6 cách giáo dục trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì hiệu quả

Tuổi dậy thì là thời điểm trẻ bắt đầu hình thành cá tính riêng, nhưng cũng khiến bậc cha mẹ đau đầu vì tính cách ngang bướng. Để hướng dẫn con đi đúng hướng mà không làm tổn thương tâm hồn nhạy cảm, phụ huynh cần tìm ra cách giáo dục trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì ngay từ rất sớm.

Thế nào là trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì?

Trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì là những đứa trẻ thường xuyên phản kháng, không nghe lời và có xu hướng tranh cãi với người lớn. Đây là giai đoạn mà nhiều cha mẹ cảm thấy khó khăn, bởi sự thay đổi tâm sinh lý của con khiến việc dạy bảo trở nên phức tạp hơn.

Nguyên nhân khiến trẻ trở nên ngang bướng xuất phát từ sự thay đổi hormone, áp lực học tập và mong muốn khẳng định bản thân. Đồng thời, các bé cũng chịu tác động từ bạn bè và bắt đầu hình thành suy nghĩ riêng, không đồng tình với quan điểm của người lớn.

Biểu hiện thường thấy của trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì là:

• Cãi lại cha mẹ, thầy cô khi không hài lòng
• Dễ nổi nóng, bực tức và có thái độ tiêu cực
• Không nghe lời, từ chối làm theo yêu cầu của người lớn
• Tâm trạng thay đổi thất thường, vui buồn khó đoán
• Thu mình vào không gian riêng, ít giao tiếp với gia đình
• Tỏ ra chậm chạp, uể oải, không muốn làm việc
• Cáu gắt, bướng bỉnh trong mọi tình huống
• Tìm cách tránh né trách nhiệm hoặc bỏ học

Mách mẹ 6 cách giáo dục trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì

Không ít gia đình trăn trở tìm ra cách “thu phục” những đứa trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì bởi đây là giai đoạn tâm sinh lý con thay đổi nhanh chóng và rất khó đoán. Hãy kiên trì áp dụng các phương pháp giáo dục phù hợp sau đây để vừa dạy con vừa xây dựng mối quan hệ gia đình gắn kết hơn.

1. Gợi ý lựa chọn để con quyết định

Một cách hiệu quả để giúp trẻ bớt bướng bỉnh là cho con quyền quyết định. Nếu con cảm thấy mình có quyền lựa chọn, các bé sẽ cảm thấy được tôn trọng và ít phản kháng hơn.

Chẳng hạn, thay vì ra lệnh một cách cứng nhắc thì cha mẹ có thể hỏi con: “Con muốn đi ngủ lúc 9 giờ hay 10 giờ?”. Điều này sẽ làm các bé cảm thấy mình có sự kiểm soát và dễ dàng chấp nhận các yêu cầu hơn.

Ngoài ra, nếu trẻ đưa ra quyết định thì phụ huynh đừng quên giải thích lý do. Ví dụ, nếu trẻ chọn đi ngủ muộn, người lớn có thể nói: “Con chọn đi ngủ lúc 10 giờ, nhưng sáng mai sẽ mệt và khó khăn hơn khi thức dậy đi học.”

2. Đặt ra quy tắc và hậu quả

Muốn giáo dục trẻ ngang bướng thì việc đặt ra quy tắc rõ ràng là rất quan trọng. Hãy cùng các con thảo luận về những hậu quả sẽ xảy ra nếu không tuân thủ các quy định trong gia đình.

Một cách cụ thể hiệu quả là cho trẻ tham gia vào quá trình thiết lập những hậu quả này. Điều này giúp con hiểu được hành động của mình có ảnh hưởng như thế nào đến gia đình và cuộc sống xung quanh.

Tuy nhiên, sự linh hoạt cũng rất cần thiết. Đôi khi, người lớn có thể thay đổi quy tắc hoặc hậu quả trong tình huống đặc biệt để trẻ thấy rằng gia đình cũng biết thông cảm và tôn trọng mình.

3. Hướng con tới phản ứng tích cực

Hướng trẻ tới phản ứng tích cực giúp giảm bớt đi sự bướng bỉnh trong giai đoạn dậy thì. Một khi cảm thấy được lắng nghe và khích lệ, các con sẽ phản ứng tích cực hơn với những yêu cầu từ phía cha mẹ.

Một cách để làm điều này là đặt ra câu hỏi tích cực, chẳng hạn như “Con thích đi chơi hay xem phim hơn?”. Những câu hỏi này vừa tạo ra sự thoải mái vừa làm trẻ cảm thấy mình được quyền quyết định.

Phản ứng tích cực sẽ làm con sẽ dần hình thành thói quen hợp tác và giảm bớt tính cách bướng bỉnh. Điều này giúp mối quan hệ giữa cha mẹ và con trở nên gần gũi cũng như gắn bó hơn.

4. Giúp con phát triển kỹ năng sống

Dạy trẻ kỹ năng sống là cách quan trọng để giúp con trở nên tự lập và trưởng thành. Những kỹ năng như quản lý thời gian, giải quyết vấn đề sẽ giúp các bé trở nên tự tin và bớt bướng bỉnh.

