Nghiến răng khi ngủ: Nguyên nhân và 3 cách trị đơn giản

Nghiến răng khi ngủ là hiện tượng mà nhiều người mắc phải nhưng ít được chú ý, vì đôi khi nó không gây ra tác động ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và ngăn chặn sớm, tật nghiến răng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và gây ra nhiều vấn đề về cơ hàm.

Nghiến răng khi ngủ là gì?

Nghiến răng khi ngủ là hiện tượng mà hai hàm răng ghì chặt vào nhau và đôi khi tạo ra tiếng ken két khó chịu. Đây là một hoạt động vô thức, thường xảy ra khi cơ thể chìm vào giấc ngủ, nhưng cũng có thể diễn ra vào ban ngày.

Tình trạng nghiến răng khi ngủ được xem là chứng rối loạn vận động liên quan đến giấc ngủ. Người mắc bệnh không tự nhận ra mình đang nghiến răng. Họ chỉ biết khi người ngủ chung thông báo hoặc khi phát hiện các vấn đề răng miệng.

Hiện tượng này có thể làm quá tải hệ thống nhai, gây đau khớp thái dương hàm và làm hỏng men răng. Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa được xác định rõ, nhưng tình trạng này thường có liên quan đến stress, rối loạn khớp cắn hoặc tư thế ngủ không phù hợp.

Nghiến răng khi ngủ có phổ biến không?

Nghiến răng khi ngủ là rối loạn vận động trong giấc ngủ khá phổ biến, không chỉ xảy ra ở người lớn mà còn ở trẻ em. Tình trạng này thường gặp ở các bé từ 3 – 5 tuổi, nhưng nhiều người trưởng thành cũng gặp phải vấn đề tương tự. Điều này cho thấy nghiến răng là một tật xấu khá thông dụng trong xã hội hiện nay, ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn.

Thống kê cho thấy khoảng 21% – 50% những người bị nghiến răng vào ban đêm có thành viên trong gia đình từng mắc phải chứng này. Đối với trẻ em, khoảng 15% – 33% cũng bị tình trạng đó, đặc biệt trong thời điểm mọc răng. Tuy nhiên, phần lớn trẻ sẽ không còn thói quen này khi bộ răng vĩnh viễn của bé phát triển đầy đủ.

Triệu chứng ngủ nghiến răng

Nghiến răng khi ngủ là thói quen vô tình nhưng cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tình trạng này thường không dễ nhận biết nếu không chú ý đến những dấu hiệu đi kèm sau đây:

• Người bệnh thường xuyên có cảm giác mỏi hàm, sự linh hoạt của cơ hàm ngày càng giảm sút trầm trọng, khó mở hoặc đóng lại hoàn toàn.
• Răng thường xuyên đau nhức và có thể trở nên nhạy cảm hơn
• Cảm giác đau tai mặc dù tai vẫn hoạt động bình thường, đau đầu ê ẩm có thể kéo dài và thường xuyên
• Cảm giác hai hàm răng siết chặt vào nhau, một số có thể phát ra âm thanh to khiến cho người ngủ cạnh thức giấc
• Đau nhức hàm, cổ hoặc mặt
• Giấc ngủ có thể bị gián đoạn
• Men răng bị mài mòn

Nguyên nhân nghiến răng khi ngủ

Mặc dù nguyên nhân cụ thể của tình trạng này vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó có thể liên quan đến nhiều yếu tố như:

• Tâm lý căng thẳng: Áp lực cuộc sống khiến cơ thể phản ứng theo nhiều cách khác nhau mà trong số đó là nghiến răng khi ngủ. Những lo âu không được giải tỏa làm cho cơ hàm co thắt và hoạt động không kiểm soát khi đang say giấc.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc phải tình trạng nghiến răng khi ngủ, thì bạn có thể là đối tượng dễ mắc bệnh này. Các nghiên cứu cho thấy khoảng 21% – 50% người bị nghiến răng có thành viên trong gia đình gặp phải tình trạng tương tự.
• Sử dụng thuốc và chất kích thích: Thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần có thể gây ra tác dụng phụ là nghiến răng khi ngủ. Thêm vào đó, việc lạm dụng rượu, caffeine và thuốc lá cũng kích thích hoạt động gây rối loạn giấc ngủ.

