Bài test ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý)

Cuộc sống bận rộn dễ khiến nhiều người bỏ qua biểu hiện lặp lại như mất tập trung, dễ xao lãng, không thể kiểm soát hành vi. Chính vì vậy, bài test ADHD mang đến cơ hội cho mỗi người tự kiểm tra về tình trạng này và qua đó giúp bản thân cải thiện chất lượng sống.

Tổng quan rối loạn tăng động giảm chú ý

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là chứng rối loạn phát triển thần kinh thường gặp ở trẻ em và kéo dài đến tuổi trưởng thành. Biểu hiện chính của bệnh là khó chú ý, bốc đồng và tăng động gây ảnh hưởng lớn đến học tập, công việc và các mối quan hệ xã hội.

Nguyên nhân của ADHD vẫn chưa được xác định, nhưng các nhà khoa học cho rằng di truyền, môi trường và sự phát triển bất thường của hệ thần kinh trung ương là tác nhân gây ra. Ngoài ra, trẻ sinh non, tiếp xúc với chất độc, có mẹ sử dụng ma túy, rượu trong thai kỳ cũng có nguy cơ cao hơn.

Nếu không được điều trị, ADHD dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ. Người bệnh còn có nguy cơ gặp khó khăn trong học tập, công việc và thậm chí dễ tham gia thực hiện hành vi nguy hiểm, làm giảm chất lượng sống.

Khi nào cần thực hiện bài test ADHD?

Dựa trên độ tuổi, việc nhận biết các dấu hiệu đặc trưng ở trẻ em và người lớn là bước quan trọng để quyết định khi nào cần thực hiện bài test ADHD.

1. Người lớn

Ở người lớn, ADHD khiến cuộc sống cá nhân và công việc trở nên rối loạn. Các dấu hiệu có thể đã xuất hiện từ nhỏ, kéo dài đến hiện tại, làm giảm khả năng quản lý thời gian và kiểm soát hành vi.

• Khó tập trung vào một nhiệm vụ trong thời gian dài
• Dễ bị phân tâm khi làm việc, trò chuyện
• Không quản lý tốt thời gian, hay trì hoãn công việc
• Bộc phát hành động mà không cân nhắc hậu quả
• Cảm giác bồn chồn, lo lắng không yên, khó thư giãn
• Hay quên việc, mất đồ dùng cá nhân
• Nói nhiều, ngắt lời người khác trong các cuộc đối thoại

2. Trẻ em

Trẻ em mắc ADHD thể hiện rõ rệt qua hành vi và cách cư xử hàng ngày. Những biểu hiện này ảnh hưởng đến học tập, gây khó khăn trong các mối quan hệ và sinh hoạt gia đình.

• Không thể ngồi yên khi học, làm bài tập
• Dễ bị xao nhãng bởi âm thanh, sự việc nhỏ xung quanh
• Hay quên đồ đạc, thường làm mất những vật dụng cá nhân
• Thường chen ngang khi người khác đang nói
• Chạy nhảy, leo trèo ở nơi không phù hợp dù được nhắc nhở
• Khó tập trung, khó hoàn thành công việc theo hướng dẫn
• Hay nóng nảy, dễ mất kiên nhẫn trong các tình huống cần chờ đợi

Bài test rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

Bài test ADHD là công cụ để nhận diện sớm triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý như mất tập trung, bốc đồng và tăng động. Nhờ đó, người bệnh có thể tìm được phương pháp hỗ trợ kịp thời, tránh để tình trạng ảnh hưởng đến học tập, công việc và cuộc sống.

1. Thang tự đánh giá ADHD cho người lớn (ASRS) – Part A

Thang tự đánh giá ADHD cho người lớn (ASRS) được thiết kế bởi Tổ chức Y tế Thế giới nhằm nhận diện các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý một cách nhanh chóng.

Với 6 câu hỏi ngắn gọn trong tổng 18 câu, thang điểm từ 0 – 3 sẽ giúp xác định mức độ nghiêm trọng của các biểu hiện ADHD.

