Rối loạn tâm lý là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Rối loạn nhân cách, hội chứng trầm cảm, rối loạn lo âu, rồi loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn ám ảnh xã hội,…là những dạng rối loạn tâm lý phổ biến nhất hiện nay. Tình trạng này xuất hiện do những sự biến đổi trong hoạt động của não bộ và làm thay đổi hành vi, suy nghĩ, cảm xúc của con người. 

Rối loạn tâm lý là gì?

Rối loạn tâm lý hay còn được nhiều người gọi là rối loạn tâm thần, đây là căn bệnh khá phổ biến và có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Tình trạng rối loạn tâm lý xảy ra khi não bộ có những biến đổi bất thường, chức năng hoạt động bị suy giảm dẫn đến những sự thay đổi đột ngột về hành vi, lời nói, suy nghĩ, cảm xúc của người bệnh.

Biểu hiện đặc trưng của rối loạn tâm lý đó chính là trạng thái lo lắng, buồn bã, căng thẳng một cách quá mức, đôi lúc không rõ nguyên nhân. Căn bệnh này có thể xuất hiện ở bất kì đối tượng nào, từ trẻ nhỏ cho đến các người già lớn tuổi. Theo thống kê nó sẽ dễ hình thành ở nữ giới hơn là nam giới.

Chứng bệnh  này bao gồm rất nhiều các dạng bệnh khác nhau. Những dạng rối loạn tâm lý phổ biến hiện nay như:

• Hội chứng trầm cảm
• Rối loạn lo âu
• Rối loạn ám ánh xã hội
• Rối loạn nhân cách
• Rối loạn tâm trạng
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
• Rối loạn căng thẳng sau chấn thương

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn tâm lý

Theo nghiên cứu và thống kê cho biết rằng, tình trạng rối loạn tâm lý được hình thành chủ yếu do yếu tố di truyền và các tác động từ môi trường xung quanh.

• Di truyền: Hiện nay khoa học đã chứng minh được tình trạng rối loạn tâm lý có liên quan đến yếu tố ADN. Thực tế, nếu trong gia đình có người thân như ông bà, cha mẹ, anh chị em mắc phải các chứng bệnh về tâm lý thì nguy cơ cao con cái sinh ra sẽ gặp phải những vấn đề về tâm lý.
• Môi trường sống: Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì hầu hết những trẻ được sinh ra và lớn lên trong một gia đình hạnh phúc, môi trường sinh hoạt lành mạnh sẽ có ít nguy cơ mắc bệnh rối loạn về tâm lý. Tuy nhiên, các đối tượng được sinh sống trong môi trường với nhiều xung đột, các tệ nạn xã hội,..sẽ có nguy cơ cao gặp phải nhiều bệnh lý về rối loạn tâm lý.
• Não bị ảnh hưởng: Một số chấn thương ở não hoặc tiền sử có bệnh về não, thần kinh cũng khiến cho bạn dễ gặp phải các triệu chứng của rối loạn tâm lý.

Dấu hiệu nhận biết chứng rối loạn tâm lý

Tùy vào mỗi dạng rối loạn tâm lý mà các dấu hiệu nhận biết và triệu chứng của người bệnh cũng có phần khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết các tình trạng bệnh đều có xuất hiện những biểu hiện cụ thể như:

