Tự luyến trong tình yêu gây hậu quả gì?

Tình yêu đòi hỏi sự thấu hiểu từ cả hai phía, nhưng khi xuất hiện tự luyến trong tình yêu, mọi thứ bắt đầu trở nên méo mó. Người tự luyến coi mình là trung tâm, khiến mối quan hệ giờ đây chỉ toàn là kiểm soát. Liệu tình yêu đó còn thực sự tồn tại hay chỉ là sự phản chiếu của cái tôi quá lớn?

Tự luyến trong tình yêu là gì?

Tự luyến trong tình yêu là khi một người quá đắm chìm vào bản thân, coi mình là trung tâm trong mối quan hệ. Người đó muốn được tôn sùng và coi trọng, trong khi lại thờ ơ với cảm xúc và nhu cầu của đối phương. Thay vì chia sẻ và thấu hiểu, người tự luyến chỉ lo khẳng định giá trị cá nhân và kiểm soát mọi tình huống nên gây mất cân bằng cho mối quan hệ.

Dấu hiệu nhận biết người hay tự luyến trong tình yêu

Những dấu hiệu đặc trưng sau đây giúp nhận diện một người tự luyến trong tình yêu, từ đó có cách nhìn nhận thực tế hơn về mối quan hệ của mình.

1. Yêu chính tưởng tượng của mình về bạn

Người tự luyến trong tình yêu không hề yêu đối phương mà yêu những gì mình mong muốn. Họ tạo nên phiên bản lý tưởng hóa trong tâm trí, rồi thuyết phục bản thân rằng người yêu chính là hình mẫu hoàn hảo đó khiến mình say mê. Nhưng tiếc là tình yêu đó chỉ xoay quanh việc người kia có thể hiện đúng kỳ vọng của họ hay không. Đối phương chỉ là tấm gương phản chiếu nhu cầu của họ, chứ không phải một con người thật có cảm xúc riêng.

Nếu nhận ra người yêu không đáp ứng kỳ vọng đó, mối quan hệ sẽ bắt đầu có dấu hiệu rạn nứt. Người tự luyến thấy thất vọng khi phiên bản tưởng tượng không còn phù hợp với thực tế. Đối với họ, yêu là cách để cảm thấy bản thân mình được thỏa mãn, chứ không phải dành tình yêu thực sự cho người khác. Nên họ không chấp nhận điều không hoàn hảo ở nửa kia, khiến tình cảm này đổ vỡ.

2. Thất vọng với con người thật của bạn

Tình yêu của người tự luyến không thể kéo dài khi nhận ra con người thật của đối phương khác với hình tượng họ từng lý tưởng hóa. Dù từng tỏ ra vô cùng quan tâm và chiều chuộng, nhưng đến khi tiếp xúc đủ lâu để hiểu sự thật là người yêu có khuyết điểm rất “đời thường” khiến người tự luyến thất vọng. Với họ, tình yêu là lý tưởng hóa và nếu lý tưởng đó sụp đổ, tình cảm cũng phai nhạt theo.

Thất vọng với con người thật của bạn, người tự luyến bắt đầu tìm lý do để đổ lỗi, trở nên lạnh nhạt và dễ nổi cáu với những điều rất nhỏ nhặt. Mối quan hệ khó có thể bền vững khi chỉ một bên cố gắng chịu đựng, vì vậy nếu không tìm được cách giải quyết, tình yêu này có thể nhanh chóng đi đến hồi kết.

3. Luôn muốn đối phương thay đổi

Khi người tự luyến thấy đối phương không hoàn toàn phù hợp với tưởng tượng, họ sẽ bắt đầu muốn người đó thay đổi nhưng chúng chỉ là để thỏa mãn mong muốn cá nhân. Bạn có thể bị yêu cầu phải thay đổi thói quen, cách cư xử, sở thích để có thể trở thành “người yêu hoàn hảo” mà người tự luyến muốn. Họ sẽ thường xuyên gợi ý, thúc ép bạn phải làm những điều mình cho là đúng.

Nếu đối phương từ chối thay đổi, không thực hiện đúng theo yêu cầu của họ, người tự luyến trở nên khó chịu và bắt đầu đối xử tệ đi. Những lời chỉ trích, thái độ lạnh lùng sẽ dần thay thế sự ngọt ngào ban đầu. Mối quan hệ dần xảy ra tranh cãi và ngày càng xa cách, khiến cho tình yêu phai nhạt.

