Phương pháp điều trị trầm cảm bằng đông y (YHCT)

Từ ngàn xưa, các thầy thuốc y học cổ truyền đã tìm tòi, nghiên cứu ra nhiều bài thuốc chữa chứng trầm cảm an toàn và hiệu quả. Với thành phần thảo dược tự nhiên lành tính, phương pháp điều trị bệnh trầm cảm bằng Đông y vẫn đang được nhiều bệnh nhân tin tưởng áp dụng. 

Bệnh trầm cảm theo đông y

Trong Đông y, bệnh trầm cảm không có tên gọi cụ thể, nhưng được xếp vào nhóm “chứng uất.” Chữ “uất” diễn tả trạng thái của những cảm xúc bị dồn nén như buồn bã, tức giận hay hờn ghen mà người bệnh không thể giải tỏa. Theo thời gian, những cảm xúc này tích tụ lại, gây ra sự nghẽn tắc trong cơ thể.

Từ đó những liệu pháp Đông y bắt đầu được nghiên cứu nhằm giúp khai thông dòng khí và giải phóng các cảm xúc tiêu cực để mang lại sự nhẹ nhàng, thoải mái hơn cho người bệnh. Đồng thời khuyến khích bệnh nhân thay đổi lối sống và tự chăm sóc bản thân để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Dấu hiệu của trầm cảm

Từ góc nhìn của Y học cổ truyền, trầm cảm được gọi là “uất” với biểu hiện không chỉ ở tinh thần mà còn qua nhiều dấu hiệu rõ ràng trên cơ thể như:

• Thường rơi vào buồn bã, tuyệt vọng và thiếu sức sống. Cảm thấy mọi thứ xung quanh dường như trở nên vô nghĩa.
• Suy nghĩ tiêu cực xuất hiện khiến bản thân thấy vô dụng, có cảm giác tội lỗi và nghĩ đến cái chết cùng ý định tự tử
• Vị giác thay đổi đột ngột khiến vài người mất cảm giác thèm ăn, số khác lại thèm ăn quá mức
• Giấc ngủ trở nên bất thường như mất ngủ triền miên hoặc ngủ nhiều không kiểm soát, thường xuyên gặp ác mộng
• Cảm giác bất an, lo lắng, dễ cáu giận và nóng nảy hay xuất hiện
• Niềm vui và hứng thú với những hoạt động từng yêu thích cũng dần biến mất
• Thường thu mình lại, không còn quan tâm đến các sự kiện hay hoạt động xung quanh

Nguyên nhân gây trầm cảm

Đông y cho rằng trầm cảm là hệ quả của sự suy giảm năng lượng bên trong và chỉ khi hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ mới có thể chữa lành toàn diện cả tâm lẫn thân.

• Tỳ vị hư nhược: Khi tỳ vị suy yếu, cơ thể không thể hấp thụ đủ dưỡng chất gây ra mệt mỏi kéo dài, chán ăn và mất dần năng lượng làm bệnh nhân rơi vào trạng thái tiêu cực.
• Can uất khí trệ: Can có nhiệm vụ điều hòa cảm xúc nhưng bị uất trệ làm người bệnh thấy bức bối, dễ cáu gắt và nổi nóng.
• Thận hư: Thận duy trì sức mạnh cơ thể và tinh thần nên khi yếu đi làm bệnh nhân thấy đau lưng, mỏi gối, kèm theo hoa mắt, chóng mặt và tinh thần bất ổn.

• Tâm hư: Tâm làm chủ tinh thần và khi suy yếu khiến người bệnh dễ lo lắng, sợ hãi, mất tập trung, hay quên. Những dấu hiệu này đi kèm với trầm cảm khi bệnh nhân không kiểm soát được suy nghĩ của mình.
• Chấn thương tâm lý: Những cú sốc tinh thần, mất mát là những nguyên nhân phổ biến gây tổn thương kéo dài, làm suy kiệt tinh thần và dẫn đến trầm cảm.

Đông y có chữa được bệnh trầm cảm không?

Đông y tiếp cận bệnh trầm cảm theo hướng xem xét sự liên kết giữa trí óc, cơ thể và tinh thần như một thể thống nhất. Thay vì chỉ làm giảm triệu chứng, phương pháp này chú trọng điều trị gốc rễ của bệnh, giúp cân bằng cơ thể và khơi dậy khả năng tự chữa lành.

Với mỗi bệnh nhân, Đông y xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể kết hợp thảo dược, châm cứu và bấm huyệt. Đặc biệt, các liệu pháp này thường ít gây tác dụng phụ hơn so với việc dùng thuốc chống trầm cảm Tây y.