• Vấn đề về giấc ngủ: Chứng ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên có thể gây ra nghiến răng. Những người bị mất ngủ, giấc ngủ chập chờn có nguy cơ cao hơn bởi cơ thể không được nghỉ ngơi đầy đủ gây mất kiểm soát.
• Khớp cắn và vấn đề về hàm: Các vấn đề về cấu trúc hàm như khớp cắn không khớp, mất răng gây ra tình trạng nghiến răng. Đồng thời, hàm không khớp, cơ hàm bị lệch cũng gây ra hiện tượng cắn chặt và nghiến răng trong khi ngủ.
• Yếu tố toàn thân: Một số bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng cũng có thể dẫn đến nghiến răng, nhất là ở trẻ em.
• Hành vi và thói quen công việc: Vận động viên, người làm việc nặng nhọc đều có thói quen nghiến răng. Đôi khi, nó trở thành một phản ứng bản năng giúp duy trì sức mạnh cho hàm.

Tác hại của bệnh nghiến răng

Nghiến răng trong lúc ngủ dù có vẻ như là một thói quen vô hại, thực chất lại gây ra nhiều tác hại không thể lường trước. Khi tình trạng này diễn ra thường xuyên, nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn tác động đến các vấn đề sức khỏe khác:

• Nghiến răng làm tổn thương đến lớp men răng, khiến răng trở nên nhạy cảm và dễ bị sâu hơn
• Gây đau đầu căng thẳng, khiến cơ thể cảm thấy mệt mỏi và khó chịu vào buổi sáng
• Đau mặt hoặc hàm nghiêm trọng do các cơ hàm bị co thắt, dẫn đến cảm giác khó chịu kéo dài
• Tác động đến cấu trúc xương hàm, gây biến dạng khuôn mặt theo thời gian
• Gây rối loạn khớp thái dương hàm (TMD), khiến việc mở miệng trở nên khó khăn và đau đớn
• Tiếng nghiến răng gây ra sự khó chịu cho người ngủ cùng, ảnh hưởng đến giấc ngủ của cả hai

Chẩn đoán nghiến răng khi ngủ

Chẩn đoán nghiến răng khi ngủ là một quy trình quan trọng để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Bác sĩ sẽ tiến hành quá trình chẩn đoán như sau:

• Khám răng, khớp thái dương hàm và cơ hàm:

Bác sĩ sẽ tiến hành khám để đánh giá tình trạng răng miệng cũng như sức khỏe của khớp thái dương hàm. Đây là bước quan trọng giúp xác định mức độ nghiến răng và nguyên nhân gây ra vấn đề này.

• Ghi đa ký giấc ngủ:

Người bệnh sẽ được yêu cầu ngủ lại một đêm tại bệnh viện, phòng khám để theo dõi các thông số quan trọng như nhịp tim, điện não, hơi thở, tư thế ngủ và các cử động cơ thể. Qua đó, bác sĩ có thể phát hiện các rối loạn liên quan đến giấc ngủ.

• Khai thác bệnh sử bằng bảng hỏi:

Bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng sức khỏe và triệu chứng liên quan đến việc nghiến răng. Chúng bao gồm việc tìm hiểu khi nào triệu chứng bắt đầu, tần suất và mức độ nghiêm trọng. Ngoài ra, sự căng thẳng và thay đổi trong cuộc sống gần đây cũng được ghi nhận để có cái nhìn tổng quát hơn về tình trạng của bệnh nhân.

Thăm khám lâm sàng:

Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ quan sát tình trạng răng, nướu và các mô mềm khác trong miệng để phát hiện bất thường liên quan đến bệnh. Việc đánh giá vị trí mòn răng và ghi nhận chính xác các vị trí này bằng hình chụp cũng rất quan trọng.