4. Hạ thấp giá trị của người yêu

Người tự luyến có tiêu chuẩn lý tưởng rất cao về giá trị của người yêu. Thấy bạn không còn đáp ứng đủ kỳ vọng đó, sự lý tưởng hóa sẽ chuyển thành hạ thấp. Không còn khen ngợi như ban đầu, họ bắt đầu chỉ trích người yêu kém hấp dẫn, thiếu hoàn hảo hơn. Dù có cố gắng đến đâu, họ vẫn sẽ thấy chưa đủ vì sự cầu toàn khiến mọi thứ trở thành “thiếu sót” so với kỳ vọng.

Người bệnh sẽ tiếp tục hạ thấp người yêu để thấy mình vượt trội hơn. Họ coi thường những điểm mạnh của đối phương và đem ra so sánh với người khác, khiến nửa kia cảm thấy mình không đủ tốt. Họ sẽ không ngừng đẩy cao tiêu chuẩn, khiến đối phương cảm thấy mình đang cố gắng nhưng chẳng bao giờ đạt được và làm mối quan hệ trở nên căng thẳng.

5. Sẽ bỏ rơi người yêu

Nếu người yêu không còn đáp ứng đủ nhu cầu của mình hay khi có lựa chọn khác hấp dẫn hơn, người tự luyến sẽ sẵn lòng bỏ rơi đối phương. Sự bỏ rơi này không nhất thiết phải là chia tay ngay lập tức, mà có thể là lạnh nhạt, xa cách về mặt tình cảm. Đồng thời tỏ ra thờ ơ với mong muốn của người yêu, không còn dành thời gian để duy trì mối quan hệ.

Sự bỏ rơi của người tự luyến rất tàn nhẫn và không để lại nhiều cơ hội hàn gắn. Họ có thể nhanh chóng chuyển sang một mối quan hệ khác mà không hề cảm thấy hối hận. Trong mắt họ, mối quan hệ này chỉ là phương tiện để phục vụ cho bản thân. Khi không còn thấy hứng thú thì sẵn lòng bỏ đi để tìm một người mới đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của mình.

Hậu quả của chứng tự luyến trong tình yêu

Tự luyến khiến mối quan hệ tình cảm dần mất cân bằng khi mà một người luôn phải hy sinh và nhường nhịn để duy trì tình cảm. Người tự luyến đặt bản thân lên trên hết, khiến đối phương cảm thấy không được tôn trọng và bị đối xử bất công. Theo thời gian, sự bất công này tạo ra lỗ hổng lớn trong lòng người yêu, gây ra cảm giác chán nản và dễ tổn thương. Điều này dần “bào mòn” niềm tin vào chính mình, gây ra tổn thương trong mối quan hệ.

Đối với chính người mắc tự luyến, cảm giác trống trải là hệ quả không thể tránh khỏi. Dù rất muốn được quan tâm và chú ý, bản thân lại vô tình đẩy mọi người ra xa bằng những hành vi tự cao, kiểm soát và thiếu đồng cảm. Tuy bên ngoài tỏ ra tự tin, nhưng thực chất lại che giấu lòng tự trọng mong manh, dễ tổn thương khi bị từ chối hay gặp thất bại.

Người yêu của người tự luyến cũng không tránh khỏi kiệt sức. Việc phải đáp ứng liên tục nhu cầu của đối phương, đối mặt với tâm trạng thất thường và phải hy sinh cả ước mơ cá nhân để duy trì mối quan hệ khiến họ dần đánh mất mình. Những tổn thương về tinh thần này còn cản trở họ mở lòng xây dựng các mối quan hệ khác vì ký ức đau buồn.

Mối quan hệ của cả hai dần trở nên rối ren với sự thiếu tin tưởng, trung thực và hành vi thao túng. Những cuộc cãi vã đẩy hai người ra xa nhau và nếu không được giải quyết, nguy cơ tan vỡ là rất cao. Một mối quan hệ chỉ bền chặt khi cả hai đều được tôn trọng và yêu thương lẫn nhau, nhưng nó lại rất khó xảy ra khi có yếu tố tự luyến trong tình yêu.

Làm thế nào để đối phó với tự luyến trong tình yêu?

Đối phó với một người tự luyến trong tình yêu không chỉ là thử thách mà còn là một hành trình tự bảo vệ và thấu hiểu chính mình.

1. Nhắc nhở mình không có lỗi

Trong mối quan hệ với người tự luyến, họ khiến bạn thấy mình cần phải làm nhiều hơn, phải thay đổi để làm hài lòng họ. Để không cảm thấy có lỗi, hãy ưu tiên chăm sóc bản thân và nhớ rằng không có trách nhiệm đáp ứng mong muốn của đối phương. Hãy đặt ra nhu cầu cá nhân và khẳng định giá trị riêng để người yêu nhận thấy bạn là người biết tôn trọng chính mình.

