Mẹ bị Stress khi cho con bú: Ảnh hưởng & Cách khắc phục

Các vấn đề tài chính, áp lực chăm sóc con cái, mâu thuẫn trong gia đình,… là những nguyên nhân khiến mẹ bị stress khi cho con bú. Tình trạng này cần được khắc phục sớm để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé. 

Nhận biết mẹ bị stress khi cho con bú

Mang thai và sau khi sinh là giai đoạn khá nhạy cảm do cơ thể mẹ có sự thay đổi đột ngột về nội tiết tố. Nếu như ở giai đoạn mang thai, hormone progesterone tăng cao thì sau khi sinh, cả hormone estrogen và progesterone đều sụt giảm nhanh chóng để làm co tử cung và cơ quan sinh dục. Bên cạnh đó, hormone prolactin có dấu hiệu tăng mạnh để kích thích quá trình sản xuất sữa mẹ.

Sự thay đổi hormone đột ngột khiến cho mẹ bỉm phải đối mặt với nhiều vấn đề tâm lý như hội chứng Baby Blues, suy nhược cơ thể và stress – căng thẳng thần kinh. Mẹ bị stress khi cho con bú thường có những biểu hiện như:

• Tâm trạng mệt mỏi, buồn chán, bi quan, hay lo lắng và suy nghĩ nhiều
• Cơ thể thiếu sức sống, lờ đờ và thường xuyên buồn ngủ
• Căng thẳng về những các vấn đề xung quanh cuộc sống như chăm sóc con cái, đời sống vợ chồng, mâu thuẫn mẹ chồng nàng dâu, vấn đề tài chính, lo lắng về sức khỏe của bản thân,…
• Tâm trạng nhạy cảm, dễ buồn rầu và đôi khi khóc không rõ nguyên do. Ở giai đoạn này, mẹ ít có các cảm xúc tích cực như vui vẻ, hạnh phúc, lạc quan,…
• Khả năng tập trung kém, hay quên, đãng trí và gặp phải nhiều phiền toái do trí nhớ suy giảm
• Một số mẹ đang cho con bú dễ gặp phải tình trạng cáu kỉnh và nóng giận do tâm trạng bị dồn nén trong thời gian dài.
• Mẹ bị stress khi cho con bú thường xuyên mệt mỏi và buồn ngủ nhưng thường gặp phải tình trạng trằn trọc, ngủ không sâu giấc, mệt mỏi và dễ thức giấc.
• Tâm trạng bất ổn, căng thẳng cũng khiến mẹ bỉm gặp phải một số vấn đề sức khỏe như ăn uống kém, không ngon miệng, da sạm nám, tóc rụng nhiều,…

Thực tế, stress là vấn đề rất phổ biến ở phụ nữ sau khi sinh, đặc biệt là giai đoạn cho con bú. Lúc này, trẻ còn khá nhỏ nên cần phải chăm sóc gần như 24/24 và cơ thể mẹ cũng chưa phục hồi hẳn do ảnh hưởng của quá trình sinh nở. Sau 6 tháng đầu, tâm lý và thể chất của mẹ sẽ dần được cải thiện.

Nguyên nhân khiến mẹ bị stress khi cho con bú

Stress là tình trạng khó tránh khỏi sau khi sinh nở. Tình trạng này có thể xảy ra do khá nhiều nguyên nhân. Trong đó, các nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:

