Suy nhược thần kinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Suy nhược thần kinh là khi cơ thể và trí não không còn khả năng chống đỡ trước áp lực cuộc sống và mất đi sự cân bằng vốn có. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tinh thần.

Suy nhược thần kinh là gì?

Suy nhược thần kinh là tình trạng rối loạn chức năng của vỏ não và các trung khu dưới vỏ do não bộ phải làm việc quá sức, dẫn đến căng thẳng kéo dài và không thể phục hồi. Tình trạng này thường xuất phát từ áp lực công việc, stress liên tục hoặc các vấn đề tâm lý tiêu cực khác như rối loạn lo âu trong cuộc sống hàng ngày.

Hiện nay, số người bị suy nhược thần kinh đang có xu hướng tăng cao, đặc biệt ở những người làm việc văn phòng và sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều. Theo thống kê, tỷ lệ nữ giới mắc bệnh này cao hơn nam giới do ảnh hưởng từ các yếu tố sinh lý và tâm lý khác nhau. Ban đầu, chứng bệnh chỉ biểu hiện nhẹ như đau đầu, căng thẳng, mất ngủ, nhưng lâu dần không điều trị và thay đổi lối sống, bệnh có thể dẫn đến trầm cảm cùng biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh gây ra suy giảm sức khỏe cần được nhận diện các triệu chứng sớm hơn nhằm giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng của mình và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời.

• Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi dù đã nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng
• Mất ngủ, khó ngủ hoặc tỉnh giấc nhiều lần trong đêm
• Luôn cảm thấy lo âu, căng thẳng mà không rõ nguyên nhân
• Trí nhớ suy giảm và khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc và học tập
• Có nguy cơ phát triển các bệnh lý như Alzheimer, Parkinson
• Có xu hướng ngại giao tiếp và tự cô lập bản thân, tránh tiếp xúc với mọi người, nhất là ở những nơi đông đúc
• Các cơn hoảng loạn, khó kiểm soát cảm xúc xuất hiện khi bệnh trở nên nghiêm trọng
• Gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, thần kinh và cơ xương như đau đầu, chóng mặt, đau lưng và cảm giác khó chịu ở da

Nguyên nhân suy nhược thần kinh

Bệnh suy nhược thần kinh không chỉ xuất phát từ những yếu tố sinh lý mà còn bị tác động bởi các yếu tố tâm lý và lối sống hàng ngày. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ sau đây có thể hình thành nên tình trạng này là:

• Thức khuya, ngủ không đủ giấc làm cơ thể không được phục hồi năng lượng
• Công việc và học hành căng thẳng, áp lực gia đình hay hôn nhân đè nặng lên tâm lý
• Đổ vỡ trong tình cảm
• Lối sống không lành mạnh, lạm dụng chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá hoặc chất gây nghiện
• Tình trạng thần kinh yếu làm cho cơ thể dễ bị mệt mỏi và stress
• Mất ngủ kéo dài
• Làm việc quá nhiều mà không có thời gian nghỉ ngơi, áp lực về chỉ tiêu công việc khiến tinh thần suy kiệt
• Chế độ dinh dưỡng thiếu chất khiến não bộ hoạt động kém hiệu quả
• Ảnh hưởng của các bệnh lý mạn tính như viêm loét dạ dày, viêm xoang gây ra cảm giác khó chịu kéo dài

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc suy nhược thần kinh:

• Người có tính cách hướng nội, ít giao tiếp dễ bị cô lập và suy giảm tinh thần
• Căng thẳng tâm lý do stress kéo dài, không được giải tỏa đúng cách
• Công việc đòi hỏi cường độ cao trong thời gian dài không có sự cân bằng nghỉ ngơi
• Sang chấn tâm lý từ như mất mát người thân hoặc tài sản
• Áp lực từ cuộc sống gia đình, công việc tạo ra gánh nặng tinh thần
• Tiếng ồn và ô nhiễm môi trường sống gây ra sự khó chịu dai dẳng
• Các bệnh mạn tính như viêm loét dạ dày, viêm túi mật gây khó chịu kéo dài cho cơ thể

Ảnh hưởng của suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh tuy không trực tiếp đe dọa tính mạng nhưng gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Những triệu chứng như đau đầu, mất ngủ, dễ bị kích thích bởi tiếng động nhỏ khiến cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, kiệt sức. Tình trạng này kéo dài gây suy giảm chức năng thần kinh, làm mất khả năng tập trung và suy nghĩ rõ ràng, gây khó khăn trong công việc và sinh hoạt.