Việc điều trị trầm cảm bằng Đông y có hiệu quả tốt nhất khi phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có thể hồi phục mà không cần sử dụng quá nhiều phương pháp. Tuy nhiên, do các dấu hiệu trầm cảm ban đầu khó nhận biết, nhiều người không phát hiện kịp thời khiến bệnh tiến triển nặng hơn. Lúc này, việc điều trị trở nên phức tạp và yêu cầu kết hợp cả Đông y và các phương pháp điều trị khác để đạt hiệu quả tốt.

Phương pháp điều trị trầm cảm bằng đông y

Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, y học cổ truyền có thể kiểm soát bệnh trầm cảm bằng cách không dùng thuốc và dùng thuốc.

Bài thuốc chữa bệnh trầm cảm bằng đông y

Đây là biện pháp với công tác điều trị mang đến kết quả khả quan nếu thầy thuốc chẩn đoán bệnh tình chính xác. Những bài thuốc Đông y dưới đây có thể cải thiện triệu chứng trầm cảm vô cùng hiệu nghiệm:

1. Bài thuốc 1

Bài thuốc số 1 có tác dụng chính trong việc cải thiện tuần hoàn máu, giúp an thần, thanh lọc cơ thể, giải độc gan và hỗ trợ ổn định tinh thần cho người trầm cảm.

• Nguyên liệu bao gồm: Cát cánh, mẫu lệ, ngũ vị tử, táo nhân, viễn chí, cây sa nhân, đan sâm, bạch đàn hương và đương quy.
• Cách thực hiện: Các vị thuốc được rửa sạch, phơi khô và sau đó đun với lượng nước vừa đủ trên lửa nhỏ cho đến khi sôi. Lấy nước thuốc, thêm nước đun lại lần hai, rồi trộn 2 lần nước này với nhau, uống hết trong ngày.

2. Bài thuốc 2

Bài thuốc này có tác dụng chính là giúp ổn định tinh thần, giảm bớt căng thẳng, đồng thời hỗ trợ giải độc gan, cải thiện tuần hoàn máu và thanh lọc cơ thể.

• Nguyên liệu gồm: Trúc nhự, xuyên khung, thiên hoa phấn, tri mẫu, mạch môn, chi tử, đại giả thạch, ngưu bàng tử, cúc hoa, hoàng bá, hoàng cầm, hải phù thạch, mang tiêu (ngâm), kim mông thạch, và đại hoàng.
• Cách thực hiện: Rửa sạch các dược liệu, làm khô rồi đun lấy nước, chia uống 2 lần trong ngày. Để tiện sử dụng, có thể bào chế thành dạng cao hoặc viên hoàn dùng hàng ngày.

3. Bài thuốc 3

Đây là bài thuốc có tác dụng trị suy nhược tinh thần, lo âu, phiền muộn, tinh thần bất an. Nên chuẩn bị và rửa sạch 5g phục linh, 5g bạch truật, 5g bạch thược, 20g táo nhân, 25g hoàng quy, 25g đương quy, 50g thiên kiêm tử hoặc tục tùy tử. Sắc kỹ rồi uống 1 thang/ngày, chia thành 2 ngày.

4. Bài thuốc 4

Bài thuốc số 4 dùng để trị trầm cảm bằng Đông y, giúp cải thiện các triệu chứng như chóng mặt, mất ngủ, đau đầu và suy nhược thần kinh.

• Nguyên liệu gồm: 25g ngũ vị tử, 25g huyền sâm, 25g hạt sen, 50g câu kỷ tử, 50g thục địa, 50g mạch môn, 50g đương quy, 100g táo nhân, 20g địa liền, 20g nhân sâm, và 20g viễn chí.
• Cách thực hiện: Các vị thuốc được rửa sạch, phơi khô, sau đó xay thành bột mịn. Bột được trộn đều với mật ong rồi nhào kỹ, nặn thành viên tròn. Mỗi ngày uống một viên với nước ấm để đạt hiệu quả tốt nhất.

5. Bài thuốc 5

Bài thuốc số 5 giúp hỗ trợ điều trị trầm cảm ở giai đoạn đầu, mang đến sự ổn định cho tinh thần và cải thiện tâm trạng.

• Nguyên liệu cần chuẩn bị: 9g táo nhân, 9g câu kỷ tử, 9g bạch chỉ, 20g địa liền, 20g viên chí, 20g cam thảo, 20g phục linh, 20g nhân sâm, 20g bạch truật, 20g đương quy.
• Cách thực hiện: Sắc kỹ toàn bộ dược liệu trong nước. Dùng 1 thang mỗi ngày, chia thành 3 lần uống và nên uống sau khi ăn khoảng 1 tiếng để đạt hiệu quả tốt nhất.