• Nội tiết tố thay đổi: Sự sụt giảm của hormone estrogen, progesterone và sự gia tăng của hormone prolactin khiến tâm lý của mẹ bầu trở nên nhạy cảm hơn bình thường. Chính vì vậy, những vấn đề xung quanh cuộc sống đều có thể khiến mẹ bị căng thẳng và lo lắng quá mức. Thông thường, tình trạng này sẽ xảy ra trong 1 – 2 tháng đầu và giảm dần khi hormone ổn định trở lại.
• Áp lực chăm sóc con nhỏ: Việc chăm sóc trẻ sơ sinh thật sự không dễ dàng. Với những người lần đầu tiên làm mẹ và không có sự hỗ trợ của ông bà, áp lực sẽ đè lên vai của bố mẹ. Vì vậy trong thời gian đầu, mẹ bỉm khó tránh khỏi căng thẳng thần kinh – stress và suy nhược cơ thể. Thậm chí, không ít người có biểu hiện trầm cảm và rối loạn lo âu do áp lực chăm sóc con nhỏ.
• Lo lắng sức khỏe của trẻ và bản thân: Nếu trẻ có các vấn đề sức khỏe và bản thân mẹ cũng phải đối với nhiều bệnh lý trong thời điểm này, mẹ bỉm rất dễ bị stress và lo lắng nhiều. Ngoài ra, sự nhạy cảm quá mức do thay đổi hormone cũng khiến mẹ bỉm dễ bị ám ảnh và lo lắng thái quá trước các biểu hiện bất thường của trẻ.
• Vấn đề tài chính: Tài chính là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng stress – căng thẳng. Khi đối mặt với những vấn đề kinh tế, khó ai có thể giữ được tâm lý lạc quan và vui vẻ. Chính vì vậy, phụ nữ đang cho con bú cũng có thể bị stress nếu gia đình bị vỡ nợ, chồng mất việc hoặc phải đối mặt với các sự kiện gây hao hụt tài chính nghiêm trọng.
• Mâu thuẫn vợ chồng: Có thể nói, mang thai và sau khi sinh là giai đoạn vợ chồng dễ xảy ra tranh cãi nhất. Bởi lúc này, phụ nữ trở nên nhạy cảm hơn do ảnh hưởng của hormone. Nếu người chồng không thấu hiểu và đồng cảm, mâu thuẫn rất có thể sẽ xảy ra. Mâu thuẫn trong thời điểm nhạy cảm này khiến mẹ bỉm khó tránh khỏi những suy nghĩ tiêu cực và căng thẳng.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến stress – căng thẳng thần kinh ở phụ nữ cho con bú. Trong đó, luôn có vai trò của rối loạn nội tiết tố.

Stress khi cho con bú có ảnh hưởng gì không?

Stress khi đang cho con bú ít ảnh hưởng hơn so với stress khi mang thai. Dù vậy, mẹ bỉm cũng cần khắc phục tình trạng này trong thời gian sớm nhất để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân và trẻ. Ở thời điểm sau khi sinh, stress – căng thẳng quá mức ảnh hưởng nhiều đến nguồn sữa, từ đó gián tiếp khiến trẻ chậm phát triển và sức đề kháng kém do chất lượng sữa mẹ giảm.

Stress – căng thẳng thần kinh làm gia tăng hormone cortisol và adrenaline dẫn đến đau đầu, tăng huyết áp, tăng đường huyết, tăng cân, cơ thể mệt mỏi và uể oải. Ngoài ra, phụ nữ đang cho con bú rất dễ gặp phải tình trạng chán ăn và ăn uống kém khi bị căng thẳng quá mức. Tình trạng này vừa gây sụt cân, suy nhược vừa ảnh hưởng đến chất lượng nguồn sữa.

Nghiêm trọng hơn, stress kéo dài có thể dẫn đến hàng loạt các rối loạn tâm lý – tâm thần như rối loạn lo âu, trầm cảm, suy nhược thần kinh, rối loạn giấc ngủ,… Với những người từng có tiền sử mắc các bệnh lý này, stress là một trong những yếu tố kích thích bệnh tái phát. Chính vì vậy, mẹ bỉm không nên chủ quan với stress và những vấn đề tâm lý xảy ra ở thời điểm sau sinh.

Cách khắc phục tình trạng mẹ bị stress khi cho con bú

Stress khi cho con bú có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe của mẹ và bé. Ngay khi nhận thấy bản thân có các biểu hiện căng thẳng, mẹ nên thực hiện các biện pháp khắc phục sau:

1. Nhờ sự hỗ trợ của bạn đời và người thân

Việc chăm sóc trẻ trong 1 – 2 tháng đầu rất cần sự hỗ trợ của bạn đời và người thân. Tuy nhiên lúc này, bạn đời dành nhiều thời gian để làm việc nên khó có thể đỡ đần mẹ bỉm. Hơn nữa, rất nhiều nam giới khá vô tâm và không biết chủ động trong việc chăm sóc vợ sau sinh. Thay vì chịu đựng, bạn nên đề nghị đối phương hỗ trợ các công việc trong nhà như giặt quần áo, nấu ăn, hâm nóng sữa, quét dọn nhà cửa,… để có thời gian nghỉ ngơi.