Cách tính điểm dễ hiểu với từng mức độ như sau:

• 0 điểm: Không bao giờ xảy ra
• 1 điểm: Rất ít khi xảy ra
• 2 điểm: Xảy ra thường xuyên
• 3 điểm: Xảy ra rất nhiều và liên tục

Nội dung 6 câu hỏi:

1. Bạn có thường để công việc, nhiệm vụ quan trọng bị trì hoãn đến sát giờ làm?
2. Bạn có thường cảm thấy khó ngồi yên khi tham gia họp, học tập?
3. Bạn có hay quên thực hiện những việc cần làm dù đã được nhắc nhở?
4. Bạn có gặp khó khăn khi lắng nghe trọn vẹn câu chuyện của người khác?
5. Bạn có dễ mất bình tĩnh, hành động hấp tấp mà không suy nghĩ trước?
6. Bạn có cần sự giúp đỡ từ người khác để tổ chức công việc, quản lý thời gian?

Tổng điểm từ 10 trở lên có thể cho thấy nguy cơ mắc ADHD, nhất là khi các triệu chứng này kéo dài và ảnh hưởng lớn đến cuộc sống. Trong trường hợp này, bạn nên tìm đến chuyên gia để được xác nhận chẩn đoán.

2. Thang đo sàng lọc ADHD Vanderbilt cho trẻ

Thang đo sàng lọc ADHD Vanderbilt là công cụ khoa học được tạo ra để giúp phụ huynh và giáo viên nhận biết sớm dấu hiệu tăng động giảm chú ý ở trẻ.

Việc sử dụng thang đo này nhằm phát hiện triệu chứng điển hình của bệnh để hỗ trợ chẩn đoán và sàng lọc rối loạn đi kèm như trầm cảm, rối loạn hành vi. Nó còn giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về chức năng tâm lý bị suy giảm của trẻ để kịp thời can thiệp.

Để thực hiện, phụ huynh cần quan sát và đánh giá hành vi của con trong ít nhất 2 môi trường khác nhau như ở nhà và ở trường. Việc chấm điểm dựa trên hệ thống từ 0 – 3, phản ánh mức độ thường xuyên của các biểu hiện cụ thể.

Tiêu chí tính điểm:

• 0 điểm: Không bao giờ xảy ra
• 1 điểm: Hiếm khi xảy ra
• 2 điểm: Đôi lúc xảy ra
• 3 điểm: Xảy ra thường xuyên và đáng chú ý

Nội dung thang đo cụ thể như sau:

1. Hay mắc lỗi do cẩu thả khi làm bài, thực hiện công việc.
2. Khó duy trì sự tập trung vào nhiệm vụ, hoạt động.
3. Có vẻ không chú ý khi người khác nói trực tiếp với mình.
4. Không làm theo hướng dẫn, không hoàn thành bài tập, công việc.
5. Gặp khó khăn khi tổ chức công việc và hoạt động.
6. Né tránh, không thích làm các nhiệm vụ đòi hỏi nhiều nỗ lực trí tuệ.
7. Thường làm mất các đồ dùng cần thiết cho công việc.
8. Dễ bị phân tâm bởi những thứ xung quanh.
9. Hay quên trong các hoạt động hàng ngày.

1. Cựa quậy tay chân, vặn vẹo người khi ngồi.
2. Thường rời khỏi chỗ ngồi khi cần phải ngồi yên.
3. Chạy nhảy, leo trèo quá mức trong những tình huống không phù hợp.
4. Khó tham gia các trò chơi đòi hỏi sự yên tĩnh.
5. Luôn bồn chồn giống như cơ thể bị gắn động cơ.
6. Nói quá nhiều trong các tình huống.
7. Buột miệng trả lời khi chưa đến lượt hoặc khi câu hỏi chưa kết thúc.
8. Gặp khó khăn trong việc chờ đợi đến lượt.
9. Ngắt lời, chen ngang khi người khác đang nói chuyện.
10. Hay tranh cãi với người lớn.
11. Dễ tức giận, mất kiểm soát.
12. Không tuân theo quy định, yêu cầu của người lớn.
13. Chủ động quấy rối, làm phiền người khác.
14. Đổ lỗi cho người khác khi mình mắc lỗi.
15. Tự ái, dễ bị kích động bởi người khác.
16. Hay tức giận, giữ thái độ cay cú.
17. Có xu hướng trả thù, hằn học.
18. Bắt nạt, đe dọa, làm người khác sợ hãi.
19. Khởi đầu các vụ đánh nhau.
20. Nói dối để tránh rắc rối hoặc trách nhiệm.
21. Trốn học mà không có lý do chính đáng.
22. Đánh người, gây thương tích cho người khác.
23. Ăn cắp những đồ vật có giá trị.
24. Phá hoại tài sản của người khác một cách cố ý.
25. Sử dụng các vật dụng nguy hiểm (gậy, dao, đá).
26. Gây thương tích cho động vật.
27. Cố ý đốt lửa để phá hoại.
28. Đột nhập vào nhà, xe, văn phòng của người khác.
29. Qua đêm bên ngoài mà không được phép.
30. Bỏ nhà đi qua đêm mà không thông báo.
31. Cưỡng ép người khác thực hiện hành vi tình dục.

