Hội chứng sợ đám đông: Nguyên nhân và cách khắc phục

Hội chứng sợ đám đông là một dạng rối loạn lo âu khiến người bệnh không có cảm giác an toàn khi ở những nơi công cộng, đông người. 

Hội chứng sợ đám đông là gì?

Hội chứng sợ đám đông còn được gọi là hội chứng sợ nơi công cộng. Những đối tượng bệnh thường có cảm giác lo sợ, hoảng loạn khi ở nơi có nhiều người.

Hội chứng này là một dạng rối loạn lo âu thường gặp. Người bệnh luôn cảm thấy bất an khi phải đến những nơi công cộng, đặc biệt là những chỗ đông người. Họ luôn mong muốn có người đồng hành.

Người bị hội chứng sợ đám đông sẽ có triệu chứng đặc trưng bởi sự sợ hãi đối với những vấn đề sau:

• Khi đứng xếp hàng hoặc xuất hiện ở nơi đông người.
• Ở những không gian mở như các cây cầu, bãi đỗ xe, trung tâm thương mại lớn,…
• Những không gian kín như thang máy, rạp chiếu phim, các tiệm tạp hóa nhỏ,…
• Di chuyển bằng những phương tiện công cộng như tàu hỏa, xe khách, máy bay,…

Nhiều trường hợp nỗi sợ lớn đến mức khiến cho người bệnh không dám bước chân ra khỏi nhà. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân.

Xem thêm: Bài Test hội chứng sợ đám đông – Sợ giao tiếp xã hội

Nguyên nhân gây nên hội chứng sợ đám đông

Các chuyên gia cho biết rằng, hội chứng sợ đám đông có thể hình thành khi còn bé. Những biểu hiện rõ nét xuất hiện ở tuổi dậy thì, hoặc khoảng trước 35 tuổi.

Tuy nhiên, một số trường hợp vẫn có thể xuất hiện ở những đối tượng lớn tuổi hơn. Hội chứng sợ đám đông có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân như:

• Người có tính cách lo lắng hay thường xuyên cảm thấy bất an.
• Đối tượng bị rối loạn hoảng sợ, hoặc mắc phải các chứng ám ảnh khác.
• Trong gia đình có người thân từng bị hội chứng sợ đám đông
• Đã từng trải qua một hoặc nhiều sự kiện gây căng thẳng, hoảng loạn
• Từng chứng kiến những cảnh tượng kinh khủng liên quan đến đám đông

Người bệnh cảm thấy hoảng sợ và không an toàn khi ở nơi đông người. Họ cảm thấy bản thân bị đe dọa, không an toàn, và có thể gặp những chuyện không may khi ở nơi đông người.

Biểu hiện của người mắc phải hội chứng sợ đám đông

Khi ở nơi đông người hay không gian kín, người bệnh thường cảm thấy sợ hãi. Họ sợ rằng bản thân gặp nguy hiểm, đe dọa, và mắc kẹt ở đó. Họ có cảm giác rằng mình không thể chạy thoát.

Một số dấu hiệu nhận biết đặc trưng về hội chứng này bao gồm:

• Nhịp tim tăng nhanh
• Tức ngực hoặc đau ngực
• Người đổ nhiều mồ hôi
• Chóng mặt, choáng váng
• Khó thở hoặc có cảm giác như bị nghẹt thở
• Cảm thấy bị mất kiểm soát
• Tay chân run rẩy, tê cứng hoặc ngứa ran
• Đột ngột ớn lạnh hoặc ra nhiều mồ hôi
• Cảm giác sắp chết, ngất xỉu

Những đối tượng bị hội chứng sợ đám đông có thể bị cản trở về mặt giao tiếp, làm việc không hiệu quả. Họ gặp khó khăn trong việc tham gia các sự kiện quan trọng hoặc quản lý, sắp xếp công việc lặt vặt.

Biến chứng và chẩn đoán hội chứng sợ đám đông

Các triệu chứng của bệnh nếu không được khắc phục kịp thời sẽ cản trở đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, bệnh nhân không thể bước chân ra khỏi nhà.

Họ có thể ở nhà nhiều năm liền, không tiếp xúc hoặc gặp gỡ với bất kì bạn bè, người thân nào. Cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày cũng dần phụ thuộc vào người khác.

Hội chứng sợ đám đông có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh rối loạn tâm lý như trầm cảm, rối loạn nhân cách,… Người bệnh có thể lạm dụng bia rượu, các chất kích thích hoặc gây nghiện để vượt qua ám ảnh.

