiến các mẹ lúc thì buồn bã, lo âu, khóc lóc nhưng ngay sau đó có thể vui vẻ, lạc quan. Hội chứng này thường xuất hiện trong vài ngày sau khi sinh con và kéo dài trung bình khoảng 10 ngày, có thể lâu hơn trong một số trường hợp. Theo thống kê, hơn 80% phụ nữ sau sinh đều gặp phải các triệu chứng của hội chứng Baby Blues.

Mặc dù nguyên nhân cụ thể của Baby Blues chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nghiên cứu cho thấy có một số yếu tố liên quan. Sự thay đổi đột ngột về hormone, kết hợp với căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ và suy nhược, đều có thể ảnh hưởng đến tâm lý của phụ nữ sau sinh và gây ra các triệu chứng Baby Blues.

Sau khi sinh, cơ thể phụ nữ sẽ trải qua những thay đổi nội tiết tố để phục hồi chức năng, thu nhỏ tử cung về kích thước bình thường và kích thích quá trình tiết sữa. Những thay đổi đột ngột này có thể ảnh hưởng đến sự ổn định tâm lý.

Nếu các triệu chứng kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn, hội chứng Baby Blues có thể phát triển thành trầm cảm sau sinh, một tình trạng cần được theo dõi và can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Baby Blues

Như đã chia sẻ ở trên, hiện vẫn chưa có bất kì nghiên cứu chính xác nào khẳng định về các nguyên nhân gây ra hội chứng Baby Blues. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng đã chỉ ra được một số lý do và yếu tố nguy cơ có liên quan đến tình trạng này. Cụ thể như sau:

• Sự thay đổi đột ngột của nội tiết tố: Thông thường, khi mang thai nội tiết tố bên trong cơ thể người mẹ sẽ tăng cao ở mức ngất ngưỡng và sẽ hạ thấp đột ngột sau khi sinh con. Sự tụt giảm của nồng độ hormone estrogen và progesterone có thể là nguyên nhân làm thay đổi cảm xúc, tâm trạng của mẹ bỉm. Các chuyên gia còn cho biết thêm, sau sinh mức độ tuyến giáp cũng sẽ giảm, hoạt động của hệ miễn dịch và quá trình trao đổi chất cũng không được đảm bảo nên dễ khiến cho tâm lý của các mẹ bị ảnh hưởng.
• Sự thay đổi vật lý: Không chỉ về nội tiết tố bên trong mà sau khi sinh con thể chất của người mẹ cũng bị thay đổi rất nhiều. Phụ nữ có thể sẽ phải trải qua những nỗi đau đớn về thể xác từ quá trình sinh nở cho đến thời gian về sau. Nhiều phụ nữ luôn cảm thấy lo lắng về vóc dáng, cân nặng, các vết rạn da của mình và lo ngại rằng bản thân không còn sự hấp dẫn, không tự tin về chuyện tình dục.
• Do căng thẳng, stress: Mang thai là một hành trình dài và đầy gian khổ, quá trình sau khi sinh con và chăm sóc con cũng gặp không ít khó khăn. Nhiều mẹ bỉm cảm thấy căng thẳng và mệt mỏi về việc chăm và nuôi dạy trẻ sơ sinh. Các mẹ thường xuyên thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc. Ngoài ra, còn nhiều sự lo lắng về cách chăm con, các khoản chi tiêu, áp lực từ gia đình. Điều này càng trở nên khó khăn đối với những phụ nữ lần đầu làm mẹ hoặc có con khi còn quá trẻ.

Các yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến hội chứng Baby Blues như:

• Những đối tượng đã có tiền sử bị Baby Blues trước đó. Các chuyên gia cho biết rằng nếu lần sinh trước mẹ bỉm đã từng bị các triệu chứng này thì khả năng lần sau cũng sẽ lặp lại, tỉ lệ chiếm khoảng 30 đến 50%.
• Tiền sử gia đình có người mắc phải chứng trầm cảm.
• Một số yếu tố khác như căng thẳng, thiếu sự quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ từ người thân, khó khăn về mặt tài chính, xảy ra mâu thuẫn với những người xung quanh.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng Baby Blues

Trong thực tế thì các triệu chứng của Baby Blues khá giống với tình trạng trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên mức độ biểu hiện của hội chứng sẽ nhẹ hơn, ít gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như các sinh hoạt hàng ngày của mẹ bỉm. Một số dấu hiệu nhận biết thường gặp như:

• Thường xuyên khóc lóc không rõ nguyên do.
• Không đủ kiên nhẫn, thường hay nóng giận, cáu gắt.
• Nhạy cảm, dễ kích động.
• Luôn lo lắng, bồn chồn, bất an.
• Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, chán chường, thiếu sức sống.
• Khó ngủ, ngủ không ngon giấc.
• Cảm thấy buồn bã, chán nản, ủ rũ.
• Tâm trạng thái đổi thất thường.
• Khó tập trung, không thể tự đưa ra quyết định, lựa chọn.
• Cảm thấy kiệt sức, không muốn ăn uống, nghỉ ngơi và không quan tâm đến việc chăm sóc cho bản thân.
• Có cảm giác bị choáng ngợp, lo âu, cáu kỉnh.

