Áp lực gia đình: Nguyên nhân và cách thoát khỏi

Áp lực gia đình có thể bắt nguồn từ vấn đề tài chính, quan điểm chăm sóc nuôi dạy con cái, thiếu sự thấu hiểu và chia sẻ,… Tình trạng này cần được xử lý sớm để giữ cho gia đình luôn hạnh phúc và hòa thuận.

Áp lực gia đình là gì?

Áp lực gia đình là tất cả những tác động tiêu cực từ gia đình dẫn đến trạng thái căng thẳng, tâm trạng bi quan, buồn rầu, lo lắng và chán nản.

Thực tế, gia đình nào có những vấn đề và khó khăn riêng. Điều quan trọng nhất là tất cả mọi người đều có sự thấu hiểu, quan tâm và sẻ chia để cùng nhau vượt qua.

Nếu áp lực kéo dài, cuộc sống gia đình khó giữ được sự hạnh phúc và hòa thuận. Thực tế ngày nay, cuộc sống gia đình sẽ phát sinh nhiều vấn đề hơn so với những thế hệ trước.

Áp lực gia đình không được giải tỏa là nguồn cơn của nhiều hệ lụy như: gia đình không đầm ấm, ly hôn, ly thân, con cái sống tách biệt, và xa cách với bố mẹ.

Nguyên nhân gây ra áp lực gia đình

Nguyên nhân gây áp lực gia đình sẽ có sự khác biệt tùy theo hoàn cảnh gia đình, và tính cách của từng thành viên. Dưới đây là 9 nguyên nhân phổ biến nhất:

1. Áp lực kinh tế

Tiền bạc rất dễ gây mâu thuẫn trong các mối quan hệ. Nhu cầu chi tiêu trong gia đình trong vấn đề nhà ở, điện nước, ăn uống, chăm sóc bố mẹ, con cái,… luôn là gánh nặng cho cả hai vợ chồng.

Nếu cả hai không ổn định về tài chính, và không có kế hoạch chi tiêu hợp lý, sớm muộn sẽ xảy ra mâu thuẫn. Đặc biệt, mâu thuẫn sẽ dễ đẩy lên cao trào trong trường hợp:

• Khi cả hai mâu thuẫn về cách chi tiêu
• Khi người thân của một trong hai bên có vấn đề về sức khỏe/cần tiền
• Khi một trong hai có thói quen tiêu xài hoang phí/quá tiết kiện.
• Khi gia đình đang gặp khó khăn tài chính

Áp lực tài chính có thể gặp ở mọi gia đình, kể cả những gia đình khá giả. Sự bất đồng quan điểm trong cách chi tiêu và đầu tư vẫn có thể khiến đối bên căng thẳng.

2. Cả hai thiếu sự thấu hiểu và chia sẻ

Ngoài tình yêu, sự thấu hiểu và chia sẻ là chìa khóa cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Nếu không, cả hai rất dễ xảy ra mâu thuẫn và dẫn đến áp lực gia đình.

Nếu có sự thấu hiểu, cả hai sẽ thẳng thắn trò chuyện và tôn trọng quan điểm của nhau. Khi xảy ra vấn đề, vợ chồng sẽ cùng bàn bạc để tìm hướng giải quyết.

Nếu không có sự thấu hiểu, cả hai sẽ cứng nhắc với quan điểm, quyết định của mình. Vì thế không khí trong gia đình sẽ trở nên nặng nề và mệt mỏi.

3. Mâu thuẫn với người thân

Áp lực gia đình đôi khi xuất phát từ mâu thuẫn mẹ chồng nàng dâu, anh em, chú bác không thuận hòa,… Mâu thuẫn thể hiện trong việc chăm sóc bố mẹ, sửa sang nhà thờ, chu cấp cho ông bà,…

Thực tế, mâu thuẫn là điều khó tránh khỏi trong đời sống. Nếu không khéo léo xử lý, mâu thuẫn có thể bị đẩy đi quá xa dẫn đến xung đột và tạo áp lực trong gia đình.

4. Áp lực từ việc chăm sóc, nuôi dạy con cái

Chăm sóc, nuôi dạy con cái cần phải có sự đồng hành của cả hai vợ chồng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn giữ quan niệm đây là trách nhiệm của người phụ nữ.

Họ cho rằng, chăm sóc và dạy dỗ con của phụ nữ là việc đơn giản. Còn việc gồng gánh kinh tế, tạo thu nhập cho gia đình của đàn ông là vấn đề khó khăn hơn.

Suy nghĩ này khiến cho nhiều người phụ nữ phải đối mặt với áp lực gia đình quá lớn. Bất cứ vấn đề gì đều bị đổ lên đầu phụ nữ, vì họ là người chăm lo gia dình.

Ngoài ra, những lời chì chiết, trách móc từ chồng và gia đình cũng khiến không ít người rơi vào trạng thái căng thẳng vì bị áp bức về tinh thần.

5. Công việc quá bận rộn và áp lực

Cân bằng giữa gia đình và công việc là vấn đề nan giải. Nếu quá bận rộn và áp lực, bạn sẽ không tránh khỏi những lời trách móc từ người thân.

