Trầm cảm ở phụ nữ: Dấu hiệu nhận biết và cách trị

Trầm cảm ở phụ nữ không chỉ là tình trạng sức khỏe tinh thần cá nhân mà còn là vấn đề xã hội phức tạp. Điều này đặc biệt đáng chú ý vì nhiều trường hợp bị hiểu nhầm dẫn đến tình trạng không được chăm sóc kịp thời. Do đó, việc hiểu rõ về sự ảnh hưởng của căn bệnh này đối với phụ nữ là nhằm mang đến những phương pháp điều trị hiệu quả hơn.

Bệnh trầm cảm ở phụ nữ là gì?

Bệnh trầm cảm ở phụ nữ là một vấn đề nghiêm trọng đang gia tăng trên toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ mỗi năm. Thống kê cho thấy rằng tỷ lệ nữ giới mắc bệnh trầm cảm thường cao gấp đôi so với nam giới. Điều này không chỉ là một vấn đề sức khỏe mà còn là một thách thức đối với xã hội.

Bệnh trầm cảm ở phụ nữ không chỉ là vấn đề về rối loạn tâm thần mà còn ảnh hưởng đến sự tự tin và chất lượng cuộc sống hàng ngày. Thông thường, các triệu chứng của bệnh này không đi kèm với lạm dụng chất kích thích hoặc rối loạn nhân cách, nhưng chúng có thể gây ra cảm giác cô đơn, tuyệt vọng và mất niềm tin vào bản thân cũng như cuộc sống của người bệnh.

Một trong những đặc điểm thường thấy của bệnh trầm cảm ở nữ giới là nó có thể xuất hiện sớm, kéo dài lâu hơn và có khả năng tái phát. Mặc dù tỷ lệ tự tử ở phụ nữ mắc bệnh trầm cảm thấp hơn so với nam giới, nhưng nhiều bằng chứng cho thấy căn bệnh này dẫn đến ý nghĩ tự tử là vô cùng nhiều và trở thành vấn đề cực kỳ nguy hiểm.

Dấu hiệu bị trầm cảm ở phụ nữ thường gặp

Dấu hiệu của bệnh trầm cảm ở nữ giới xuất hiện ở nhiều giai đoạn của cuộc đời, từ tuổi dậy thì đến giai đoạn mãn kinh. Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là cảm giác trống rỗng, tuyệt vọng và buồn bã kéo dài. Đồng thời cảm giác tội lỗi và tự trách mình cũng thường xuất hiện, làm gia tăng thêm gánh nặng tinh thần cho người bệnh.

Trong khi đó khả năng tập trung suy giảm cũng là dấu hiệu cảnh báo kèm theo sự thay đổi tâm trạng bất thường, dễ bực bội, giận dữ hoặc dễ khóc. Cùng với đó, rối loạn giấc ngủ như ngủ quá nhiều hoặc quá ít và xuất hiện các cơn hoảng loạn cũng là những triệu chứng phổ biến.

Ngoài ra, nhiều phụ nữ cảm thấy kiệt sức, mệt mỏi trầm trọng và thiếu năng lượng để thực hiện các hoạt động hàng ngày. Sự khó chịu và lo lắng là những trạng thái thường xuyên diễn ra cùng với việc mất hứng thú trong các hoạt động yêu thích trước đây. Một số người còn có ý nghĩ tự hại hoặc thậm chí là tự sát.

Về mặt thể chất, trầm cảm có thể gây ra đau nhức, co thắt, đau đầu, vấn đề tiêu hóa, đau ngực và đầy bụng liên tục mà không giảm bớt dù đã điều trị. Đặc biệt, ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, dấu hiệu bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm cũng có thể đi kèm với các triệu chứng khác của bệnh.

Nguyên nhân phổ biến gây ra trầm cảm ở phụ nữ

Bệnh trầm cảm ở nữ giới có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân phức tạp, từ yếu tố di truyền đến sự biến đổi hormone và áp lực từ môi trường xã hội, thậm chí là ảnh hưởng từ các trải nghiệm tiêu cực trong cuộc sống hàng ngày.