1. Lo lắng, sợ hãi quá mức.
2. Tránh làm điều mới vì sợ mắc lỗi.
3. Cảm thấy mình vô dụng, thấp kém.
4. Tự trách bản thân và thường cảm thấy tội lỗi.
5. Cảm thấy cô đơn, không được yêu thương.
6. Buồn bã, trầm cảm kéo dài.
7. Hay e dè, ngượng ngùng trong nhiều trường hợp.

Việc chấm điểm theo thang đo cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng để đảm bảo kết quả chính xác:

• Đo lường khả năng giảm tập trung: Từ câu 1 – câu 9 đạt từ 2 điểm trở lên ở hơn 6 câu thì nguy cơ giảm tập trung là rất cao.
• Đánh giá mức độ tăng động: Từ câu 10 – câu 18, nếu có trên 6 câu đạt từ 2 điểm trở lên thì khả năng mắc ADHD dạng này là đáng lưu ý.
• Phát hiện dạng kết hợp: Khi trẻ có kết quả cao ở cả hai nhóm câu hỏi trên, nguy cơ mắc ADHD dạng kết hợp cần được đặc biệt quan tâm.

Dưới đây là các câu hỏi đánh giá tình hình học tập và mối quan hệ của trẻ. Hãy chọn phương án đúng với tình trạng của con theo mức độ sau:

• 1 là kém nhất
• 2 – 3 là bình thường
• 4 là tốt hơn bình thường một chút
• 5 là rất tốt

Nội dung các câu đánh giá gồm:

1. Hãy đánh giá chung về tình hình học tập của con ở trường?
2. Khả năng học đọc của con thế nào?
3. Khả năng học viết của con thế nào?
4. Khả năng học toán của con thế nào?
5. Mối quan hệ của con với bạn bè thế nào?
6. Mối quan hệ của con với anh chị em trong gia đình thế nào?
7. Mối quan hệ của con với bạn bè cùng lứa thế nào?
8. Con tham gia các hoạt động, chơi trò chơi theo nhóm thế nào?

Thời gian thực hiện thang đo sàng lọc ADHD Vanderbilt nên được tiến hành càng sớm càng tốt, đặc biệt khi trẻ còn học mẫu giáo. Việc đánh giá kịp thời giúp tận dụng “giai đoạn vàng” trong phát triển để hỗ trợ con hiệu quả hơn.

Các thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho chẩn đoán y khoa từ chuyên gia. Để đảm bảo sức khỏe cũng như an toàn, người thực hiện và trẻ em nên tìm đến bác sĩ có chuyên môn để được hỗ trợ phù hợp.

Bài test ADHD chỉ là bước khởi đầu giúp mọi người nhận ra vấn đề sức khỏe đang tồn tại. Hãy nhớ rằng, hiểu chính mình là chìa khóa quan trọng để xây dựng một cuộc sống tích cực hơn, bất kể bản thân đang đối diện với thử thách gì.

Có thể bạn quan tâm:

• Bài test đánh giá trầm cảm Beck (Online, miễn phí)
• Bài test đánh giá rối loạn đa nhân cách MMPI
• Bài Test rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) – Quiz Online

Nguồn tham khảo:

• https://screening.mhanational.org/screening-tools/adhd/
• https://www.adhdcentre.co.uk/adhd-quiz/
• https://www.clinical-partners.co.uk/for-adults/adult-adhd-add/test-for-adhd/adhd-test-results/results