Trong trường hợp này, hãy chia sẻ để bạn đời thấu hiểu và thông cảm. Chủ động tạo lòng tin bằng cách thông báo thời gian hợp, hoặc sắp xếp công việc hợp lý.

Công việc tạo ra nguồn thu nhập ổn định nên rất quan trọng. Thay vì trách móc lẫn nhau, cả hai nên trò chuyện để thấu hiểu và đồng cảm nhau hơn.

6. Bạn đời không chung thủy và thiếu trách nhiệm

Trong cuộc sống hôn nhân, bạn đời là người ảnh hưởng nhiều nhất đến tâm lý và cảm xúc của bạn. Do đó, nếu họ tạo cho bạn cảm xúc tiêu cực, áp lực gia đình sẽ xuất hiện.

Nếu phải sống chung với người thiếu trách nhiệm và không chung thủy, chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề nan giải. Hơn nữa đối mặt với nỗi đau bị phản bội, khó ai có thể giữ được bình tĩnh.

Xem thêm: Nỗi đau bị phản bội: 10 Cách vượt qua để sống hạnh phúc hơn

7. Kỳ vọng quá lớn từ người thân

Áp lực gia đình không chỉ gặp ở người lớn mà còn xảy ra ở trẻ em. Kỳ vọng quá lớn từ bố mẹ và người thân có thể khiến các em bị áp lực, căng thẳng khi học tập.

Đứa trẻ nào cũng mong muốn bản thân được yêu thương và làm vui lòng bố mẹ. Tuy nhiên, năng lực của mỗi người là hoàn toàn khác nhau. Trẻ không thể đáp ứng yêu cầu nếu nó vượt quá khả năng.

Nhưng nhiều phụ huynh lại không thấu hiểu điều này. Sự thất vọng của bố mẹ khiến trẻ bị áp lực và rơi vào trạng thái u uất, buồn bã, bi quan, tuyệt vọng,…

Ngoài ra, người lớn cũng có thể bị áp lực gia đình khi trưởng thành. Đó là khi cha mẹ mong muốn con đạt được thành tựu lớn, và luôn yêu cầu con phải làm mọi thứ tốt nhất

Kỳ vọng quá lớn như một tảng đá đè nặng lên vai. Áp lực này khiến cho con cái luôn lo lắng, áp lực và không thoải mái làm những gì mình thích.

8. Bất đồng quan điểm giữa các thế hệ

Giữa các thế hệ luôn có sự khác biệt về quan điểm sống. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn, áp lực trong gia đình.

Bất đồng quan điểm có thể xảy ra về những vấn đề như lựa chọn ngành học, công việc, kết hôn, cách chăm sóc nuôi dạy con, cách chi tiêu, tiết kiệm tiền, đầu tư,…

Hiện nay, một số người vẫn giữ những quan niệm cổ hủ và lạc hậu. Họ áp đặt con cháu phải nghe theo những điều vô lý, dẫn đến xung đột, mâu thuẫn, áp lực trong gia đình.

9. Cha mẹ độc hại

Cha mẹ độc hại là nguyên nhân gây áp lực gia đình cho con cái. Hiểu nôm na đây là kiểu cha mẹ luôn có những lời nói, hành vi cực đoan, khiến trẻ bị tổn thương sâu sắc.

Đối với người Việt, con cái phải vâng lời bố mẹ và đề cao chữ hiếu. Những hành vi như tranh luận, phản biện lại quan điểm của bố mẹ đều bị cho là bất hiếu và hỗn hào.

Đặc điểm chung của kiểu cha mẹ này là kiểm soát mọi thứ trong cuộc sống của con. Họ ép buộc con phải đưa ra quyết định theo ý muốn của bản thân.

Sống chung với cha mẹ độc hại chính là nguyên nhân của áp lực gia đình. Về lâu dài, con trẻ sẽ phải đối mặt với những ảnh hưởng nặng nề về tâm lý và thể chất.

6 Cách giúp giải toả áp lực gia đình

Gia đình vốn dĩ là chỗ dựa tinh thần cho mỗi người. Vì vậy, không ít người cảm thấy tuyệt vọng khi gặp áp lực ngay trong chính ngôi nhà của mình.

Nếu đang phải đối mặt với tình trạng này, bạn có thể thử một cách sau:

1. Học cách thấu hiểu và đồng cảm

Trong cuộc sống, ai cũng có những vấn đề riêng. Vì trải nghiệm cuộc sống khác nhau nên mỗi người sẽ có cảm nhận, cách suy nghĩ và định hướng riêng.

Thay vì áp đặt, mọi người cùng nhau chia sẻ để thấu hiểu hơn cảm nhận của đối phương. Sự thấu hiểu là chìa khóa toàn năng cho một cuộc hôn nhân hạnh phúc.

Khi hiểu nhau hơn, các thành viên trong gia đình mới chấp nhận hòa giải, gạt bỏ mâu thuẫn và cùng nhau xây dựng cuộc sống tốt đẹp.

Chúng ta không đảm bảo hiểu được cảm xúc của người khác. Vì vậy, hãy học cách bao dung và thấu hiểu với những người mà mình yêu thường.