6. Bài thuốc 6

Bài thuốc này hỗ trợ điều trị trầm cảm, đồng thời giúp ổn định nhịp tim và cải thiện tình trạng khó thở, đặc biệt hiệu quả cho người bị suy tim.

• Nguyên liệu cần chuẩn bị: 60g đương quy, 60g thục địa, 60g toan nhâm, 60g ngũ vị tử, 60g thiên đồng môn, 60g mạch môn, 90g hoàng liên, 90g xương bồ, 90g nhân sâm, 90g huyền sâm, 90g phục linh, 90g đan sâm, 90g cát cánh, 90g viễn chí, 90g cam thảo.
• Cách thực hiện: Tán toàn bộ dược liệu thành bột mịn, sau đó trộn đều với mật ong. Nặn thành viên nhỏ và bảo quản cẩn thận. Uống 2 lần mỗi ngày để phát huy hiệu quả tốt nhất.

7. Bài thuốc 7

Đây là bài thuốc có tác dụng điều trị trầm cảm và hỗ trợ cải thiện trí nhớ, giảm triệu chứng hoa mắt, mệt mỏi cùng cảm giác bồn chồn.

• Nguyên liệu gồm: 10g nhân sâm, 10g xuyên khung, 15g bạch truật, 15g mạch môn, 20g hoa cúc trắng, 20g câu kỷ tử, 20g thục địa, 20g phục linh trắng, 20g đương quy, 20g táo nhân.
• Cách thực hiện: Rửa sạch và phơi khô tất cả các nguyên liệu. Sau đó, cho vào ấm và đun với lửa nhỏ. Nên đun với 2 lần nước để tinh chất được chiết xuất hoàn toàn. Uống hết nước thuốc trong ngày để cảm nhận hiệu quả tốt nhất.

Muốn kiểm soát triệu chứng suy nhược thần kinh, mất ngủ thì bệnh nhân có thể áp dụng một số bài thuốc sau:

• Bài thuốc 8: Chuẩn bị 2g tâm sen và 3g cam thảo tươi để hãm trong một lượng nước sôi vừa đủ. Chia thành nhiều phần bằng nhau, uống thay nước lọc hàng ngày.
• Bài thuốc 9: Chuẩn bị 50g táo nhân và 100g gạo ngon. Đập giập táo nhân, sắc lấy nước đặc đã loại bỏ bã vào 100g gạo nấu thành cháo chín. Sau đó khuấy đều, tiếp tục nấu sôi và thưởng thức khi còn ấm (có thể thêm một chút đường phèn).
• Bài thuốc 10: Chuẩn bị 250g ngũ vị tử ngâm nước vị thuốc nửa ngày, sau đó ninh nhừ đợi cô đặc để bỏ bã rồi thêm mật ong nguyên chất, khuấy đều. Dùng 20ml cao ngũ vị tử/lần, 2 – 3 lần/ngày.
• Bài thuốc 11: Chuẩn bị 9g ngũ vị tử, 10g hạt sen, 10g long nhãn và 10g bách hợp. Nấu sôi toàn bộ nguyên liệu rồi thưởng thức khi còn ấm.
• Bài thuốc 12: Chuẩn bị 1.500g rượu trắng và 250g nhục quế trong bình thủy tinh đậy kín nắp. Ngâm trong khoảng 30 ngày, mỗi ngày lắc 1 lần. Uống 2 lần/ngày, 25g/lần.

Cách chữa trầm cảm bằng đông y không dùng thuốc

Thay vì chỉ dựa vào thuốc, nhiều người đang tìm đến các phương pháp điều trị trầm cảm bằng đông y. Với hàng ngàn năm kinh nghiệm cân bằng cơ thể và tâm trí, mang lại liệu pháp độc đáo không cần dùng thuốc, Đông y còn có nhiều cách tập trung khai thông năng lượng, điều hòa khí huyết và khơi dậy khả năng tự chữa lành của cơ thể.

• Rèn luyện thể chất và tinh thần:

Bệnh nhân có thể củng cố sức khỏe thể chất bằng cách thường xuyên luyện tập thể dục với những bộ môn thể thao vừa sức. Bên cạnh đó, có thể tập yoga và thiền định nhằm nuôi dưỡng sức mạnh tinh thần, đồng thời cải thiện khả năng đối mặt với áp lực trong cuộc sống.