• Gia đình có thành viên có tiền sử mắc bệnh trầm cảm, nguy cơ mắc bệnh này của người thân trong gia đình cũng cao hơn.
• Sự biến động của hormone như estrogen và progesterone có thể tác động mạnh mẽ đến tâm trạng phụ nữ và dẫn đến trầm cảm.
• Áp lực công việc, mối quan hệ, vai trò trong gia đình cũng như sự kỳ vọng và chuẩn mực xã hội có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm ở nữ giới.
• Các sự kiện tiêu cực tạo ra áp lực tinh thần lớn như mất người thân, chia tay, mất việc làm cũng có thể là nguyên nhân gây ra trầm cảm ở nữ giới.

Hệ lụy nghiêm trọng mà trầm cảm ở phụ nữ gây ra

Suy giảm chất lượng cuộc sống là một trong những hậu quả đáng lo ngại nhất của trầm cảm ở nữ giới. Sự suy giảm về sức khỏe tinh thần có thể dẫn đến các vấn đề như rối loạn lo âu, căng thẳng, rối loạn giấc ngủ và suy giảm năng lượng, gây ra sự mệt mỏi và khó chịu liên tục.

Cùng với đó, bệnh trầm cảm cũng gây ra nhiều khó khăn trong giao tiếp, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội cũng như hiệu suất công việc của phụ nữ. Hậu quả tồi tệ nhất có thể xảy ra chính là làm tăng nguy cơ tự tử khi mà tình trạng bệnh lý trở nên quá nặng nề khiến nữ giới không thể chịu đựng được nữa.

Vượt qua trầm cảm ở phụ nữ như thế nào?

Để vượt qua trầm cảm ở phụ nữ một cách hiệu quả, có một số phương pháp và biện pháp hỗ trợ hữu ích sau đây mà người bệnh có thể áp dụng:

1. Sử dụng thuốc

Một trong những phương pháp phổ biến để điều trị trầm cảm ở phụ nữ là sử dụng thuốc Tây. Trong đó có nhiều loại thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng bao gồm:

• Chất ức chế tái hấp thu serotonin (SSRIs) như fluoxetine, sertraline giúp cân bằng hóa chất trong não và cải thiện tâm trạng.
• Chất ức chế tái hấp thu norepinephrine và dopamine (SNRIs) gồm venlafaxine, duloxetine có tác dụng tương tự SSRIs nhưng dùng để điều trị cải thiện nhiều loại hóa chất não hơn.

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, phụ nữ cần thảo luận kỹ với bác sĩ để đảm bảo rằng thuốc đó phù hợp và an toàn. Việc sử dụng thuốc thường kết hợp với các phương pháp khác như tâm lý trị liệu để đạt kết quả điều trị tốt nhất.

2. Trị liệu tâm lý

Nếu bản thân cảm thấy quá tải và không thể tự mình vượt qua trầm cảm, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần. Các chuyên gia sẽ đem đến các phương pháp điều trị phù hợp như liệu pháp tâm lý được thiết kế thành một lộ trình điều trị rõ ràng và khoa học, làm tăng khả năng hồi phục và duy trì sức khỏe tinh thần tốt hơn.

Trị liệu tâm lý là một phương pháp hiệu quả để vượt qua trầm cảm ở phụ nữ. Tham gia vào các buổi trị liệu với chuyên gia tâm lý, phụ nữ có thể nhận được sự hỗ trợ chuyên nghiệp và các kỹ thuật để đối phó với các triệu chứng của bệnh. Dưới đây là một số hình thức trị liệu phổ biến:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Liệu pháp CBT giúp phụ nữ nhận diện và thay đổi suy nghĩ tiêu cực, quản lý tốt cảm xúc và phát triển kỹ năng đối phó với bệnh lý hiệu quả.
• Liệu pháp tâm động học: Mục tiêu của liệu pháp này là khám phá các yếu tố tiềm ẩn trong quá khứ có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi hiện tại.
• Liệu pháp giữa các cá nhân (IPT): IPT là liệu pháp giúp phụ nữ giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ gây ảnh hưởng đến tâm trạng của bản thân, cải thiện kỹ năng giao tiếp.

