Bệnh mất ngủ giả (Parasomnias) là gì? Dấu hiệu nhận biết và điều trị

Bệnh mất ngủ giả (Parasomnias) là một loại rối loạn giấc ngủ. Người bệnh thể hiện hành vi bất thường khi ngủ bao gồm nói mớ, mộng du, ác mộng, nghiến răng, đái dầm và nhiều hiện tượng khác.

Bệnh mất ngủ giả (Parasomnias) là gì?

Bệnh mất ngủ giả còn có tên tiếng Anh là Parasomnias. Đây là một trong các rối loạn giấc ngủ gián đoạn. Hiện tượng này xuất hiện trong thời gian thức tỉnh một phần của giấc ngủ NREM, hoặc thức tỉnh từ giấc ngủ REM.

Parasomnias thường bao gồm tình trạng mộng du, giấc ngủ kinh hoàng, ác mộng, thức giấc nửa tỉnh nửa mơ, cùng nhiều tình trạng bất thường khác.

Các biểu hiện của bệnh mất ngủ giả (Parasomnias)

Người bệnh mất ngủ giả có thể xuất hiện ở một hoặc đồng thời những tình trạng sau đây:

1. Mộng du

Mộng du đặc trưng bởi tình trạng thức dậy và bắt đầu di chuyển. Người mộng du thực hiện những hành động giống như đang tỉnh táo, nhưng thực tế họ vẫn còn trong trạng thái ngủ.

Người bệnh hoàn toàn không thể kiểm soát, ý thức được việc mình đã làm, hoặc những sự kiện đã xảy ra trong giai đoạn mộng du.

Tình trạng mộng du sẽ thường xuất hiện trong 2 giai đoạn, bao gồm:

• Giai đoạn giấc ngủ NREM (giai đoạn mắt không chuyển động nhanh) vào buổi đêm. 
• Giai đoạn giấc ngủ REM (giai đoạn mắt chuyển động nhanh) vào những buổi sáng sớm.

Rối loạn này thường sẽ dễ gặp ở những trẻ từ 5 đến 12 tuổi. Tuy nhiên, mộng du vẫn có thể xuất hiện ở người lớn.

Xem thêm: Mộng du là bệnh gì? Nguyên nhân, biểu hiện và điều trị

2. Giấc ngủ kinh hoàng

Bệnh mất ngủ giả có thể gây ra giấc ngủ kinh hoàng. Người bệnh bất ngờ tỉnh giấc trong trạng thái bối rối, kinh hoàng và câm lặng.

Họ không thể trả lời lại bằng lời nói, và cần thời gian để có thể thức tỉnh hoàn toàn. Thông thường, hiện tượng  này sẽ duy trì trong khoảng 15 phút. Sau đó đối tượng sẽ dần nằm xuống và ngủ tiếp.

Những người bị hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, hay chứng sợ hãi ban đêm, sẽ quên mất mọi thứ khi thức dậy vào ngày hôm sau.

Tình trạng này sẽ phổ biến hơn đối với trẻ em từ 3 đến 8 tuổi. Nó có thể gây ra nhiều nguy hiểm cho người bệnh vì những cử động chân tay mất kiểm soát.

3. Ác mộng

Ác mộng sẽ thường xảy ra trong thời gian ngủ vào ban đêm. Nó xuất hiện một cách sống động, và có thể gây ra những lo lắng, nỗi sợ hãi đối với người bệnh.

Thông thường, nhưng đối tượng bị ác mộng sẽ dễ bị đánh thức một cách bất chợt từ giai đoạn ngủ REM. Họ sẽ hoàn toàn nhớ được nội dung của giấc mơ. Đặc biệt, họ sẽ rất khó có thể quay lại giấc ngủ như ban đầu.

Tình trạng bệnh mất ngủ giả gây ra ác mộng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhăn như bệnh tật, căng thẳng, lo lắng quá mức, mất mát người thân, phản ứng xấu với các loại thuốc.

Vì thế khi nhận thấy cơn ác mộng liên tục xảy ra và khiến cho bạn mất ngủ trong một khoảng thời gian dài, hãy báo ngay với bác sĩ để được hỗ trợ tốt nhất.