Nếu cần thiết, có thể nhờ sự trợ giúp từ người thân và bạn bè. Đôi khi, mẹ bỉm chỉ cần có người hỗ trợ trong thời gian ngắn để có thể ngủ ngon giấc sau hàng giờ vật lộn với một loạt công việc không tên. Ngoài ra, sự hỗ trợ và giúp đỡ từ những người xung quanh cũng giúp mẹ bỉm giữ được tâm lý thoải mái, lạc quan hơn trong cuộc sống.

2. Dành thời gian nghỉ ngơi

Sau khi sinh nở, sức khỏe của phụ nữ chưa thật sự ổn định. Do đó ngoài thời gian chăm sóc con, mẹ bỉm nên nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để phục hồi thể trạng và lấy lại sự cân bằng về mặt tinh thần. Lúc này, phụ nữ sau sinh có thể phải đối mặt với sự lo lắng, buồn bã, chán nản,…

Tuy nhiên, nên gạt bỏ mọi cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực để có thể ngủ ngon giấc. Chỉ có như vậy, mẹ mới có sức khỏe tốt để cải thiện cuộc sống và giúp con trẻ phát triển khỏe mạnh. Nếu có thể, mẹ bỉm nên nghỉ ngơi hoàn toàn trong 2 – 3 tháng đầu và chỉ quay trở lại công việc khi sức khỏe đã ổn định.

3. Ăn uống và sinh hoạt điều độ

Căng thẳng thần kinh ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe thể chất. Ngoài ra, thể trạng suy nhược cũng khiến stress trở nên nghiêm trọng hơn về mức độ và có thể kéo dài dai dẳng dẫn đến nhiều vấn đề tâm lý khác. Để giải tỏa stress và cải thiện sức khỏe tinh thần, mẹ bỉm nên ăn uống và sinh hoạt điều độ trong thời gian cho con bú.

Cách xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ cho phụ nữ sau khi sinh:

• Cố gắng ăn đủ bữa và thực đơn ăn uống phải cung cấp đầy đủ vi chất dinh dưỡng. Nếu cảm thấy chán ăn, mẹ bỉm nên dùng các món ăn dễ tiêu hóa như súp, cháo, bún, miến,… Các món ăn này cung cấp khá đầy đủ dinh dưỡng nên mẹ có thể dùng vào những ngày vị giác giảm.
• Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu probiotic, vitamin và khoáng chất. Các thành phần dinh dưỡng này đã được chứng minh có tác dụng giảm stress, giải tỏa căng thẳng và phiền muộn. Ngoài ra, phụ nữ sau sinh nên hạn chế dùng thức ăn chứa nhiều chất béo bão hòa, món ăn quá bổ dưỡng và nhiều gia vị.
• Hạn chế sử dụng rượu bia và thức uống chứa caffeine. Các nghiên cứu đã được thực hiện đều cho thấy, cồn và caffeine làm gia tăng mức độ lo lắng, căng thẳng nên không tốt cho mẹ bị stress khi đang cho con bú.
• Trong thời gian đầu sau khi sinh, rất khó để mẹ có thể ngủ một giấc dài. Dù vậy, mẹ bỉm nên cố gắng ngủ nhiều giấc ngắn trong ngày để phục hồi sức khỏe và xoa dịu những cảm xúc tiêu cực.
• Sau khi sinh khoảng 2 tháng, mẹ bỉm nên bắt đầu tập thể dục trở lại. Các bài tập cường độ nhẹ vừa giúp cải thiện xương khớp, đẩy nhanh tốc độ phục hồi vừa giúp giải tỏa cảm xúc tiêu cực.
• Quan trọng nhất, mẹ bỉm nên giữ cho mình tâm lý thoải mái, tránh suy nghĩ quá nhiều về những vấn đề tiêu cực. Thay vào đó, hãy nhìn vào niềm vui nhỏ trong cuộc sống để vượt qua giai đoạn này.