Trị liệu tâm lý không chỉ giúp nữ giới cải thiện tâm trạng mà còn tăng cường khả năng tự nhận thức, góp phần tạo ra sự thay đổi lâu dài trong cách bệnh nhân nhìn nhận cuộc sống. Thông qua kết hợp trị liệu tâm lý với các phương pháp khác, phụ nữ có thể vượt qua trầm cảm và đạt được sức khỏe tinh thần tốt hơn.

3. Tự chăm sóc bản thân

Việc chăm sóc cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng trầm cảm và tăng cường chất lượng cuộc sống. Một số biện pháp cụ thể mà phụ nữ có thể thực hiện để tự chăm sóc bản thân, bao gồm:

Cải thiện sức khỏe thể chất:

• Tập thể dục thường xuyên với các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, cầu lông để cơ thể khỏe mạnh, kích thích cơ thể giải phóng endorphin – loại hormone giúp cải thiện tâm trạng
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng gồm vitamin, khoáng chất thiết yếu, thực phẩm giàu chất xơ, protein và các chất chống oxy hóa sẽ hỗ trợ não bộ hoạt động tốt hơn và giúp duy trì năng lượng cho cơ thể
• Đảm bảo ngủ đủ giấc từ 7 – 8 giờ mỗi đêm và duy trì thói quen ngủ đều đặn giúp cải thiện tâm trạng và tăng cường khả năng đối phó với căng thẳng
• Đảm bảo uống đủ từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày

Cải thiện sức khỏe tinh thần:

• Thực hành thiền định hoặc yoga mỗi ngày để thư giãn tâm trí, giảm bớt lo âu và cải thiện tâm trạng
• Dành thời gian tham gia vào các hoạt động yêu thích như vẽ, đọc sách, nấu ăn có thể mang lại niềm vui và sự thư giãn
• Dành thời gian ở ngoài trời, tiếp xúc và kết nối với thiên nhiên cùng các hoạt động như đi dạo trong công viên, leo núi, ngồi thư giãn trong vườn nhà
• Tránh xa chất kích thích, hạn chế sử dụng rượu bia, cà phê và thuốc lá
• Lựa chọn sử dụng các thức uống lành mạnh như trà thảo mộc hoặc nước ép trái cây tươi

4. Sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè

Sự quan tâm và chia sẻ từ những người thân yêu không chỉ giúp giảm bớt áp lực mà còn mang lại sự động viên tinh thần lớn lao, giúp phụ nữ cảm thấy không còn cô đơn khi bị trầm cảm. Khi nói ra những gì mình đang trải qua, người thân sẽ có cơ hội hiểu rõ hơn và từ đó có thể hỗ trợ nữ giới bằng cách động viên tinh thần, lắng nghe và thấu hiểu.

Bên cạnh đó, tham gia các nhóm cộng đồng hỗ trợ dành cho nữ giới bị trầm cảm giúp người bệnh được kết nối, nhận được sự thấu hiểu từ những người đang hoặc đã từng trải qua tình trạng tương tự. Các thành viên trong nhóm có thể chia sẻ kinh nghiệm và cách vượt qua khó khăn, từ đó bản thân có thêm lựa chọn giải pháp phù hợp cho mình. Các hội nhóm này hoạt động dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia tâm lý nhằm mang lại thông tin và kỹ năng chính xác để đối phó với trầm cảm.

Đối mặt với tình trạng gia tăng của bệnh trầm cảm ở phụ nữ, việc xây dựng cộng đồng lành mạnh và sẵn sàng hỗ trợ là cực kỳ quan trọng. Chúng ta cần tạo ra một môi trường an toàn, nơi mà mọi phụ nữ có thể tìm kiếm sự giúp đỡ và có được phương pháp hữu ích để phục hồi sức khỏe tinh thần cùng sự cân bằng bên trong tâm trí.