4. Thức giấc nửa tỉnh nửa mơ

Tình trạng thức giấc nửa tỉnh nửa mơ thường sẽ xuất hiện khi một người thức giấc từ một giấc ngủ sâu trong thời gian đầu của giấc ngủ về đêm. 

Những đối tượng gặp phải tình trạng này sẽ có phản ứng khá chậm đối với những mệnh lệnh. Họ gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu được các vấn đề mà họ được nhắc đến.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng có nhiều khả năng bị suy giảm trí nhớ trong thời gian ngắn, và không thể ghi nhớ được tình trạng này khi thức dậy vào hôm sau.

5. Nói mớ

Nói mớ cũng là một trong các biểu hiện của bệnh mất ngủ giả. Tình trạng này không gây nguy hiểm, những có thể làm ảnh hưởng đến những người xung quanh.

Thông thường, người bệnh sẽ nói những câu ngắn gọn có liên quan đến những âm thanh quen thuộc, hoặc những bài phát biểu dài trong lúc đang ngủ.

Cũng như đa số các hiện tượng khác, người bệnh sẽ không thể ghi nhớ được những điều mình đã nói sau khi tỉnh giấc.

Tình trạng nói mớ không chỉ cho bệnh mất ngủ giả gây nên, mà có thể xuất phát từ một số yếu tố như căng thẳng, sốt, rối loạn giấc ngủ

6. Rối loạn vận động nhịp nhàng

Tình trạng rối loạn vận động nhịp nhàng thường sẽ xuất hiện ở những trẻ dưới 1 tuổi. Rối loạn này thường sẽ xảy ra vào lúc trước khi đi ngủ.

Trẻ thường sẽ nằm thẳng, đầu nâng lên cao hoặc nâng cả phần cơ thể, sau đó sẽ đập mạnh vào đầu gối. Do đó tình trạng này còn được gọi là chứng “đập đầu”. 

7. Chuột rút chân về đêm

Chuột rút chân về đêm là hiện tượng co thắt một cách đột ngột không tự chủ của cơ bắp chân. Tình trạng chuột rút có thể kéo dài từ vài giây cho đến khoảng 10 phút, và cơn đau gây ra thường kéo dài lâu hơn.

Triệu chứng này có thể dễ gặp ở những đối tượng đang ở tuổi trung niên.

8. Bóng đè

Khi gặp hiện tượng bóng đè khi ngủ, người bệnh sẽ không thể cử động được tay chân, hoặc toàn cơ thể. Trong thời gian bị bóng đề có thể xảy ra tình trạng tê liệt cơ xương. 

Trong thực tế, triệu chứng bị bóng đề không gây hại cho sức khỏe nhưng nó có thể làm cho đối tượng cảm thấy hoảng sợ, lo lắng vì họ không thể nhận biết chuyện gì đang diễn ra.

Hiện tượng này cũng dễ chấm dứt khi có âm thanh, hoặc khi người bị bóng đe chịu tác động. Sau khoảng vài phút, họ có thể hoạt động và di chuyển bình thường.

9. Giấc ngủ liên quan đến đau đớn

Cương cứng là một tình trạng bình thường của nam giới trong giấc ngủ REM. Tuy nhiên, bệnh mất ngủ giả có thể gây nên hiện tượng cương cứng đầy đau đớn làm cho người bệnh phải tỉnh giấc. 

Triệu chứng này khá hiếm gặp, chỉ xảy ra trong một số trường hợp đặc biệt.

10. Cương cứng liên quan đến giấc ngủ

Nam giới không có khả năng duy trì sự cương cứng của dương vật trong thời gian ngủ, nhàm tham gia vào hoạt động tình dục, sẽ gặp phải rối loạn này.

Thông thường phái mạnh sẽ trải qua hiện tượng này như một phần của giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM). Tình trạng cương cứng liên quan đến giấc ngủ có thể là chứng rối loạn cương dương.

11. Nhịp tim bất thường

Chứng bệnh mất ngủ giả có thể gây nên tình trạng rối loạn nhịp tim. Nhịp tim thay đổi tốc độ đột ngột gây nên những cơ co thắt.

Tình trạng rối loạn nhịp tim có thể dễ dàng xuất hiện ở những đối tượng bị bệnh động mạch vành, kèm theo chứng rối loạn giấc ngủ và oxy trong máu bắt đầu hạ thấp.