Thông thường các triệu chứng của Baby Blues sẽ xuất hiện từ khoảng 1 đến 3 ngày sau sinh và sẽ kéo dài trong khoảng vài tuần và tự biến mất sau đó.

Phân biệt hội chứng Baby Blues và trầm cảm sau sinh

Hội chứng Baby Blues thường bị nhầm lẫn là trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, đây là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau xảy ra ở phụ nữ sau sinh. Cách phân biệt như sau:

Định nghĩa:

• Hội chứng Baby Blues: Là trạng thái cảm xúc buồn bã, dễ khóc, lo âu và thay đổi tâm trạng xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh con. Đây là hiện tượng phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 80% phụ nữ sau sinh và được xem là một phản ứng bình thường.
• Trầm cảm sau sinh: Là một dạng rối loạn trầm cảm, có thể xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh, với các triệu chứng nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn so với hội chứng Baby Blues. Trầm cảm sau sinh cần được điều trị bởi các chuyên gia y tế.

Thời gian xuất hiện:

• Hội chứng Baby Blues: Thường bắt đầu từ 2-3 ngày sau khi sinh con và kéo dài khoảng 2 tuần. Các triệu chứng sẽ giảm dần và tự hết mà không cần điều trị y tế.
• Trầm cảm sau sinh: Có thể bắt đầu trong vòng 4 tuần sau khi sinh, nhưng cũng có trường hợp khởi phát muộn sau vài tháng. Các triệu chứng thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, hoặc thậm chí hơn một năm nếu không được điều trị.

Nguyên nhân:

• Hội chứng Baby Blues: Nguyên nhân chủ yếu là do thay đổi nội tiết tố đột ngột sau sinh, kết hợp với mệt mỏi, thiếu ngủ và căng thẳng trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh.
• Trầm cảm sau sinh: Ngoài sự thay đổi về hormone, còn có các yếu tố khác như tiền sử trầm cảm, thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, các biến cố tâm lý trong cuộc sống hoặc áp lực từ việc chăm sóc con cái.

Triệu chứng:

• Hội chứng Baby Blues:  Buồn bã, dễ khóc mà không rõ lý do, lo lắng, cảm giác choáng ngợp, thay đổi tâm trạng thất thường, khó ngủ, mệt mỏi, và thiếu tập trung. Có khả năng tự điều chỉnh cảm xúc, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hằng ngày.
• Trầm cảm sau sinh: Cảm giác buồn bã kéo dài, tuyệt vọng, mất hứng thú với các hoạt động thường ngày, kể cả chăm sóc con. Thay đổi thói quen ăn uống, giấc ngủ. Cảm giác tội lỗi, vô dụng, hoặc suy nghĩ về tự tử. Gặp khó khăn trong việc chăm sóc bản thân và con cái. Trong trường hợp nặng có thể xuất hiện các suy nghĩ tiêu cực như làm hại bản thân hoặc con mình.

Tác hại:

• Hội chứng Baby Blues: Ảnh hưởng nhẹ, phụ nữ vẫn có khả năng chăm sóc bản thân và con cái.
• Trầm cảm sau sinh: Ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng chăm sóc bản thân và con cái, có thể dẫn đến hậu quả nặng nề nếu không được điều trị kịp thời.

Điều trị:

• Hội chứng Baby Blues: Thường không cần điều trị. Các biện pháp như nghỉ ngơi, hỗ trợ từ gia đình và bạn bè sẽ giúp cải thiện hội chứng Baby Blues.
• Trầm cảm sau sinh: Cần sự can thiệp của chuyên gia y tế. Các phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp tâm lý, thuốc chống trầm cảm và các liệu pháp hỗ trợ khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

• Hội chứng Baby Blues: Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần tìm đến chuyên gia y tế.
• Trầm cảm sau sinh: Nên gặp bác sĩ ngay khi có các triệu chứng như cảm giác tuyệt vọng, không thể chăm sóc bản thân hoặc con cái, hoặc có suy nghĩ làm hại bản thân hoặc người khác.

Việc nhận biết và phân biệt hai tình trạng này rất quan trọng để có thể đưa ra phương pháp hỗ trợ và điều trị phù hợp cho phụ nữ sau sinh.

Cách điều trị hội chứng Baby Blues

Thực chất bạn không cần phải thực hiện bất kì phương pháp nào để điều trị hội chứng Baby Blues. Đa phần các triệu chứng sẽ tự động biến mất sau khoảng vài tuần. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên rằng mẹ bỉm cũng nên điều chỉnh lại bản thân và xây dựng lại lối sống để có thể thích ứng tốt với cuộc sống bình thường.