• Nghỉ ngơi hợp lý:

Nhiều bệnh nhân bị trầm cảm do làm việc quá căng thẳng, áp lực nhưng lại không chịu nghỉ ngơi đúng cách. Do đó, nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, du lịch nghỉ dưỡng…

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp:

Y học cổ truyền quan niệm, thực phẩm được bổ sung hàng ngày sẽ ảnh hưởng rất lớn đến “dòng chảy” năng lượng bên trong cơ thể. Nếu không cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho bản thân sẽ bị cảm xúc tiêu cực, chấn thương tâm lý và một số bệnh lý gây tổn thương nghiêm trọng. Đối với bệnh nhân trầm cảm, thầy thuốc Đông y sẽ hướng dẫn bạn cách ăn uống sao cho cân bằng, phù hợp, đảm bảo đầy đủ dưỡng chất và duy trì tâm hồn an tịnh.

• Xoa bóp, bấm huyệt:

Kỹ thuật xoa bóp, bấm huyệt để điều trị bệnh trầm cảm cần được thực hiện bởi các lương y giàu kinh nghiệm. Mục tiêu chính của phương pháp này là giúp bệnh nhân xoa dịu căng thẳng, hạn chế đau nhức và tăng cường sinh lực. Thầy thuốc sẽ tác động vào huyệt bách hội trên đầu và một số huyệt đạo khác ở lưng, bụng, ngực, chân…

• Châm cứu:

Châm cứu là kỹ thuật chữa bệnh trầm cảm theo Đông y an toàn, hiệu quả ở giai đoạn trầm cảm vừa và nhẹ. Phương pháp điều trị này có thể kích thích cơ thể tiết ra nhiều chất dẫn truyền thần kinh giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng.

Đồng thời còn có công dụng kiện tỳ (giúp ăn ngon, tăng cường hệ tiêu hóa), bổ thận (củng cố sức khỏe, nâng cao hệ miễn dịch) và an thần định chí (an thần, hỗ trợ ngủ ngon).

Một số lưu ý khi điều trị trầm cảm theo y học cổ truyền

Việc điều trị trầm cảm bằng Đông y ngày càng được nhiều người quan tâm nhờ vào tính an toàn và khả năng điều chỉnh cơ thể tự nhiên. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với phương pháp này và để đạt hiệu quả thì người bệnh cần nắm rõ những điều cần lưu ý sau:

• Tìm đến cơ sở uy tín: Khi quyết định điều trị trầm cảm bằng Đông y, hãy chọn các phòng khám Đông y đáng tin cậy, có chuyên gia Y học cổ truyền giàu kinh nghiệm.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Dù thuốc thảo dược có thể mang lại lợi ích, người bệnh không nên tự ý sử dụng, thay đổi liều lượng mà không có sự hướng dẫn của thầy thuốc chuyên nghiệp.
• Lối sống lành mạnh: Đông y không chỉ tập trung dùng thuốc mà còn yêu cầu kết hợp với lối sống lành mạnh như cải thiện chế độ dinh dưỡng, giấc ngủ và vận động thể chất.
• Kiên nhẫn với liệu trình: Thuốc Đông y thường cần thời gian để phát huy tác dụng do phụ thuộc vào cơ địa từng người, vì vậy người bệnh phải kiên nhẫn và duy trì liệu trình trong thời gian dài.
• Sự hỗ trợ từ người thân: Trong suốt quá trình điều trị, người thân cần chú ý theo dõi người bệnh, đặc biệt với những người có dấu hiệu suy nghĩ tiêu cực để ngăn chặn các hành vi tự làm tổn thương bản thân.
• Cân nhắc phối hợp Đông y và Tây y: Nếu cần kết hợp Đông y và thuốc Tây, hãy luôn thảo luận với bác sĩ để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
• Điều trị sớm: Trầm cảm ở giai đoạn nhẹ thường có thể được điều trị hiệu quả bằng Đông y. Tuy nhiên, nếu bệnh đã tiến triển nặng, người bệnh cần đến các giải pháp y học hiện đại để kiểm soát tình trạng bệnh tốt hơn.

Điều trị trầm cảm bằng Đông y là giải pháp an toàn và ít gây tác dụng phụ, đặc biệt phù hợp với những bệnh nhân mong muốn có phương pháp điều trị tự nhiên. Tuy nhiên, mỗi người lại có cơ địa khác nhau, vì vậy cần phải thật kiên nhẫn và theo sát liệu trình để đạt hiệu quả tốt nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• Các mẹo dân gian chữa bệnh trầm cảm đơn giản, hiệu quả
• Trầm cảm có di chứng gì? Hậu quả của bệnh trầm cảm
• Các tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh trầm cảm hiện nay