• Luôn cảm thấy buồn bã, chán nản, tâm trạng bị giảm sút đáng kể.
• Khó có thể tập trung, tư duy, không thể giải quyết hoặc đưa ra sự lựa chọn.
• Sợ hãi, lo lắng thái quá.
• Luôn có suy nghĩ tiêu cực, cảm thấy có lỗi và vô dụng.
• Tâm trạng thay đổi một cách đột ngột, có lúc quá kích động, phấn khích, có lúc lại buồn rầu, ủ rũ.
• Ngại tiếp xúc với những người xung quanh, không muốn tham gia vào các hoạt động tập thể.
• Mất dần các hứng thú với những sự việc, tình huống xảy ra bên ngoài, kể cả những việc mà bản thân đã từng yêu thích trước kia.
• Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng.
• Khó ngủ, ngủ không ngon giấc.
• Rối loạn ăn uống, ăn không ngon miệng, thường xuyên bỏ bữa.
• Đôi lúc xuất hiện ảo tưởng, hoang tưởng về cuộc sống thực tại.
• Mất dần khả năng thực hiện các công việc hàng ngày, kể cả những việc vệ sinh cá nhân đơn giản.
• Thay đổi xu hướng tình dục, đa phần sẽ không còn hứng thú và bị suy giảm chức năng sinh lý.
• Thường xuyên bực tức, nóng giận, kích động vô cớ.
• Rơi vào trạng thái nghiện bia rượu.
• Có suy nghĩ về cái chết và luôn muốn tự sát để giải thoát bản thân.
• Một số triệu chứng cơ thể kèm theo như các vấn đề về tiêu hóa, đau bụng, đau lưng, nhức đầu, chóng mặt,…

Cách điều trị rối loạn tâm lý hiệu quả

Tùy vào tình trạng bệnh và mức độ biểu hiện triệu chứng của mỗi bệnh nhân mà các chuyên gia sẽ tiến hành thăm khám và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất. Một số biện pháp có thể hỗ trợ kiểm soát tốt các triệu chứng của rối loạn tâm lý như:

1. Sử dụng thuốc

Hiện nay vẫn chưa có bất kì loại thuốc nào được công nhận về khả năng đặc trưng chứng bệnh rối loạn tâm lý. Tuy nhiên, một số loại thuốc thay thế vẫn có thể giúp kiểm soát và làm thuyên giảm các triệu chứng của bệnh. Tùy vào tình trạng bệnh của mỗi người mà các chuyên gia có thể kê đơn thuốc điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, thuốc ổn định tâm trạng, thuốc chống lo âu, thuốc chống rối loạn thần kinh,….

Tuy nhiên, các loại thuốc này đều là thuốc kê đơn nên cần phải có sự chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa thì người bệnh mới được phép sử dụng. Hầu hết những loại thuốc hỗ trợ điều sẽ có nguy cơ gây nên một số tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, hoa mắt,….Do đó, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo đúng chỉ định dùng thuốc của bác sĩ để hạn chế tối đa các tác hại xấu gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.

Trong quá trình sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị rối loạn tâm lý, nếu người bệnh nhận thấy các biểu hiện bất thường của cơ thể thì cần thông báo ngay với chuyên gia để được giải quyết và ngăn chặn kịp thời. Thông thường các loại thuốc này cần phải kiên trì sử dụng ít nhất từ 2 đến 6 tuần mới phát huy được hết công dụng, do đó bệnh nhân cũng cần kiên trì thực hiện để giúp bệnh cải thiện tốt hơn.

2. Trị liệu tâm lý

Trị liệu tâm lý là một trong các phương pháp điều trị phổ biến và được đánh giá cao nhất hiện nay. Tâm lý trị liệu hay còn được gọi là liệu pháp trò chuyện, các chuyên gia sẽ trao đổi trực tiếp với bệnh nhân để dần tháo gỡ những khúc mắc, vướng ngại trong lòng của họ. Từ đó có thể cho họ biết được những hành vi, suy nghĩ khác thường của bản thân và đưa ra hướng khắc phục tốt nhất.

Để có thể giúp cho tình trạng rối loạn tâm lý được cải thiện tốt nhất, người bệnh cần kiên trì áp dụng phương pháp này trong vài tháng, một số trường hợp nặng có thể kéo dài đến vài năm. Sau liệu trình điều trị, bệnh nhân sẽ được phục hồi tâm trạng một cách tự nhiên và an toàn nhất. Các chuyên gia còn hướng dẫn cho họ về cách kiểm soát hành vi, cảm xúc của mình để hạn chế tình trạng tái phát của bệnh.

Rối loạn tâm lý là một căn bệnh phổ biến, nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, khi nhận thấy những thay đổi bất thường trong suy nghĩ, hành vi của mình, bạn nên nhanh chóng tiến hành thăm khám để điều trị bệnh hiệu quả nhất.