Sau khi sinh con cũng là một trong các giai đoạn vô cùng khó khăn với các chị em phụ nữ. Tuy nhiên, mẹ bỉm cũng cần phải chú ý và quan tâm đến bản thân nhiều hơn. Tìm kiếm cho mình những hoạt động thư giãn, những điều mà bản thân cảm thấy thoải mái để có thể hạn chế bớt những sự căng thẳng, mệt mỏi.

Một số gợi ý giúp mẹ bỉm mau chóng vượt qua hội chứng Baby Blues như:

• Dành thời gian để ngủ, nghỉ ngơi: Trong thực tế thì để có được một giấc ngủ trọn vẹn đối với các mẹ bỉm là một điều vô cùng “xa xỉ”. Cũng bởi quá trình chăm sóc cho trẻ sơ sinh chiếm rất nhiều thời gian của các mẹ, nhiều mẹ bị thiếu ngủ liên tục. Tuy nhiên, bạn cũng cần phải sắp xếp và tranh thủ những lúc bé ngủ để chợp mắt, nghỉ ngơi một lúc. Bạn nên hiểu rằng mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ nếu bạn bị kiệt sức và không có giấc ngủ tốt.
• Chú ý đến việc ăn uống: Chế độ ăn uống dành cho mẹ bỉm không bị hạn chế quá nhiều, do đó bạn cũng có thể thoải mái thưởng cho bản thân những món ăn yêu thích. Chú ý xây dựng thực đơn với đầy đủ chất dinh dưỡng để cơ thể phục hồi tốt hơn.
• Yêu cầu sự giúp đỡ: Nếu cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng quá mức thì bạn cũng đừng ngần ngại nhờ đến sự giúp đỡ của người thân hoặc bạn bè. Bạn có thể nhờ họ làm những việc vặt như nấu ăn, thay tã cho bé, pha sữa,…Đừng cố gắng tự làm tất cả mọi người, hãy chủ động san sẻ để giảm bớt gánh nặng và sự căng thẳng.
• Hít thở khí trời: Không khí trong lành bên ngoài là một trong các liều thuốc hữu hiệu có thể giúp bạn xua tan những mệt nhọc và phiền muộn. Hãy thử ra ngoài ngắm nhìn bầu trời, cây cảnh xung quanh, bạn sẽ cảm thấy thư giãn và thoải mái hơn rất nhiều.
• Trò chuyện, tâm sự với những người xung quanh: Mặc dù những bà mẹ bỉm sữa mắc phải hội chứng Baby Blues không nhất thiết phải tìm gặp các chuyên gia tâm lý nhưng việc trò chuyện, tâm sự với những người thân thiết cũng giúp giải tỏa tâm trạng hiệu quả. Việc chia sẻ những nỗi khó khăn, căng thẳng của bản thân không chỉ giúp bạn cảm thấy thoải mái mà còn giúp cho mọi người thấu hiểu và biết cách hỗ trợ bạn tốt hơn.
• Tìm kiếm và thực hiện những điều bản thân yêu thích: Bất kì điều gì trước khi mang thai và sinh con khiến cho bạn cảm thấy thoải mái, vui vẻ và hạnh phúc thì bạn có thể duy trì tiếp thói quen đó. Hoặc bạn cũng có thể tìm kiếm cho mình một hoạt động mới để thư giãn. Biện pháp này cũng giúp cho bạn dễ dàng trở lại cuộc sống bình thường sau khi sinh con.
• Tập thể dục, thư giãn: Không nhất thiết phải là những môn thể dục phức tạp và đòi hỏi thể lực quá nhiều. Các mẹ bỉm sữa chỉ cần dành thời gian đi bộ, hít thở không khí, tập yoga, ngồi thiền mỗi ngày. Điều này không chỉ giúp ích cho sức khỏe thể chất mà còn hỗ trợ cải thiện tâm trạng hiệu quả. Tuy nhiên, đối với các trường hợp sinh mổ hoặc sau khi sinh vẫn còn cảm thấy đau thì nên trao đổi trước với bác sĩ để nhận được lời khuyên phù hợp nhất.
• Sự quan tâm của gia đình: Bên cạnh những biện pháp trên thì gia đình cũng là yếu tố quan trọng làm ảnh hưởng đến tâm lý của mẹ bỉm. Chồng và những người thân bên cạnh nên dành nhiều sự quan tâm, yêu thương và hỗ trợ các mẹ trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh.

Bài viết trên đây đã giúp cho bạn đọc hiểu hơn về hội chứng Baby Blues. Nếu các triệu chứng kéo dài liên tục và không thuyên giảm sau 14 ngày thì có thể bạn đang mắc phải tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn. Lúc này các mẹ cần phải tìm gặp chuyên gia tâm lý để được thăm khám và đưa ra hướng điều trị phù hợp.