7 điều cần biết khi sống chung với người trầm cảm
Sống chung với người bị trầm cảm quả thực là vấn đề không hề dễ dàng. Để tránh những tình huống ngoài ý muốn, chúng ta cần trang bị cho bản thân những kiến thức cần thiết.
Dấu hiệu nhận biết người thân bị trầm cảm
Trầm cảm là dạng rối loạn cảm xúc thường gặp xảy ra với các triệu chứng chán nản, buồn bã, đau khổ kèm theo hiện tượng giảm năng lượng và mất hoàn toàn hứng thú với những thứ xung quanh (kể cả những sở thích trước đây).
Do tâm lý bất ổn nên bệnh nhân khá nhạy cảm với lời nói và cách ứng xử từ những người xung quanh. Khi sống chung với người trầm cảm, người nhà cần phải có những hiểu biết nhất định về bệnh lý này để có biện pháp hỗ trợ và nâng đỡ tinh thần của người bệnh.
Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết khi bạn sống chung với người bị trầm cảm:
- Người bị trầm cảm phải đối mặt với cảm xúc thất thường, có lời nói, tư duy và hành vi khác lạ nên sẽ gặp phải nhiều phiền toái trong cuộc sống, học tập, nghề nghiệp.
- Người mắc bệnh có xu hướng sống cô lập, tách biệt khỏi mọi người và lạm dụng chất. Nếu không can thiệp, bệnh nhân dễ hình thành ý nghĩ, hành vi tự sát và mất hoàn toàn khả năng lao động.
- Người bệnh “chìm đắm” trong suy nghĩ tiêu cực, bi quan và hình thành cả quan niệm sai lệch về bản thân như phạm phải tội lỗi lớn cần bị trừng phạt.
- Người bệnh luôn trong tình trạng thiếu năng lượng, chậm chạp, dễ bơ phờ.
- Bỏ bê ngoại hình, quên chăm sóc bản thân là điều dễ thấy ở bệnh nhân mắc trầm cảm
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều là dấu hiệu rất hay xuất hiện ở người mắc bệnh
- Bệnh nhân luôn thấy thất vọng, chán nản, buồn bã, bi quan và tuyệt vọng. Những cảm xúc này nghiêm trọng dần theo thời gian gây ra u uất và mất động lực sống.
- Một số bệnh nhân xuất hiện ảo thanh, ảo giác với nội dung là lời buộc tội bản thân, tiếng than khóc trong đám tang của chính mình. Lâu dần rơi vào trạng thái u uất tột độ và tìm đến cái chết để giải thoát bản thân.
7 điều nên làm khi sống chung với người trầm cảm
Việc hiểu rằng trầm cảm là bệnh lý sẽ giúp bạn có sự thấu cảm và cư xử đúng mực hơn khi sống chung với người mắc bệnh lý này.
1. Động viên tiếp nhận và tích cực điều trị
Trầm cảm nếu không can thiệp, các triệu chứng sẽ nghiêm trọng hơn theo thời gian và hậu quả là bệnh nhân lạm dụng chất, thực hiện hành vi tự hại và phát triển thêm một số rối loạn tâm lý – tâm thần khác như rối loạn lo âu, rối loạn hoang tưởng,…
Nếu nhận thấy người thân, bạn bè của mình có dấu hiệu trầm cảm thì hãy động viên họ đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị. Tránh đề nghị bệnh nhân khám ở bệnh viện tâm thần do một số người cảm thấy bị xúc phạm và đau khổ vì bị nghĩ rằng mình đang mắc bệnh tâm thần.
Việc thuyết phục người bệnh đến khám và điều trị khá khó khăn nên hãy để họ biết rằng, bất kỳ ai cũng sẽ gặp phải vướng mắc về mặt tâm lý, nhất là sau khi đối mặt sự kiện sang chấn. Tìm gặp bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân vượt qua nỗi đau và nhanh chóng tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.
Sau khi bệnh nhân đồng ý thăm khám và điều trị, bạn nên động viên kiên trì sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý. Bởi quá trình điều trị bệnh có thể kéo dài trong nhiều năm và thậm chí là cả cuộc đời. Nếu không nhận được sự chia sẻ từ mọi người, bệnh nhân rất dễ buông xuôi và tìm đến cái chết để giải thoát bản thân.
2. Nắm rõ tác dụng phụ của thuốc điều trị
Sử dụng thuốc là phương pháp điều trị đối với bệnh trầm cảm tùy theo triệu chứng mà bác sĩ có thể chỉ định dùng. Trong đó, lựa chọn ưu tiên luôn là thuốc chống trầm cảm vì nhóm thuốc này mang lại hiệu quả cao và ít tác dụng phụ.