• Các phương pháp hỗ trợ chẩn đoán khác:

Một số khí cụ như máng nhai và BruxChecker được sử dụng để định lượng mức độ mòn răng. Ngoài ra, điện cơ đồ nhai sẽ ghi nhận hoạt động của cơ nhai để bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng nghiến răng. Cùng với đó, đo đa ký giấc ngủ cũng là một xét nghiệm chuyên sâu, cho phép bác sĩ đánh giá các rối loạn hoạt động và bất thường về hành vi khi ngủ.

Biện pháp điều trị nghiến răng khi ngủ

Nghiến răng khi ngủ không chỉ gây phiền toái cho người xung quanh mà còn làm hỏng răng, gây đau hàm và đau đầu. Tuy nhiên, có nhiều biện pháp điều trị hiệu quả hiện nay giúp giảm thiểu tình trạng này mà mọi người có thể áp dụng:

1. Sử dụng thuốc

May mắn thay, có nhiều phương pháp điều trị giúp giảm thiểu tình trạng nghiến răng hiệu quả, từ thuốc đến các phương pháp điều trị chuyên sâu. Dưới đây là một số biện pháp có thể cân nhắc:

• Tiêm Botox: Đây là một lựa chọn dành cho những người nghiến răng nặng mà không đáp ứng với các liệu pháp khác, giúp giảm căng thẳng của cơ hàm.
• Thuốc giãn cơ: Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc giãn cơ trước khi ngủ để cơ hàm thư giãn và giảm nghiến răng.
• Thuốc chống lo âu, chống trầm cảm: Những loại thuốc này có thể giúp kiểm soát căng thẳng và các vấn đề cảm xúc, từ đó giảm tình trạng nghiến răng khi ngủ.

2. Can thiệp nha khoa

Để bảo vệ sức khỏe răng miệng và giảm thiểu các tác động tiêu cực từ tật nghiến răng, người bệnh có thể áp dụng biện pháp can thiệp nha khoa như sau:

• Máng nhai: Đây là dụng cụ bảo vệ được thiết kế để vừa khít với răng giúp ngăn chặn sự mài mòn và tổn thương cho răng. Máng nhai có thể được đeo vào ban đêm hoặc ban ngày tùy theo mức độ nghiến răng.
• Điều chỉnh khớp cắn: Nếu khớp cắn bị lệch, nha sĩ có thể điều chỉnh bằng cách mài bớt hoặc thêm vào để làm giảm các tác động quá mức lên cơ nhai và cải thiện khả năng nhai. Tuy nhiên, trước khi thực hiện cần đảm bảo cơ được thư giãn.
• Chỉnh nha: Trong trường hợp nghiến răng do răng chen chúc hoặc lệch lạc, bác sĩ có thể thực hiện chỉnh nha để cải thiện khớp cắn và giảm tần suất nghiến răng.
• Phục hồi khớp cắn: Nếu răng bị mài mòn quá mức dẫn đến ê buốt, nha sĩ có thể trám, bọc mão để sửa chữa các hư hỏng. Nó vừa cải thiện vẻ ngoài của răng mà còn giúp người bệnh phục hồi chức năng nhai bình thường.

3. Điều trị kiểm soát stress

Nghiến răng khi ngủ thường là hậu quả của căng thẳng và các bệnh lý về thần kinh. Để cải thiện tình trạng này, nên chú trọng kiểm soát stress trong cuộc sống. Một số biện pháp đơn giản như thay đổi môi trường sống, thường xuyên tập thể dục và tìm kiếm hoạt động thư giãn lành mạnh sẽ giúp nâng cao sức khỏe tinh thần.

Ngoài ra, có thể điều trị các rối loạn giấc ngủ thông qua áp dụng thói quen đi ngủ đúng giờ, massage cơ mặt, tránh dùng chất kích thích vào buổi tối trước khi ngủ để phòng ngừa căng thẳng thần kinh dẫn đến nghiến răng.