Để làm giảm nguy cơ xuất hiện tình trạng này, bạn có thể áp dụng phương pháp áp lực đường thở đường liên tục.

12. Nghiến răng khi ngủ (Teeth Grinding)

Tình trạng này có liên quan đến sự vô thức, không tự nguyện, nghiến răng liên tục. Triệu chứng này cũng có thể diễn ra đồng thời với các rối loạn giấc ngủ khác.

Tình trạng nghiến răng khi ngủ có thể biểu hiện từ mức độ nhẹ đến nặng, thậm chí gây nên những tổn thương về răng. Có thể khắc phục tình trạng này bàng thiết bị bảo vệ miệng.

13. Đái dầm khi ngủ (Bedwetting)

Hiện tượng đái dầm khi ngủ sẽ được chia thành 2 cấp độ là sơ cấp và thứ cấp.

Đối với đái dầm sơ cấp, người bệnh sẽ khó có thể kiểm soát được nước tiểu từ những lúc còn nhỏ. Tình trạng này có thể di truyền đối với các thành viên trong gia đình.

Còn với tình trạng đái dầm thứ cấp, bệnh nhân sẽ bị tái phát sau khi họ kiểm soát được nước tiểu của mình.

Hiện tượng đái dầm khi ngủ cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân như bệnh tiểu đường, ngưng thở khi ngủ, nhiễm trùng đường tiết niệu,…

Hiện nay, tình trạng này có thể khắc phục bằng thuốc, các thiết bị báo động hoặc thay đổi hành vi.

14. Rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD – REM Sleep Behavior Disorder)

Những đối tượng bị rối loạn hành vi giấc ngủ REM sẽ xuất hiện những hành động để thực hiện lại giấc mơ bạo lực, kịch tích trong giai đoạn ngủ REM.

Hiện tượng này thường sẽ có liên quan đến tình trạng mất trương lực (tê liệt giấc ngủ) nhưng những người bệnh sẽ di chuyển và vận động cơ thể, tay chân trong khi đang mơ.

RBD sẽ thường xuất hiện ở những đối tượng là nam giới từ trên 50 tuổi. Tuy nhiên chúng vẫn có khả năng gặp ở trẻ em và phụ nữ.

Đây là tình trạng khác với giấc ngủ kinh hoàng hoặc mộng du, bởi vì người bệnh sẽ dễ dàng tỉnh giấc và có thể nhớ lại những chi tiết của giấc mơ.

15. Chứng khó thở kịch phát về đêm (NPD – Nocturnal Paroxysmal Dystonia)

Chứng khó thở kịch phát về đêm thường xuất hiện đột ngột và liên tục từng cơn khi đang ngủ, khiến cho người bệnh phải thức dậy để thở.

Nó cũng có thể biểu hiện bởi tình trạng thở khò khè và ho. Tình trạng này có thể tái phát nhiều lần trong đêm khiến người bệnh bị gián đoạn giấc ngủ.

Cách khắc phục tình trạng bệnh mất ngủ giả (Parasomnias)

Bệnh mất ngủ giả có những biểu hiện không nguy hiểm, và không gây hại đến sức khỏe của bệnh nhân. Tuy nhiên, cũng có vài trường hợp cần ngăn chặn, điều trị kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Chuyên gia sẽ căn cứ vào từng trường hợp để có phác đồ điều trị riêng biệt. Thông thường, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các biện pháp như:

•  Sử dụng thuốc điều trị: thuốc giúp cải thiện triệu chứng, giúp người bệnh giảm căng thẳng, mệt mỏi
• Áp dụng các biện pháp thư giãn: Một số bài tập yoga, thiền, hít thở, ngâm chân với nước ấm, sử dụng tinh dầu,…cũng sẽ giúp cho đầu óc thư giãn, tinh thần thoải mái, cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt hơn.
• Thay đổi thói quen ngủ: ngủ sớm, dậy sớm, lựa chọn không gian ngủ thoải mái, yên tĩnh sẽ giúp cải thiện giấc ngủ

Bệnh mất ngủ giả (Parasomnias) là một trong các rối loạn giấc ngủ thường gặp và có thể gây ra nhiều hiện tượng trong quá trình ngủ.

Do đó, ngay khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh bạn cần nhanh chóng tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.