Chứng sợ đi máy bay (Pteromerhanophobia) và cách vượt qua

Chứng sợ đi máy bay là một trở ngại lớn đối với những người có khao khát du lịch hoặc cần phải di chuyển bằng phương tiện hàng không. Cần áp dụng các phương pháp hiệu quả để vượt qua cảm giác sợ hãi, căng thẳng, giúp mọi người có những chuyến bay hoàn hảo.

Chứng sợ đi máy bay (Pteromerhanophobia) là gì? Có thật không?

Chứng sợ đi máy bay là một trạng thái tâm lý hoàn toàn có thật, tình trạng này còn được gọi Pteromerhanophobia. Nó là hiện tượng một người nào đó cảm thấy lo sợ đặc biệt khi phải sử dụng phương tiện hàng không.

Bạn đã mơ về việc du lịch đến vùng biển xanh mát từ lâu và muốn trải nghiệm những kỳ nghỉ thú vị cùng gia đình, bạn bè. Tuy nhiên, mỗi khi bắt đầu lên kế hoạch cho chuyến đi thì bản thân lại có cảm giác căng thẳng và lo lắng không thể kiểm soát được. Bạn nghĩ đến việc phải đi máy bay đến nơi rồi cảm thấy mình không thể làm được điều đó.

Bạn cảm thấy sợ không gian hẹp trong cabin hay căng thẳng khi máy bay cất cánh, hạ cánh. Những điều này khiến bản thân từ chối việc đi du lịch bằng máy bay gây ra nhiều phiền toái. Trong trường hợp này, bạn đang gặp phải tình trạng sợ đi máy bay.

Biểu hiện

Những biểu hiện của chứng sợ đi máy bay còn tùy thuộc vào mức độ, tình hình sợ hãi của từng người. Một số dấu hiệu thường gặp của người mắc hội chứng này:

• Cảm giác lo sợ, tình trạng căng thẳng trước, trong và sau khi đi máy bay.
• Nhịp tim đập mạnh, thở nhanh hơn thậm chí có lúc cảm thấy khó thở.
• Bị đau nhức, căng cơ trên cơ thể.
• Toát mồ hôi trong lòng bàn tay và trên trán.
• Có các triệu chứng gần giống say tàu xe như chóng mặt, buồn nôn hoặc đau dạ dày.
• Cơ thể run rẩy hoặc co giật do sợ hãi, lo lắng.
• Khó tập trung vào việc khác ngoài sự căng thẳng và lo lắng về việc đi máy bay.
• Người mắc chứng sợ đi máy bay né tránh tiếp xúc với các yếu tố như đọc tin tức tai nạn hàng không, xem hình ảnh hoặc video về máy bay.
• Thường xuyên tự nghĩ về các sự cố máy bay hoặc tai nạn mặc dù thực tế tỷ lệ tai nạn trong ngành hàng không rất thấp.

Nguyên nhân

Chứng sợ đi máy bay bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, một số nguyên nhân cụ thể gây ra hội chứng này bao gồm:

• Người bệnh đã trải qua sự cố không may trong một chuyến bay trước đó. Điều này dẫn đến một loạt các lo lắng và nỗi sợ liên quan đến việc bay.
• Kiến thức không đầy đủ hoặc thông tin sai lệch về máy bay và an toàn bay là yếu tố góp phần gây ra tình trạng này.
• Một trong những triệu chứng phổ biến của rối loạn lo lâu là cảm giác lo sợ mất kiểm soát, đây cũng là lý do dẫn đến tình trạng sợ đi lại bằng máy bay.
• Tác động từ phương tiện truyền thông và văn hóa, ví dụ như tin tức về các sự cố của máy bay làm cho tâm trạng và cảm xúc của một số người trở nên lo lắng khi đi máy bay.
• Yếu tố di truyền trong việc phát triển các rối loạn lo âu cũng được cho là nguyên nhân gây ra chứng sợ đi máy bay.
• Môi trường và các yếu tố xã hội có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này
• Người mắc chứng sợ đi máy bay được cho là do có dấu hiệu của vấn đề tâm thần khác như rối loạn hoảng loạn.

Người mắc chứng sợ đi máy bay gặp khó khăn gì?