Chẩn đoán hội chứng sợ đám đông

Để ngăn chặn nguy hiểm, hội chứng này cần được phát hiện và chẩn đoán sớm. Hội chứng sợ đám đông được chẩn đoán thông qua những tiêu chí sau:

• Nỗi sợ hãi, lo lắng vượt quá mức độ nguy hiểm mà tình huống có thể gây ra.
• Những triệu chứng của bệnh thường sẽ duy trì và kéo dài ít nhất 6 tháng.
• Cảm giác lo lắng, bất an và hành vi tránh né gây nhiều bất tiện trong cuộc sống, công việc.
• Người bệnh cảm thấy hoảng sợ khi tiếp xúc, hoặc nghĩ đến đám đông
• Nỗi sợ không chịu ảnh hưởng của bệnh lý khác, hoặc liên quan đến rượu, bia, chất kích thích,…

Ngoài ra, bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ dựa trên bệnh sử, hoặc một vài xét nghiệm cần thiết để đưa ra chẩn đoán. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, chuyên gia sẽ có phác đồ điều trị phù hợp.

Cách khắc phục hội chứng sợ đám đông

Trong quá trình điều trị, người bệnh bắt buộc phải đối diện trực tiếp với những nỗi sợ hãi của mình. Bên cạnh đó, các bác sĩ sẽ tiến hành tâm lý trị liệu và dùng thuốc bỗ trợ để tăng hiệu quả.

1. Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu là biện pháp trị liệu chính cho hội chứng sợ đám đông. Đây là phương pháp hướng đến việc trò chuyện, giao tiếp giữa chuyên gia tâm lý và người bệnh.

Bệnh nhân sẽ được gặp gỡ các chuyên gia và chia sẻ, tâm sự về những vấn đề mà bản thân đang gặp phải. Từ đó, họ sẽ cùng nhau đưa ra hướng giải quyết và khắc phục những nỗi lo sợ đối với các tình huống.

• Liệu pháp tiếp xúc: Liệu pháp này giúp người bệnh làm quen với nỗi sợ hãi bằng cách tiếp xúc trực tiếp. Người bệnh sẽ dần được tiếp xúc với những tình huống gây sợ hãi cho đến khi nỗi sợ biến mất. Mức độ tiếp xúc sẽ từ nhẹ đến nặng.
• Liệu pháp nhận thức hành vi: Liệu pháp này còn được gọi là CBT (Ognitive Behavioral Therapy). Các chuyên gia tâm lý sẽ hỗ trợ người bệnh hiểu rõ các chứng rối loạn cảm xúc của chính mình. Nhờ đó mà người bệnh có thể vượt qua được cảm giác lo sợ, căng thẳng bằng cách suy nghĩ và hành động tích cực hơn.

2. Sử dụng thuốc hỗ trợ

Nếu người bệnh sợ hãi quá mức, không thể kiểm soát cảm xúc, hành động của bản thân, bác sĩ có thể cân nhắc kê đơn để cải thiện triệu chứng. Những loại thuốc thường được sử dụng như:

• Thuốc chống trầm cảm SSRIs: duloxetine (Cymbalta), venlafaxine (Effexor).
• Thuốc chống trầm cảm SNRIs: fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil).
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: nortriptyline (Pam Bachelor), amitriptyline (Elavil).
• Thuốc chống lo âu: clonazepam (Klonopin), alprazolam (Xanax).

Tuy nhiên, các loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ. Vì thế, người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định của chuyên gia. Người bệnh không được tự ý tăng giảm liều dùng, hoặc ngưng sử dụng thuốc đột ngột.

Khi điều trị, người bệnh không nên sử dụng thêm các loại thảo dược, hoặc thực phẩm chức năng khác khi chưa được sự đồng ý của bác sĩ.

3. Thay đổi lối sống

Lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn giảm bớt những nỗi lo sợ, đồng thời nâng cao sức khỏe. Đây là cách khắc phục hội chứng sợ đám đông hiệu quả.

• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao: Vận động mỗi ngày giúp nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần.
• Ăn uống khoa học và lành mạnh: Chế độ ăn uống giúp cải thiện tâm trạng. Chú ý ăn nhiều rau xanh, các loại hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt,… Hạn chế các món ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm béo, các đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ trọn vẹn giúp cơ thể được nghỉ ngơi và lấy lại nguồn năng lượng. Nghỉ ngơi đúng lúc giúp bạn khống chế cảm xúc, hạn chế những cảm giác lo sợ, hoảng loạn.
• Dành thời gian để thư giãn: Người bệnh không nên cố gắng làm việc quá sức, dành thời gian để thư giãn sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Bạn có thể áp dụng các bài tập hít thở, thiền định, yoga để giảm bớt sự lo lắng, bất an.

Hiện nay, hội chứng sợ đám đông vẫn chưa có phương pháp khắc phục triệt để. Tuy nhiên các biện pháp hỗ trợ vẫn giúp cho người bệnh giảm bớt các sự lo lắng, hoảng loạn của mình.

Người bệnh nên cố gắng đối mặt với những tình huống sợ hãi để dần thích nghi và cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn. Tốt nhất nên đến gặp chuyên gia càng sớm càng tốt.