Các loại thuốc điều trị trầm cảm đều tác động đến yếu tố nội sinh bên trong não bộ. Do đó, bệnh nhân sẽ gặp không ít tác dụng phụ trong suốt thời gian sử dụng. Đặc biệt ở thời gian đầu, chúng làm tăng nguy cơ tự tử. Tình trạng này gặp nhiều ở trẻ em, thanh thiếu niên và người dưới 25 tuổi.
Sống chung với người trầm cảm, bạn nên tìm hiểu kỹ tác dụng phụ của từng loại và kiểm soát chặt chẽ hành vi của người bệnh để kịp thời ngăn chặn tình huống đáng tiếc. Đồng thời, việc uống thuốc cần được thực hiện nghiêm ngặt bởi bác sĩ chuyên khoa. Nếu bệnh nhân có biểu hiện bất thường, nên liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn cách xử trí.
3. Tạo lối sống khoa học cho bệnh nhân
Bệnh nhân trầm cảm phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe thể chất do ảnh hưởng của cảm xúc, tư duy và hành vi bị ức chế. Trong đó thường gặp nhất là mất ngủ, toàn thân mệt mỏi, ăn uống kém, suy nhược cơ thể, rối loạn kinh nguyệt, các vấn đề sinh lý nam, rối loạn tim mạch, đau vai gáy,…
Ngoài ra, người bệnh hay tìm đến rượu bia và chất gây nghiện để quên đi nỗi buồn của bản thân. Tuy nhiên, các thói quen này lại tiếp tục làm tăng vấn đề sức khỏe thể chất như loét dạ dày, gan nhiễm mỡ, suy gan và tệ hơn là phát triển rối loạn tâm lý – tâm thần khác.
Khi sống chung, bạn cần xây dựng cho bệnh nhân lối sống khoa học thông qua động viên ra khỏi phòng, tiếp xúc với người thân và ăn uống điều độ. Chế độ ăn hợp lý phần nào giúp giảm triệu chứng và cải thiện cảm xúc tích cực đáng kể. Theo các chuyên gia, người bệnh nên tăng cường bổ sung thực phẩm giàu Omega 3, vitamin C, D, B, A, sắt, kẽm và thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa.
Và đặc biệt nên khuyến khích bệnh nhân tập thể dục bằng cách đi dạo trong sân nhà, công viên, chăm sóc cây cối và dọn dẹp nhà cửa. Chúng có thể cải thiện sự dẻo dai của xương khớp và giảm đáng kể triệu chứng thể chất do trầm cảm gây ra. Bên cạnh đó, nên động viên người bệnh ngủ nghỉ sớm và giảm bớt khối lượng công việc để tập trung điều trị.
4. Luôn lắng nghe người bệnh
Người mắc bệnh trầm cảm không chủ động chia sẻ, tâm sự với mọi người. Để họ cảm thấy bản thân không hề cô đơn, bạn và người nhà nên tìm cách trò chuyện. Tuy nhiên, cần chú ý lời nói của mình để tránh gây tổn thương cho người bệnh.
Bạn nên động viên và chia sẻ với bệnh nhân bằng những câu nói mang tính khích lệ. Tuyệt đối không chỉ trích, phê phán nhạy cảm quá hay cho rằng đối phương đang có cuộc sống tốt đẹp hơn rất nhiều người khác.
Ngoài việc thể hiện sự đồng cảm qua lời nói, bạn cũng có thể bày tỏ thấu cảm bằng ngôn ngữ cơ thể như ánh mắt trìu mến, cái nắm tay, cái ôm thật chặt. Những hành động quan tâm, sẻ chia này chính là liều thuốc giúp người bệnh có động lực vượt qua nỗi đau.
Bệnh nhân trầm cảm có thể không chia sẻ cho bạn những vấn đề mà mình đang gặp phải. Bởi họ thấy xấu hổ và sợ hãi vì cho rằng bản thân đã phạm phải tội lỗi nghiêm trọng. Chính vì vậy, hãy kiên nhẫn khi trò chuyện và bày tỏ được tình cảm chân thành giúp đối phương mở lòng nhằm bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc thật.
5. Hỗ trợ, giúp đỡ bệnh nhân trong cuộc sống
Bệnh nhân bị trầm cảm sẽ gặp rất nhiều phiền toái trong cuộc sống. Với trường hợp nhẹ, người bệnh vẫn duy trì công việc và các hoạt động xã hội. Tuy nhiên ở người bị trầm cảm vừa lẫn nặng lại không thể làm việc và gặp không ít khó khăn.