Giáo dục kỹ năng sống cũng là cách để con hiểu rõ hơn về trách nhiệm của bản thân. Việc bản thân có thể tự lo liệu các công việc như dọn dẹp phòng, sắp xếp thời gian học tập sẽ làm trẻ thấy mình có giá trị hơn.

Với những kỹ năng sống này, trẻ sẽ dần dần trưởng thành và học được cách kiểm soát cảm xúc của mình, từ đó bớt đi sự chống đối và thái độ tiêu cực.

5. Phớt lờ đòi hỏi vô lý của trẻ

Trẻ tuổi dậy thì sẽ có nhiều yêu cầu vô lý như đòi hỏi mua đồ đắt tiền, không muốn làm việc nhà. Phớt lờ những “yêu sách” này là cách giúp bé nhận thức được rằng không phải lúc nào cũng có thể có được mọi thứ mà mình muốn.

Khi phớt lờ yêu cầu vô lý, người lớn không nên thể hiện thái độ lạnh lùng hay thờ ơ mà hãy giải thích nhẹ nhàng. Chẳng hạn, cha mẹ có thể nói: “Mẹ biết con thích nhưng điều đó không thực tế vào lúc này, con hiểu không?”

Dù vậy, phụ huynh cần tạo ra môi trường không có xung đột để trẻ không cảm thấy tổn thương. Việc này làm con hiểu rằng yêu cầu vô lý không được đáp ứng sẽ phải học cách kiên nhẫn và biết phân biệt giữa điều hợp lý – vô lý.

6. Duy trì hòa thuận trong gia đình

Gia đình hòa thuận là nền tảng quan trọng giúp trẻ phát triển trong giai đoạn dậy thì. Một môi trường gia đình hòa hợp sẽ làm con cảm thấy an toàn và được yêu thương, điều này rất cần thiết để giáo dục thái độ bướng bỉnh ở bé.

Để duy trì hòa thuận trong gia đình, việc giao tiếp là rất quan trọng. Cha mẹ cần tôn trọng nhau, lắng nghe ý kiến của nhau và cùng nhau giải quyết các mâu thuẫn thay vì để chúng trở thành nguyên nhân của căng thẳng.

Các bé lớn lên trong một gia đình hòa thuận sẽ có xu hướng bắt chước hành vi tích cực. Từ đó, trẻ sẽ học cách giải quyết vấn đề một cách bình tĩnh và biết tôn trọng người khác, giảm bớt sự nổi loạn trong giai đoạn tuổi dậy thì.

Lưu ý khi giáo dục trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì

Trẻ bước vào giai đoạn tuổi dậy thì càng dễ bướng bỉnh và việc giáo dục lại trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Để giúp trẻ phát triển tốt, cha mẹ cần áp dụng những phương pháp nuôi dạy khéo léo và hiệu quả.

• Đừng ép buộc trẻ: Đặt mình vào vị trí của con để hiểu rằng trẻ có suy nghĩ và cảm xúc riêng, đừng bắt ép bé làm điều không mong muốn.
• Lắng nghe con: Trong lúc con chia sẻ, hãy để bé cảm nhận rằng bản thân thật sự quan tâm và không vội vàng đưa ra kết luận hay bất kỳ phán xét nào.
• Trò chuyện thường xuyên: Dành thời gian trò chuyện với con mỗi ngày, kể cả những vấn đề không liên quan đến học hành, để giữ mối liên hệ gắn bó.
• Khen ngợi hành vi tích cực: Dù là những điều nhỏ nhặt, sự khích lệ kịp thời sẽ giúp trẻ cảm thấy tự hào và có động lực cải thiện.
• Tránh so sánh: So sánh con với người khác sẽ chỉ tạo ra áp lực và khiến trẻ trở nên phản kháng, vì vậy hãy để con tự tỏa sáng theo cách của mình.
• Giữ bình tĩnh: Đừng để sự nóng giận lấn át, hãy bình tĩnh xử lý tình huống con cái cáu giận để trẻ thấy cha mẹ là người đáng tin cậy và điềm tĩnh.
• Áp dụng quy định nhất quán: Đặt ra quy tắc rõ ràng và luôn kiên trì thực hiện, điều này giúp trẻ hiểu rằng quy định là điều cần thiết có trong gia đình.
• Làm gương cho trẻ: Trẻ học hỏi rất nhiều từ cha mẹ, vì vậy hãy luôn là tấm gương tích cực cho trẻ noi theo.
• Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ: Hãy tạo cơ hội cho con thể hiện suy nghĩ và đưa ra quyết định, điều này giúp con cảm thấy mình được tôn trọng và tự lập.

Cách giáo dục trẻ ngang bướng ở tuổi dậy thì không chỉ nằm ở việc kỷ luật mà còn ở việc trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy của con. Hãy luôn lắng nghe, tôn trọng và chia sẻ để giúp các bé vượt qua giai đoạn này một cách tích cực nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• 6 cách dạy con bướng bỉnh không nghe lời Mẹ nên áp dụng
• 12 cách dạy con ở tuổi dậy thì hiệu quả, đúng chuẩn mực
• Tìm hiểu tâm lý trẻ em tiểu học để có cách tiếp cận đúng

Nguồn tham khảo:

• https://health.clevelandclinic.org/how-to-deal-with-stubborn-tween-behavior
• https://childmind.org/article/10-tips-for-parenting-your-pre-teen/