Với chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ, phụ nữ sau khi sinh sẽ nhanh chóng lấy lại sự cân bằng về mặt tâm lý. Ngoài ra, lối sống khoa học cũng giúp mẹ bỉm phục hồi thể trạng và cải thiện các vấn đề thể chất do stress.

4. Thực hiện các biện pháp giải tỏa stress

Căng thẳng, stress là vấn đề mà phụ nữ đang cho con bú khó tránh khỏi. Tuy nhiên, mẹ bỉm có thể giải tỏa tâm trạng và lấy lại tinh thần tốt nhất thông qua các biện pháp như sau:

• Ngồi thiền: Ngồi thiền có tác dụng điều hòa nhịp thở, giảm căng thẳng và xoa dịu những cảm xúc tiêu cực. Sau khi sinh khoảng vài tuần, mẹ bỉm có thể dành từ 15 – 30 phút để thiền định. Thực hiện thường xuyên có thể cải thiện sức khỏe tinh thần, thể chất của mẹ, từ đó giúp giảm stress và các vấn đề tâm lý thường gặp.
• Tắm nước ấm: Sau một ngày chăm sóc con và dọn dẹp nhà cửa, mẹ nên nhờ người thân trông giúp bé để có thể vệ sinh cá nhân. Tắm nước ấm vừa có thể thư giãn đầu óc, giảm nhức mỏi cơ vừa giúp loại bỏ tế bào chết và làm mềm da. Ngoài ra, mẹ cũng có thể thêm vào nước tắm một số thảo dược như ngải cứu, hoa hồng,… để tăng cảm giác thư giãn.
• Dùng trà thảo mộc: Sau khi sinh, mẹ có thể dùng một số loại trà thảo mộc như trà hoa cúc, trà vằng, trà bạc hà,… để cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất. Ngoài ra, trà vằng và hoa cúc còn có thể kích thích tiết sữa, cải thiện tình trạng sữa ít và tắc sữa thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh.

Các biện pháp thư giãn trên có thể giải tỏa phần nào những cảm xúc tiêu cực. Vì vậy, mẹ đang cho con bú có thể áp dụng để giảm stress – căng thẳng, xoa dịu tâm trạng lo âu, buồn bã và bi quan do áp lực cuộc sống, chăm sóc con cái,…

5. Tư vấn, trị liệu tâm lý

Thực tế, không ít mẹ sau sinh phải đối mặt với stress nặng do các sự kiện như trẻ sinh ra có nhiều vấn đề sức khỏe, thể trạng của mẹ kém, không cung cấp đủ sữa cho con, bạn đời vô tâm, gia đình không ổn định về tài chính,… Những sự kiện này cộng với sự nhạy cảm sẵn có của tâm lý khiến phụ nữ đang cho con bú khó tránh khỏi tâm lý căng thẳng.

Nếu nhận thấy tình trạng stress, căng thẳng không cải thiện sau khoảng vài tuần, mẹ nên xem xét tham vấn hoặc trị liệu tâm lý. Liệu pháp này mang lại hiệu quả cao trong điều trị các vấn đề tâm lý và rất an toàn với phụ nữ mang thai, người đang cho con bú.

Thông qua tham vấn, trị liệu tâm lý, chuyên gia sẽ giúp phụ nữ sau khi sinh đánh giá khách quan vấn đề mình đang gặp phải. Từ đó điều chỉnh suy nghĩ phù hợp hơn và giảm phần nào những cảm xúc tiêu cực. Khi suy nghĩ của mẹ trở nên tích cực, mẹ có thể chủ động kiểm soát stress, buồn bã, bi quan và chán nản. Ngoài ra, liệu pháp này cũng giúp mẹ sau sinh có thêm kỹ năng để chăm sóc bản thân, con cái và tìm được niềm vui trong cuộc sống.

Stress khi đang cho con bú có thể làm giảm chất lượng nguồn sữa và gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Chính vì vậy, mẹ cần có biện pháp khắc phục sớm để giúp bé phát triển khỏe mạnh và bản thân lấy lại tinh thần tốt nhất. Tránh trường hợp để stress kéo dài dẫn đến suy nhược thần kinh và nhiều vấn đề tâm lý khác.