Tâm lý người già tuổi 60: Những thay đổi và cách ứng phó

Tâm lý người già tuổi 60 trải qua thay đổi phức tạp, đan xen giữa niềm vui sum họp và nỗi lo về sức khỏe, tương lai. Đây là giai đoạn mà họ nhìn lại chặng đường đã qua, đồng thời đối mặt với cảm giác cô đơn khi con cái trưởng thành và rời xa. Làm thế nào để chúng ta hiểu và đồng hành cùng người lớn tuổi trong hành trình này?

Những thay đổi tâm lý của người già 60 tuổi

Tuổi 60 là một cột mốc đặc biệt trong cuộc đời, khi con người phải đối mặt với cả niềm vui và thử thách. Tâm lý người già ở độ tuổi này thay đổi phức tạp, đòi hỏi sự quan tâm sâu sắc từ gia đình và xã hội.

1. Cự tuyệt sự thay đổi

Nhiều người cao tuổi không muốn chấp nhận sự thay đổi tự nhiên của tuổi tác. Họ cố gắng phủ nhận sự suy giảm sức khỏe và thay đổi trong tâm tính như một cách bảo vệ bản thân. Điều này có thể khiến người lớn tuổi trở nên cứng nhắc và khó thích nghi với môi trường xung quanh.

2. Cô đơn và buồn tủi

Cảm giác cô đơn ở người già ập đến khi con cháu bận rộn, không dành nhiều thời gian cho mình. Lúc này họ dễ rơi vào trạng thái tự cô lập, dẫn đến tâm lý buồn tủi kéo dài. Đồng thời rất cần lời thăm hỏi, cử chỉ quan tâm, sự gần gũi đến từ gia đình để xua tan nỗi cô đơn này.

3. Cảm giác bất lực

Khi cơ thể không còn khỏe mạnh, nhiều người già cảm thấy mình trở nên vô dụng. Họ buồn phiền vì không thể tự làm những việc nhỏ nhặt mà phải nhờ đến người khác.

Để xoa dịu cảm giác này, gia đình cần động viên và khuyến khích họ tham gia vào những hoạt động phù hợp với khả năng. Sự tôn trọng và lắng nghe sẽ giúp họ cảm thấy mình vẫn có giá trị.

4. Thường xuyên chỉ trích và đa nghi

Bước vào tuổi già, nhiều người cảm thấy bất an, dễ bị tổn thương hơn trước sự thay đổi của môi trường và các mối quan hệ xung quanh. Một số người lớn tuổi bắt đầu có thái độ đa nghi, không tin tưởng mọi người, kể cả người thân và bạn bè.

Điều này phần lớn là do nỗi sợ bị thao túng, bị lừa dối cũng như lo ngại về việc mất quyền kiểm soát trong cuộc sống của mình. Họ cảm thấy rằng không ai hiểu được quyết định của mình nên dẫn đến sự cô đơn và cảm giác bị bỏ rơi.

5. Tính bảo thủ

Người già ở tuổi 60 có xu hướng bảo thủ và muốn áp đặt ý kiến của mình lên người khác. Điều này xuất phát từ mong muốn kiểm soát lại mọi thứ khi cảm thấy mình dần mất quyền lực trong gia đình. Và tính bảo thủ khiến các thế hệ khó hòa hợp nếu không khéo léo ứng xử.

6. Hoài niệm về quá khứ

Người già rất thích kể lại những kỷ niệm cả vui lẫn buồn, nhưng chuyện đã trải qua khi còn trẻ. Đôi khi, họ có thể bóp méo thực tế vì không muốn đối diện với sự thay đổi ở hiện tại.

Hoài niệm cũng là cách người già tìm kiếm sự an ủi và kết nối với thế hệ con cháu. Họ mong muốn được lắng nghe và chia sẻ những câu chuyện để được thấu hiểu.

7. Nóng nảy và dễ tức giận

Người già bộc lộ sự tức giận một cách không kiềm chế khi cảm thấy mất quyền kiểm soát, họ tin rằng gia đình sẽ vẫn yêu thương mình dù đôi lúc có phản ứng tiêu cực. Tuy nhiên việc dễ cáu gắt có thể gây bất hòa nếu không được xử lý tinh tế.