Bên cạnh đó, hãy nhớ rằng bạn xứng đáng nhận được tình cảm và sự quan tâm mà không cần phải thay đổi bản thân chỉ để làm hài lòng người khác. Đừng tự trách mình khi không đáp ứng được đòi hỏi vô lý mà nhắc nhở rằng mối quan hệ lành mạnh là nơi cả hai cùng phát triển và hỗ trợ nhau thay vì chịu đựng, đánh mất giá trị bản thân.

2. Thiết lập và thực thi ranh giới

Với người yêu tự luyến, ranh giới là điều rất quan trọng để bảo vệ bản thân khỏi tổn thương. Vì vậy, hãy xác định rõ hành vi mà bạn không chấp nhận trong mối quan hệ gồm sự kiểm soát, xem thường, thao túng. Một khi đã xác định, hãy mạnh dạn chia sẻ với đối phương về cảm giác và giới hạn của mình. Chẳng hạn bạn có thể nói: “Khi anh hành xử như vậy, em cảm thấy không được tôn trọng.”

Thực hiện những điều đã đề ra cũng là cách giúp đối phương hiểu rằng bạn nghiêm túc về ranh giới của mình. Nếu đã nói không với một yêu cầu nào đó, hãy giữ vững lập trường và không nhượng bộ. Điều này còn là cách để người kia hiểu rằng mối quan hệ chỉ bền vững khi cả hai bên đều có sự tôn trọng và lắng nghe lẫn nhau.

3. Nuôi dưỡng mối quan hệ lành mạnh khác

Có mối quan hệ với người tự luyến sẽ khiến bạn thấy mình dần mất đi các kết nối khác. Vì vậy hãy dành thời gian xây dựng và duy trì những mối quan hệ lành mạnh ngoài tình yêu. Chúng sẽ mang lại cho bạn sự hỗ trợ nhằm chống lại tác động tiêu cực từ mối quan hệ với người tự luyến. Khi có những người thân yêu khác bên cạnh, bạn sẽ vững tin hơn và không bị cô lập.

Dành thời gian gặp gỡ bạn bè, gia đình và tham gia các hoạt động xã hội sẽ giúp bạn giữ được cái nhìn khách quan về bản thân và mối quan hệ. Cùng với đó, hãy xây dựng mối quan hệ lành mạnh với chính người yêu của mình bằng cách tìm khía cạnh tích cực, nhưng hãy nhớ không để mình bị kéo vào kỳ vọng quá mức hay mất đi sự độc lập của bản thân.

4. Xây dựng lòng tin bản thân

Ở cạnh người tự luyến, bạn có thể dần mất niềm tin vào bản thân. Do đó, tin tưởng vào chính mình giúp bạn không bị tác động quá mức bởi lời chỉ trích, thao túng từ đối phương. Hãy dành thời gian để xem xét lại chuyện trước đây và khẳng định lại khả năng của mình khi đưa ra quyết định sáng suốt.

Ngoài ra, thường xuyên thực hiện những hoạt động như học kỹ năng mới, thử thách bản thân với sở thích mới giúp bạn tăng thêm sự tự tin. Qua đó, bạn sẽ thấy mình mạnh mẽ và có khả năng tự bảo vệ tốt hơn nhằm kiểm soát cảm xúc và duy trì mối quan hệ tích cực. Nếu cần, hãy dứt khoát bước ra khỏi một mối quan hệ không lành mạnh.

Tự luyến trong tình yêu có thể khiến mối quan hệ trở nên độc hại khi một người chỉ tập trung vào bản thân mà bỏ quên đối phương. Để tình yêu thăng hoa, cả hai bên cần có sự thấu hiểu, quan tâm và tôn trọng lẫn nhau. Chỉ khi đó, mối quan hệ mới có thể phát triển lâu dài và hạnh phúc.

Có thể bạn quan tâm:

• Tự Khen Mình Đẹp Là Dấu Hiệu Của Bệnh Gì?
• 6 hội chứng trong tình yêu cần biết để tránh mắc phải
• Bạo Hành Tâm Lý Trong Tình Yêu Và Cách Xử Lý

Nguồn tham khảo:

• https://www.psychologytoday.com/intl/blog/understanding-narcissism/202204/5-harsh-truths-about-narcissistic-love
• https://www.mindbodygreen.com/articles/narcissistic-relationship-pattern