Bạn nên hỗ trợ và giúp đỡ người mắc bệnh các công việc thường nhật như nấu nướng, dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ quần áo,… Trong lúc hỗ trợ, hãy nói những câu trấn an tinh thần như “Trông bạn có vẻ không khỏe lắm, để đó tôi làm giúp cho” thay vì chì chiết và trách móc vì người bệnh giam mình trong phòng.
Lúc tinh thần người bệnh ổn định hơn, hãy nhờ đối phương giúp đỡ vài việc như nêm nếm thức ăn, chăm sóc cây cối, thú nuôi,… Đó là khi bản thân người bệnh cảm nhận được mình có giá trị và dần nâng cao lòng tự trọng. Tránh tình trạng chăm sóc bệnh nhân quá mức khiến đối phương nghĩ rằng mình vô dụng, đáng chết vì làm gánh nặng của người khác.
6. Lưu ý tự chăm sóc bản thân mình
Khi có đủ năng lượng và sự tỉnh táo, bạn mới có thể đồng hành chăm sóc người bị trầm cảm lâu dài mà vẫn đảm bảo duy trì sức khỏe tốt cả về thể chất lẫn tinh thần.
- Ăn uống lành mạnh, chế độ ăn khoa học với nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng
- Tập thể dục đều đặn và tăng cường độ luyện tập để giữ tinh thần sảng khoái
- Đảm bảo có cho mình một giấc ngủ đủ và chất lượng qua từng ngày
- Đặt ra mục tiêu nhỏ để giữ động lực cho bản thân
- Học cách quản lý, kiểm soát nhằm giảm căng thẳng khi chăm sóc bệnh nhân trầm cảm
- Tham khảo kỹ năng thực hành thiền định hoặc hít thở sâu để thư giãn
- Tìm hiểu thêm về trầm cảm nhằm hiểu rõ và hỗ trợ bệnh nhân tốt hơn
- Dành thời gian theo đuổi sở thích cá nhân cho cảm xúc được cân bằng
- Xây dựng tư duy tích cực để đối diện với mọi thử thách
7. Luôn duy trì liên lạc
Duy trì liên lạc thường xuyên với người bị trầm cảm mang lại sự an ủi lớn lao mà bạn không ngờ tới. Dù chỉ là một tin nhắn hỏi thăm đơn giản, một cuộc gọi nhanh cũng giúp đối phương thấy mình được quan tâm. Đừng ngần ngại đề nghị cùng bệnh nhân làm những việc như đi dạo, nấu ăn hay ghé qua thăm một cách bất ngờ.
Người bệnh có xu hướng thu mình nên sự kiên nhẫn của bạn chính là chìa khóa để giữ mối liên kết. Hãy thể hiện rằng bạn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ mà không cần đối phương phải cố gắng mở lòng ngay lập tức. Những lời động viên và sự có mặt đều đặn của bạn sẽ dần giúp bệnh nhân thấy rằng mình không hề cô đơn trong hành trình vượt qua khó khăn.
5 điều cần tránh khi ở cùng người bị bệnh trầm cảm
Sống cùng người bị trầm cảm, có nhiều lời nói hay hành động vô tình tạo ra tác động tiêu cực đến tâm trạng của bệnh nhân. Vì vậy, một thái độ tinh tế và sự thấu hiểu sẽ giúp xây dựng môi trường an toàn, khích lệ đối phương trên hành trình hồi phục.
1. Đừng đưa ra lời khuyên, đừng đánh giá người bệnh
Lời khuyên dù xuất phát từ ý tốt cũng khiến người bị trầm cảm thấy áp lực, bị phán xét. Thay vì khuyên bệnh nhân phải làm gì, hãy tập trung lắng nghe và đồng cảm với những gì họ đang trải qua. Sự thấu hiểu và chấp nhận là món quà lớn nhất bạn có thể dành cho đối phương trong lúc này.
Hãy thử cùng bệnh nhân làm những điều như đi dạo, chuẩn bị bữa ăn đơn giản thay vì áp đặt. Những hành động nhỏ nhưng chân thành sẽ giúp người bệnh cảm thấy được quan tâm mà không bị áp đặt. Quan trọng nhất, hãy để đối phương cảm nhận rằng bạn luôn sẵn sàng ở bên khi cần.
2. Đừng so sánh trải nghiệm
Mỗi người có một cách trải nghiệm và cảm nhận khác nhau, đặc biệt là khi đối mặt với trầm cảm. Những gì bạn từng trải qua không giống với nỗi đau mà người bệnh đang gánh chịu, nên việc so sánh càng làm bệnh nhân bị hiểu lầm. Hãy đồng cảm thay vì tìm cách xem thường cảm xúc của đối phương bằng câu chuyện của mình.