Đối với trẻ em, căng thẳng cũng có thể gây ra chứng nghiến răng. Cha mẹ nên dành thời gian trò chuyện, kể chuyện hoặc hát ru cho trẻ trước khi đi ngủ để con thư giãn hơn. Bên cạnh đó, các hoạt động như thiền, tập yoga có thể hỗ trợ cả người lớn và trẻ nhỏ trong việc quản lý stress.

Nếu tình trạng căng thẳng kéo dài, hãy tìm đến sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ để nhận được tư vấn phù hợp. Điều này không chỉ giúp giảm chứng nghiến răng mà còn hỗ trợ sức khỏe tinh thần tổng thể.

Cách khắc phục nghiến răng khi ngủ tại nhà

Dưới đây là một số cách khắc phục hiệu quả mà cá nhân có thể thử để có giấc ngủ ngon hơn và giảm bớt tình trạng nghiến răng:

• Thay đổi thói quen ăn uống bằng cách hạn chế ăn đồ cứng và nhai kẹo cao su trước khi đi ngủ
• Uống sữa ấm pha với bột nghệ trước khi đi ngủ
• Thực hiện các bài tập thư giãn như yoga và hít thở sâu
• Massage hàm và thực hiện các bài tập thư giãn cơ
• Tránh các chất kích thích như cà phê, trà và đồ uống có ga vào buổi tối
• Ngâm mình trong bồn tắm nước nóng hoặc tắm nước ấm trước khi ngủ
• Sử dụng trà thảo mộc như trà hoa cúc
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh với thực phẩm giàu canxi và magie như sữa, trứng và các loại đậu
• Nằm ngửa khi ngủ mà không có gối để giảm áp lực lên hàm
• Đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn gây ra nghiến răng

Cách phòng ngừa bệnh ngủ nghiến răng

Việc phòng ngừa nghiến răng không chỉ đơn giản là thay đổi thói quen hằng ngày, mà còn cần chú trọng đến cả chế độ dinh dưỡng và giấc ngủ.

• Tránh sử dụng các chất kích thích như cà phê, trà, rượu bia vào buổi tối
• Chú trọng nghỉ ngơi đầy đủ, dành thời gian để thư giãn và giảm căng thẳng
• Nên thường xuyên kiểm tra răng miệng định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của nghiến răng
• Cố gắng thay đổi chế độ sinh hoạt bằng cách tránh thức khuya và duy trì giấc ngủ đều đặn
• Hạn chế nhai kẹo cao su để giảm áp lực lên cơ hàm
• Kiểm soát stress bằng cách nghe nhạc nhẹ, tập thể dục thường xuyên, tắm nước ấm trước khi đi ngủ
• Bổ sung canxi và magie trong chế độ ăn uống để đảm bảo cơ thể có đủ dưỡng chất

Nghiến răng khi ngủ khi nào cần đi khám?

Nghiến răng khi ngủ là một hiện tượng khá phổ biến, nhưng không phải ai cũng nhận ra rằng nó có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng hơn. Khi tình trạng này trở nên thường xuyên và gây khó chịu, bạn nên lưu ý đến những dấu hiệu cảnh báo để có thể tìm đến bác sĩ kịp thời:

• Răng bị mòn, hỏng hoặc nhạy cảm
• Tiếng nghiến răng khi ngủ được người thân nghe thấy
• Đau âm ỉ vùng xương mặt, tai và hàm
• Hàm bị nhức đến mức không thể mở to hoặc ngậm lại hoàn toàn
• Răng nhạy cảm khi tiếp xúc với bàn chải, các đồ nóng/lạnh
• Má trong bị tổn thương do nhai

Nghiến răng khi ngủ là một vấn đề phổ biến, nhưng không nên coi thường. Để ngăn chặn các tác động xấu đến sức khỏe, việc thăm khám nha sĩ định kỳ và chăm sóc răng miệng đúng cách là điều vô cùng cần thiết.

Có thể bạn quan tâm:

• Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học là gì? Những điều cần biết
• Bị rối loạn giấc ngủ do tăng huyết áp và những điều cần lưu ý

Nguồn tham khảo:

• vinmec.com, yte.nghean.gov.vn, nhakhoathuyduc.com.vn,….