Bên cạnh đó, bệnh còn gây ra các rối loạn thần kinh thực vật và nội tạng như rối loạn nhịp tim, đánh trống ngực, mồ hôi nhiều và rối loạn kinh nguyệt. Chúng khiến sức khỏe của người bệnh suy yếu dần và tinh thần không ổn định. Với nam giới, nguy cơ bị liệt dương là khá cao, trong khi phụ nữ có thể đối mặt với tình trạng kinh nguyệt thất thường, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Nếu không điều trị kịp thời, suy nhược thần kinh phát triển thành các bệnh tâm lý nghiêm trọng như rối loạn lo âu, trầm cảm. Người bệnh sẽ cảm thấy buồn bã, mất hứng thú với mọi thứ, từ đó tự ti và xuất hiện ý nghĩ tự tử. Những hậu quả về tâm lý này ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mối quan hệ xã hội và gia đình.

Phương pháp chẩn đoán suy nhược thần kinh

Để đưa ra chẩn đoán, bác sĩ sẽ thu thập thông tin từ người bệnh, tập trung vào các triệu chứng, dấu hiệu cụ thể và tìm hiểu nguyên nhân tiềm ẩn. Ngoài ra, mô hình sinh học tâm lý xã hội (BioPsychoSocial) cũng được sử dụng để đánh giá toàn diện cả về khía cạnh thể chất, tinh thần và môi trường sống của bệnh nhân.

Hiện nay, suy nhược thần kinh được chẩn đoán dựa trên 3 bộ tiêu chuẩn chính:

• Phân loại quốc tế về bệnh tật (ICD)
• Cẩm nang chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM)
• Phân loại rối loạn tâm thần của Trung Quốc (CCMD)

Dựa trên những tiêu chuẩn này, bác sĩ có thể xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể gặp phải các rối loạn tâm thần như ảo giác, hoang tưởng cần được xác định chính xác hơn.

Cách điều trị suy nhược thần kinh

Việc điều trị suy nhược thần kinh không chỉ tập trung vào giảm bớt triệu chứng khó chịu mà còn giúp người bệnh tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống với nhiều phương pháp sau đây:

Sử dụng thuốc

Bên cạnh các biện pháp điều chỉnh lối sống và trị liệu tâm lý, sử dụng thuốc cũng là một phương pháp hỗ trợ phổ biến được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị suy nhược thần kinh bao gồm:

• Thuốc chống trầm cảm như amitriptyline và duloxetine có tác dụng giúp người bệnh cảm thấy bình tĩnh hơn và giảm thiểu cảm giác lo lắng không kiểm soát.
• Thuốc điều chỉnh nhịp tim, thuốc giảm đau như pregabalin và gabapentin thường được kê đơn cho những bệnh nhân có các triệu chứng đau mãn tính gồm đau lưng và đau cột sống.
• Đối với người bị rối loạn giấc ngủ, thuốc ngủ có thể được sử dụng nếu các phương pháp thư giãn và điều chỉnh giấc ngủ không mang lại hiệu quả.
• Thuốc tăng cường tuần hoàn não như Piracetam, Ginkgo Biloba,…
• Thuốc có tác dụng an thần gồm Benzodiazepine, Captodiame, Buspirone,…

Liệu pháp tâm lý

Mặc dù ở Việt Nam, việc tiếp cận các phương pháp điều trị tâm lý còn hạn chế, nhưng đây là lựa chọn hiệu quả và khoa học cho những ai đang phải đối mặt với suy nhược thần kinh. Các bác sĩ, chuyên gia tâm lý sẽ tiến hành trao đổi trực tiếp với người bệnh để hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này. Đồng thời cùng bệnh nhân tìm ra cách gỡ bỏ những rào cản trong tâm lý.

Qua các buổi trò chuyện, chuyên gia sẽ giúp bệnh nhân chuyển hướng suy nghĩ sang tích cực hơn. Cùng với đó sẽ trấn an tâm lý, tư vấn cách đối phó với các vấn đề trong cuộc sống và chia sẻ những kỹ năng để người bệnh thực hiện những thay đổi cần thiết trong lối sống hàng ngày.

• Tập thiền hàng ngày để giảm căng thẳng và cải thiện sự tập trung
• Thực hiện các bài tập yoga nhẹ nhàng để thư giãn cơ thể và tâm trí
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung nhiều trái cây và rau xanh
• Tránh tiêu thụ caffeine và rượu, vì chúng có thể gây rối loạn giấc ngủ
• Tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên như đi bộ, đạp xe để tăng cường sức khỏe

Biện pháp hỗ trợ người suy nhược thần kinh

Để giúp giảm bớt các triệu chứng và phòng ngừa bệnh tái phát, việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện những biện pháp hỗ trợ đúng cách là rất quan trọng.

• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao nhẹ, dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động như đi bộ, đạp xe, bơi lội, đánh cầu lông, tập yoga
• Tránh xa những chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá để giảm thiểu nguy cơ suy giảm sức khỏe
• Chia sẻ nhiều hơn những vấn đề trong cuộc sống với bạn bè, người thân để giải tỏa căng thẳng
• Ngồi thiền định để cân bằng tinh thần và giảm áp lực tâm lý hàng ngày
• Tập thói quen ngủ đúng giờ, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ để đảm bảo giấc ngủ sâu
• Bổ sung vào chế độ ăn nhiều rau xanh và thực phẩm giàu dinh dưỡng để duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần
• Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với các thành viên trong gia đình và nơi làm việc để tạo ra môi trường sống lành mạnh
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề sức khỏe kịp thời
• Tạo tâm lý lạc quan và tích cực trong cuộc sống, luôn tìm kiếm niềm vui từ những điều đơn giản
• Tránh những nơi có ô nhiễm tiếng ồn, tạo ra không gian sống yên tĩnh để thư giãn
• Điều chỉnh cân đối giữa công việc và nghỉ ngơi để tránh kiệt sức
• Khuyến khích tham gia các hoạt động xã hội và giải trí để mở rộng mối quan hệ cũng như tăng thêm sức mạnh tinh thần
• Không tự tạo áp lực quá lớn lên bản thân, biết hài lòng với những gì mình đạt được và sống an nhiên hơn
• Áp dụng các phương pháp thư giãn cơ thể như châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp để cải thiện tuần hoàn máu

Câu hỏi thường gặp liên quan đến suy nhược thần kinh

Suy nhược thần kinh là một trong những rối loạn tinh thần phổ biến trong cuộc sống hiện đại nhưng lại chưa được hiểu rõ. Để hiểu rõ hơn về tình trạng này, dưới đây là những câu hỏi thường gặp, kèm theo giải đáp ngắn gọn giúp mọi người hiểu đúng và biết cách chăm sóc sức khỏe tâm thần của mình.

Câu 1: Suy nhược thần kinh có tự khỏi không?

Bệnh suy nhược thần kinh có thể cải thiện đáng kể nếu duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp cùng phương pháp điều trị phù hợp từ bác sĩ. Tuy nhiên, bệnh không tự khỏi nếu không được can thiệp.

Câu 2: Khi nào suy nhược thần kinh cần đi khám bác sĩ?

Khi cá nhân cảm thấy thường xuyên mệt mỏi, khó tập trung, mất ngủ hoặc cảm thấy áp lực tinh thần kéo dài mà không thể tự vượt qua, hãy đến gặp bác sĩ thần kinh, bác sĩ tâm lý để kiểm tra.

Câu 3: Xét nghiệm máu có cần thiết để chẩn đoán suy nhược thần kinh?

Xét nghiệm máu không phải là tiêu chuẩn bắt buộc cho chẩn đoán suy nhược thần kinh, nhưng có thể được thực hiện để loại trừ các bệnh lý khác như thiếu máu, bệnh cường giáp.

Câu 4: Các triệu chứng của suy nhược thần kinh có thay đổi theo thời gian không?

Các triệu chứng của suy nhược thần kinh hoàn toàn có thể biến đổi theo thời gian, thậm chí có lúc thuyên giảm nhưng rồi tái phát nếu không chăm sóc tốt sức khỏe tâm lý.

Câu 5: Suy nhược thần kinh có nguy hiểm không?

Mặc dù không đe dọa tính mạng ngay lập tức, nhưng nếu kéo dài không điều trị thì suy nhược thần kinh có thể dẫn đến các rối loạn khác như trầm cảm, rối loạn lo âu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Suy nhược thần kinh là tiếng chuông cảnh báo từ cơ thể về việc cá nhân cần quan tâm hơn đến sức khỏe tinh thần của mình. Với sự chăm sóc đúng cách và điều trị kịp thời, người bệnh hoàn toàn có thể vượt qua tình trạng suy nhược này để lấy lại năng lượng sống.

Có thể bạn quan tâm:

• Suy Nhược Cơ Thể: Nguyên Nhân, Dấu hiệu và Cách Điều Trị
• Mất ngủ là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Nguồn tham khảo:

• hongngochospital.vn, vinmec.com, yte.nghean.gov.vn, bvdklangson.com.vn,…