8. Lo lắng và bất an

Người già hay lo lắng về những điều không chắc chắn từ sức khỏe đến tương lai của con cháu. Những suy nghĩ tiêu cực có thể dẫn đến cảm giác chán nản, trầm cảm.

Nguyên nhân thay đổi tâm lý ở người già 60 tuổi

Khi tuổi tác tăng dần, cả cơ thể và tâm lý của người già cũng chịu nhiều tác động. Những thay đổi này xuất phát từ bên ngoài cũng như yếu tố bên trong sau đây:

1. Thay đổi nội tiết tố

Hormone nội tiết tố, đặc biệt là ở phụ nữ có thể thay đổi mạnh mẽ khi bước vào tuổi già. Sự sụt giảm estrogen trong thời kỳ mãn kinh khiến tâm trạng dễ dao động, thậm chí kéo dài những cảm giác tiêu cực.

2. Đau buồn và mất mát

Những mất mát trong cuộc sống như sự ra đi của người thân, để lại khoảng trống lớn trong lòng người già. Việc đối diện với cảm giác cô đơn và mất mát này làm tâm lý của họ nhạy cảm hơn bao giờ hết.

3. Rối loạn lưỡng cực

Một số người lớn tuổi có thể trải qua giai đoạn tâm trạng thất thường, lúc thì hưng phấn, lúc lại trầm cảm. Những biểu hiện như mất ngủ, nói chuyện không tập trung, hành động liều lĩnh là dấu hiệu rõ ràng cần được chú ý.

4. Suy giảm nhận thức

Sự suy giảm trí nhớ, bệnh lý Alzheimer có thể khiến người già cảm thấy mất kết nối với mọi thứ xung quanh. Điều này gây ra cảm xúc tiêu cực như lo lắng, buồn bã, tức giận.

5. Các vấn đề sức khỏe thể chất

Những cơn đau mãn tính làm người già mất đi sự thoải mái, làm tăng cảm giác bất an và dễ cáu gắt. Các bệnh lý hay gặp gồm:

• Thoái hóa khớp: Gây đau nhức và cứng khớp, hạn chế khả năng vận động.
• Tăng huyết áp: Huyết áp cao gây vấn đề về tim mạch và dẫn đến đột quỵ
• Đái tháo đường (tiểu đường): Gây biến chứng bệnh tim mạch, tổn thương thần kinh.
• Bệnh tim mạch: Suy tim, nhồi máu cơ tim, arythmia gây cảm giác mệt mỏi, khó thở, và hạn chế khả năng hoạt động.
• Loãng xương: Sự suy giảm mật độ xương khiến người già dễ bị gãy xương, đặc biệt là khi bị ngã.
• Rối loạn tiêu hóa: Gặp vấn đề như táo bón, khó tiêu, trào ngược dạ dày thực quản
• Bệnh lý về mắt: Đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, bệnh võng mạc gây giảm thị lực.

Cách người già 60 tuổi ứng phó với thay đổi tâm lý

Tuổi già mang đến nhiều thay đổi không thể tránh khỏi nhưng cách đối mặt với chúng lại quyết định chất lượng cuộc sống.

1. Đối phó với thay đổi về sức khỏe

Đối mặt với sự thay đổi về sức khỏe, người già thường ưu tiên việc tự chăm sóc để giữ gìn thể chất và tinh thần. Người cao tuổi luôn nỗ lực cải thiện chất lượng cuộc sống mỗi ngày bằng những thói quen tích cực như:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
• Tập thể dục đều đặn
• Tham gia các chương trình chăm sóc sức khỏe phòng ngừa
• Uống thuốc và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi điều trị bệnh
• Tìm hiểu kiến thức y tế để chăm sóc sức khỏe đúng cách
• Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để phục hồi cơ thể
• Tham gia câu lạc bộ, hội nhóm phù hợp để giao lưu và học hỏi
• Thực hiện các bài tập thư giãn như yoga hoặc thiền

Ngoài ra, người già không ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ, gia đình, tổ chức cộng đồng khi cần thiết. Được chia sẻ, động viên và hướng dẫn làm họ cảm thấy vững vàng hơn khi đối diện với thách thức tuổi già.