Chứng sợ bay làm ảnh hưởng tiêu cực đến hàng triệu người trên toàn thế giới, điều này khiến người mắc phải gặp không ít khó khăn trong cuộc sống hàng ngày của họ. Một số ảnh hưởng tiêu biểu bao gồm:

• Người bị chứng này né tránh đi du lịch, công việc, sự kiện quan trọng đòi hỏi phải di chuyển bằng máy bay. Điều này gây ra sự cô lập, hạn chế cơ hội gặp gỡ để có những trải nghiệm mới.
• Cảm giác lo sợ và hoảng sợ trước và trong khi đi máy bay làm cho người mắc phải tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, gây ra các triệu chứng về lo âu như đau ngực, khó thở, hay co giật.
• Người gặp phải tình trạng sợ đi bay trải qua cảm giác lo lắng từ nhiều tuần trước khi chuyến bay bắt đầu. Điều đó ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt hàng ngày do căng thẳng liên tục.
• Sợ bay có thể khiến người mắc phải bỏ lỡ nhiều cơ hội. Ví dụ, họ gặp những khó khăn khi tham dự các hội nghị quốc tế, ký kết hợp đồng kinh doanh với đối tác hoặc thăm người thân, bạn bè ở xa,…
• Hội chứng này làm giảm sự tự tin, hạnh phúc và sự tự do ở người mắc phải nó.
• Sự sợ hãi và căng thẳng liên quan đến việc đi máy bay ảnh hưởng đến mối quan hệ gia đình và bạn bè. Người sợ bay cảm thấy cô đơn do không thể tham gia các hoạt động mà người thân yêu thực hiện ở nơi buộc phải dùng phương tiện hàng không.

3 cách vượt qua chứng sợ đi máy bay

Người mắc chứng sợ di chuyển bằng máy bay nên áp dụng một số phương pháp hiệu quả để giúp mình vượt qua nỗi sợ hãi và tự tin đi lại bằng phương tiện này một cách thoải mái hơn.

1. Cá nhân tự cải thiện

Tìm hiểu về cách hoạt động của máy bay để hiểu tại sao nó là một phương tiện vận chuyển an toàn giúp người mắc chứng sợ bay giảm bớt nỗi lo lắng. Đọc sách, xem video hoặc thậm chí tham gia các khóa học về an toàn hàng không giúp họ hiểu rõ hơn về quy trình, thiết bị an toàn trên máy bay.

Bản thân mỗi người cần nhận ra và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực liên quan đến việc đi máy bay. Thay vào đó, bắt đầu bằng cách tiếp cận với trải nghiệm thăm sân bay sau đó thử ngồi trên một chiếc máy bay không hoạt động và dần dần tăng cường đến việc thực sự bay.

Ngoài ra, người bị hội chứng này nên thực hiện bằng cách nghe âm nhạc để giảm căng thẳng và lo lắng trước và trong quá trình bay.

2. Can thiệp thuốc

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để đối phó với chứng sợ đi bay, mọi người nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo rằng thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe và căng thẳng của mỗi người.

Một số người sợ bay có thể gặp phải cơn co giật hoặc cơn hoảng loạn trong quá trình bay. Trong trường hợp này, các loại thuốc chống co giật như gabapentin hoặc pregabalin được kê đơn để giảm các triệu chứng liên quan.

Nhóm thuốc điều trị rối loạn lo âu hoặc SSRIs (thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin) cũng được bác sĩ gợi ý để giảm căng thẳng và lo lắng trong quá trình bay.

Hãy nhớ rằng việc sử dụng thuốc chỉ nên là một phần trong một kế hoạch điều trị tình trạng sợ đi máy bay, và người bị chứng này nên kết hợp nó với các phương pháp khác như tâm lý trị liệu và tự cá nhân cải thiện để đạt được kết quả tốt nhất.

3. Tham vấn, trị liệu tâm lý

Chọn một chuyên gia có kiến thức, kinh nghiệm điều trị hội chứng sợ bay là cách hiệu quả giúp người mắc hội chứng này vượt qua nỗi sợ của mình. Bác sĩ tâm lý sẽ tìm ra nguyên nhân xảy ra vấn đề sợ bay ở người mắc phải để xác định cách tiếp cận hiệu quả nhất.

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) là một phương pháp trị liệu tâm lý phổ biến được sử dụng để điều trị cho người bị chứng sợ bay. Thông qua thực hành các kỹ thuật như phân tích, xử lý lo lắng giúp người mắc hội chứng này học cách kiểm soát cảm xúc sợ hãi khi tiếp cận với các tình huống liên quan đến việc di chuyển bằng máy bay.

Phương pháp thiền chánh niệm cũng là cách thường được khuyến khích sử dụng cho người gặp phải tình trạng sợ bay. Áp dụng giải pháp này góp phần giảm bớt căng thẳng khi đối mặt với nỗi lo đi lại bằng đường hàng không.

Ngày nay, việc đi lại bằng máy bay ngày càng trở nên phổ biến nhưng đối với người mắc chứng sợ đi máy bay là một thách thức đáng kể. Điều quan trọng là tìm ra cách phù hợp nhất với bản thân mình để cảm thấy thoải mái và tự tin trong những chuyến bay.