1. Thẳng thắn chia sẻ với người thân

Thẳng thắn chia sẻ là cách đơn giản nhất để gỡ bỏ vướng mắc và hòa giải mâu thuẫn. Những vấn đề rất nhỏ cũng có thể tạo ra áp lực và sự xa cách, nếu các thành viên thiếu sự sẻ chia.

Nếu bạn đời quá bận rộn với công việc hoặc thiếu trách nhiệm với gia đình, bạn nên bình tĩnh trao đổi và đề nghị đối phương thay đổi.

Ngoài ra, nếu có mâu thuẫn với người thân, nên tìm cách hòa giải. Mâu thuẫn thường không mang đến kết cục tốt, ngược lại còn gây ra tâm trạng nặng nề và sự ngột ngạt, bí bách.

Nếu con trẻ bị áp lực do kỳ vọng quá lớn từ gia đình, nên tìm cách nói chuyện để bố mẹ hiểu rằng, con đã rất cố gắng nhưng năng lực của con không thể so sánh với những học sinh ưu tú khác.

3. Nỗ lực xây dựng cuộc sống

Để giải tỏa áp lực, nên nỗ lực xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn. Khi đó, đời sống được nâng cao, mọi người tâm trạng vui vẻ, thoải mái sẽ giúp thiểu tối đa những xung đột không đáng có.

Để xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn, bố mẹ cần nỗ lực chia sẻ và tìm cách thấu hiểu tâm lý con cái. Con cái cũng cần thẳng thắn và thấu hiệu cho tâm lý của bố mẹ.

Khi cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, các thành viên trong gia đình sẽ tránh khỏi cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực. Điều này có vai trò rất quan trọng trong việc giữ hòa khí gia đình và giảm thiểu mâu thuẫn, xung đột.

4. Biết cách chăm sóc bản thân

Sức khỏe không ổn định khiến bạn mệt mỏi, cáu gắt, và khiến không khí gia đình trở nên nặng nề. Do đó, hãy chăm sóc bản thân để cải thiện thể chất và tinh thần.

• Đảm bảo ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi ngày
• Ăn uống đủ bữa
• Chế độ ăn cung cấp đầy đủ dinh dưỡng
• Tập thể dục ít nhất 3 buổi/ tuần.

Thực tế, rất nhiều người bị suy nhược cơ thể, mất ngủ, stress,… do phải đối mặt với áp lực gia đình. Nhưng mọi thứ dần được cải thiện khi họ thay đổi lối sống.

5. Trang bị cho bản thân những kỹ năng giảm căng thẳng

Chúng ta nên trang bị những kỹ năng kiểm soát căng thẳng để giữ tâm lý và tinh thần ổn định. Điều này giúp hạn chế những cảm xúc tiêu cực.

Nếu quá áp lực, bạn có thể áp dụng một số cách đơn giản như ngủ đủ giấc, tập yoga, ngồi thiền, nghe nhạc, đọc sách, chăm sóc cây cối, thú nuôi hoặc dành cho bản thân chuyến đi du lịch ngắn ngày.

Mặc dù các biện pháp giảm căng thẳng không giải quyết triệt để áp lực gia đình nhưng góp phần giảm thiểu những tình huống xung đột và cảm xúc quá khích.

Đây là bước đầu giúp bạn thay đổi suy nghĩ và nhìn nhận mọi việc khách quan hơn. Qua đó có thể tìm ra những giải pháp phù hợp giúp giải quyết mâu thuẫn, xây dựng không khí gia đình hạnh phúc.

6. Học cách sống chung với áp lực

Đôi khi, bạn không thể thay đổi người thân trong gia đình, đặc biệt là những người không cùng thế hệ. Vì vậy, cần phải học cách sống chung với áp lực.

Nếu biết cách điều chỉnh, bạn có thể giảm thiểu ảnh hưởng của những vấn đề này:

• Nếu áp lực gia đình liên quan đến quan niệm cổ hủ của bố mẹ vợ/ chồng, hai vợ chồng nên xem xét việc ở riêng nếu không thể hòa giải.
• Nếu bố mẹ kỳ vọng quá lớn vào con cái, hãy thẳng thắn nói ra suy nghĩ của bản thân.
• Nếu áp lực xuất phát từ việc sống chung với bố mẹ độc hại, nên dọn ra ở riêng để tránh sự kiểm soát quá mức.

7. Giải tỏa áp lực gia đình nhờ trị liệu tâm lý

Đối mặt với áp lực gia đình thực sự không dễ dàng. Nếu đã thử nhiều cách nhưng không có kết quả, bạn nên xem xét phương pháp tâm lý trị liệu.

Chuyên gia tâm lý trị liệu sẽ lắng nghe và đồng hành giúp bạn giải tỏa áp lực, kiểm soát cảm xúc, xử lý tình huống một cách đúng đắn. Từ đó bạn có thể cải thiện mối quan hệ trong gia đình để giảm thiểu xung đột.

Trên đây là những nguyên nhân có thể tạo ra áp lực gia đình và cách giải toả. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ với chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ thêm khi cần.