2. Nuôi dưỡng lòng biết ơn

Nhiều người già tìm đến các hoạt động chánh niệm để tìm lại sự bình yên trong tâm hồn. Họ thường tập trung vào thiền, hít thở sâu hoặc các bài tập chuyển động nhẹ nhàng để giữ tinh thần thư thái và cân bằng.

Bên cạnh đó, việc nuôi dưỡng lòng biết ơn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe tâm lý. Họ dành thời gian trân trọng những niềm vui nhỏ bé trong cuộc sống và thường xuyên bày tỏ sự biết ơn với những điều tích cực xung quanh mình.

3. Kết nối thế hệ

Những người lớn tuổi 60 tuổi nhận thấy tầm quan trọng của việc kết nối với thế hệ trẻ trong gia đình. Họ không chỉ chia sẻ những câu chuyện cuộc đời mà còn đóng vai trò là người cố vấn, giúp thế hệ sau hiểu và trân trọng giá trị xưa thông qua các hoạt động như:

• Chia sẻ câu chuyện gia đình và truyền thống
• Dạy các kỹ năng thủ công, nấu ăn, nghề truyền thống
• Tham gia các hoạt động gia đình như dã ngoại, lễ hội
• Hướng dẫn và truyền đạt kinh nghiệm sống cho con cháu
• Cùng nhau đọc sách, xem phim để thảo luận
• Tổ chức các buổi họp mặt gia đình, tạo không gian kết nối
• Dạy con cháu chơi các trò chơi truyền thống
• Tham gia vào các hoạt động tình nguyện cùng gia đình
• Đưa ra lời khuyên về cách giải quyết vấn đề trong cuộc sống
• Cùng nhau tham gia các sự kiện văn hóa, hội thảo
• Gửi thư, thiệp, tin nhắn cho con cháu để duy trì liên lạc
• Tạo thói quen gọi điện thoại, video call thường xuyên để kết nối

Cách chăm sóc tâm lý người cao tuổi

Chăm sóc tâm lý người cao tuổi là việc đáp ứng nhu cầu vật chất, quan tâm đến cảm xúc và tinh thần của họ. Sự thấu hiểu là chìa khóa giúp người lớn tuổi sống vui vẻ, khỏe mạnh trong những năm tháng cuối đời.

• Lắng nghe những câu chuyện của người cao tuổi một cách có thiện chí
• Để người già sống đúng với vai trò và mong muốn của mình trong gia đình
• Nhẫn nại và cởi mở để hiểu những thay đổi trong tâm lý người già
• Hỏi thăm và lắng nghe ký ức xưa của người cao tuổi
• Tổ chức buổi sum họp gia đình để người già gần gũi hơn với con cháu
• Kiên nhẫn lắng nghe khi người cao tuổi nói nhiều
• Hỏi ý kiến người cao tuổi để họ cảm thấy bản thân mình có ích
• Khéo léo thể hiện quan điểm khi có sự khác biệt với người già
• Giúp người cao tuổi giữ liên lạc với bạn bè, người thân
• Tìm đến sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý khi cần thiết
• Đưa người cao tuổi đi khám sức khỏe định kỳ
• Khuyến khích người cao tuổi tham gia các hoạt động xã hội, câu lạc bộ
• Tổ chức các hoạt động giải trí tại nhà như chơi cờ, đọc sách, nghe nhạc
• Khuyến khích người cao tuổi tập thể dục nhẹ, đi bộ, đạp xe đạp,…

Hiểu rõ tâm lý người già tuổi 60 chính là cách tốt nhất để chúng ta thể hiện tình yêu và sự quan tâm. Hãy dành thời gian lắng nghe, chia sẻ và tạo điều kiện để họ cảm nhận được ý nghĩa của tuổi già. Bởi vì, niềm vui của người cao tuổi cũng chính là hạnh phúc của cả gia đình.

Có thể bạn quan tâm:

• Bệnh hoang tưởng ở người già: Những điều cần biết
• Stress ở người già: Dấu hiệu và cách khắc phục
• Khủng hoảng tâm lý ở người cao tuổi: Nguyên nhân và khắc phục

Nguồn tham khảo:

• https://www.anvayaa.com/blog/psychology-of-elders/
• vinmec.com,….