Khi bạn so sánh nỗi đau của người bệnh với khó khăn bạn từng trải qua sẽ vô tình khiến họ cảm thấy nỗi đau của mình không được thấu hiểu. Điều tốt nhất bạn nên làm là chấp nhận và tôn trọng cảm xúc ấy, cho bệnh nhân thấy rằng mình không cần phải giải thích quá nhiều.
Đừng áp đặt suy nghĩ rằng ai cũng sẽ vượt qua trầm cảm giống như cách bạn hoặc người khác đã làm. Người bệnh cần sự cảm thông thực sự, không phải lời động viên sáo rỗng hay gợi ý chung chung. Một câu nói đơn giản như “Tôi luôn ở đây nếu bạn cần” sẽ có ý nghĩa hơn nhiều so với bất kỳ sự so sánh nào.
3. Tránh đòi hỏi cực đoan
Đừng bao giờ nghĩ rằng việc đặt ra những yêu cầu cực đoan như rời đi, nghỉ chơi,… sẽ giúp người bị trầm cảm thay đổi nhanh chóng. Điều đó không chỉ gây áp lực mà còn khiến bệnh nhân cảm thấy tội lỗi vì không đáp ứng được kỳ vọng của bạn. Sự giúp đỡ thực sự đến từ sự thấu hiểu và chấp nhận con người đối phương ở thời điểm hiện tại.
Thay vì áp đặt, hãy nhớ rằng mỗi người cần thời gian và cách riêng để đối diện với trầm cảm. Ép buộc không phải là giải pháp mà chỉ làm mối quan hệ thêm căng thẳng. Do đó, hãy kiên nhẫn, lắng nghe và đồng hành để người bệnh cảm nhận được sự sẻ chia.
4. Đừng khắt khe việc dùng thuốc cho bệnh nhân
Mỗi người có cách riêng để đối mặt với trầm cảm và việc sử dụng thuốc cũng không phải là lựa chọn phù hợp cho tất cả. Ép buộc người bệnh dùng thuốc hoặc đưa ra ý kiến khắt khe chỉ làm tăng thêm áp lực và khiến đối phương cảm thấy không được tôn trọng. Thay vào đó, hãy để họ tự quyết định dựa trên tư vấn của bác sĩ và điều làm bệnh nhân thấy thoải mái nhất.
5. Đừng để bản thân rơi vào tiêu cực
Không phải mọi biểu hiện tiêu cực từ người bị trầm cảm đều liên quan đến bạn và việc tự trách mình chỉ làm tình hình thêm nặng nề. Đây là căn bệnh phức tạp, không phải lỗi của bất kỳ ai. Vì vậy, đừng chìm trong suy nghĩ tiêu cực mà hãy duy trì sự bình tĩnh và đồng cảm để hỗ trợ bệnh nhân tốt hơn.
Đôi khi, cách tốt nhất để giúp đỡ người bị trầm cảm là chăm sóc tốt cho chính mình. Việc giữ vững tinh thần và dành thời gian nghỉ ngơi sẽ giúp bạn có đủ năng lượng để đồng hành cùng bệnh nhân lâu dài. Nếu cảm thấy kiệt sức, đừng ngần ngại tìm sự hỗ trợ từ người khác hoặc các chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Khi nào cần đưa người bị trầm cảm đi khám?
Trầm cảm là một căn bệnh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi của người bệnh. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng để giúp họ nhận được sự hỗ trợ kịp thời. Nếu bạn thấy người thân hay bạn bè có những dấu hiệu sau, đừng ngần ngại đưa họ đi khám chuyên gia tâm lý.
- Thay đổi tâm trạng hoặc tính cách thường xuyên
- Nói về cái chết
- Mua vũ khí
- Tăng sử dụng chất kích thích
- Thực hiện các hành vi rủi ro, nguy hiểm
- Loại bỏ đồ đạc hoặc cho đi tài sản quý giá
- Nói về cảm giác bị mắc kẹt hoặc mong muốn có một lối thoát
- Đẩy mọi người ra xa và nói rằng bản thân muốn được ở một mình
- Nói lời tạm biệt với nhiều cảm xúc hơn bình thường
Điều cần biết khi sống chung với người trầm cảm không phải chỉ để giúp đối phương mà còn để bản thân xây dựng nên cuộc sống ý nghĩa hơn. Sự kiên trì và thấu cảm là những điều quý giá mà bạn có thể mang đến cho người bệnh nỗ lực vượt qua khó khăn.
Có thể bạn quan tâm:
Nguồn tham khảo:
- bvnguyentriphuong.com.vn, vinmec.com,….
- https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/how-to-support-a-loved-one-with-depression
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!