Hội chứng Fregoli: Phân tích ảnh hưởng và cách vượt qua

Hội chứng Fregoli là một rối loạn tâm thần vô cùng hiếm gặp, đặc trưng bởi hoang tưởng về việc một đối tượng nào đó mạo danh những người thân thiết để theo dõi, hãm hại bản thân. Hội chứng này gây ra cảm giác đau khổ, lo lắng, nghi ngờ dai dẳng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.

Hội chứng Fregoli là gì?

Hội chứng Fregoli (Fregoli Delusion) là một trong những hội chứng rất hiếm gặp. Thuật ngữ này đề cập đến một dạng hoang tưởng mà người bệnh có niềm tin mãnh liệt về việc ai đó theo dõi, bám đuôi mình. Điều đặc biệt là người bệnh cho rằng người đó đã cải trang, mạo danh thành những người thân thiết để dễ dàng thực hiện mục đích bám đuôi, sát hại bản thân.

Hội chứng Fregoli khác với hoang tưởng bị hại. Người mắc chứng hoang tưởng truy hại luôn cho rằng những người xung quanh có ý đồ xấu, thậm chí muốn giết hại bản thân. Tuy nhiên, bệnh nhân hoàn toàn không bị rối loạn nhận dạng. Trong khi đó, người mắc hội chứng Fregoli cho rằng những người xung quanh đều đã bị một đối tượng cụ thể mạo danh, cải trang với mục đích hãm hại bản thân.

Trường hợp mắc bệnh đầu tiên được đề cập vào năm 1927 là một người phụ nữ 27 tuổi. Cô luôn khẳng định có 2 diễn viên ở rạp hát cố ý bám đuôi, gây nguy hiểm cho bản thân. 2 người họ không bao giờ xuất hiện với hình dạng thật mà thường cải trang thành những người mà cô từng gặp và thậm chí là những người thân thiết.

Hội chứng Fregoli được đặt theo tên của diễn viên người Ý Leopoldo Fregoli với khả năng cải trang, biến hình vô cùng ấn tượng. Do đó, khi các bác sĩ phát hiện ca bệnh đầu tiên đã quyết định lấy tên của ông để đặt cho căn bệnh kỳ lạ này.

Đến nay, hội chứng Fregoli cùng với nhiều hội chứng kỳ lạ khác như hội chứng Todd, hội chứng Capgras,… vẫn là bí ẩn đối với khoa học. Nguyên nhân gây bệnh chưa được biết rõ và điều trị còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, phát hiện sớm giúp ích rất nhiều trong việc hạn chế những ảnh hưởng của bệnh đối với tâm lý và chất lượng cuộc sống.

Biểu hiện của hội chứng Fregoli

Những người xung quanh có thể nhận biết hội chứng Fregoli khi bệnh nhân liên tục khẳng định có ai đó đã mạo danh những người quen biết để hãm hại bản thân. Giống như các loại hoang tưởng khác, người bệnh có niềm tin mãnh liệt mặc dù hoàn toàn không thể chứng minh điều bản thân nói là sự thật.

Các dấu hiệu nhận biết hội chứng Fregoli:

• Có niềm tin dai dẳng, mãnh liệt về việc một đối tượng nào đó mạo danh, cải trang những người thân thiết để theo đuổi, gây nguy hiểm cho bản thân.
• Thường trực cảm giác lo lắng, bất an vì lo sợ cho an nguy của chính mình.
• Không tin tưởng những người xung quanh, thậm chí có hành vi kích động, gây hấn vì tin rằng họ đang bị mạo danh, cải trang.
• Người bệnh cũng gặp phải vấn đề trí nhớ khi không thể nhớ chính xác vị trí, không gian và những sự kiện đã xảy ra.

Hội chứng Fregoli thường xảy ra ở những người có các vấn đề về não bộ và rối loạn tâm thần. Do đó, ngoài những triệu chứng kể trên, bệnh nhân còn có thể gặp phải một số biểu hiện đi kèm. Sự điển hình, đặc trưng của các biểu hiện kèm theo khiến cho hội chứng Fregoli  bị “lu mờ” và đôi khi không được chẩn đoán.

Nguyên nhân gây ra hội chứng Fregoli

Khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân của hội chứng Fregoli và nhiều hội chứng tâm lý kỳ lạ khác. Tuy nhiên, kết quả từ những nghiên cứu đã được thực hiện cho thấy, hội chứng này có mối liên hệ mật thiết với các vấn đề tâm thần và tổn thương, thoái hóa não bộ.

Các triệu chứng thường sẽ được kích hoạt sau một thời gian lạm dụng rượu bia, chất gây nghiện hoặc sau khi bị tổn thương tâm lý nghiêm trọng. Dưới đây là một số yếu tố được xác định có liên quan đến cơ chế bệnh sinh của hội chứng Fregoli:

• Sa sút trí tuệ: Hội chứng Fregoli thường gặp ở bệnh nhân sa sút trí tuệ. Các chuyên gia tin rằng, thoái hóa thần kinh trung ương dẫn đến những rối loạn, sai lệch trong nhận thức. Người bệnh có thể xuất hiện các hoang tưởng, ảo giác và hội chứng Fregoli là một trong số đó.
• Tâm thần phân liệt: Tâm thần phân liệt là một dạng loạn thần nặng với sự rối loạn phức tạp của hệ thần kinh trung ương. Ảo giác, hoang tưởng là những triệu chứng điển hình của chứng bệnh này. Đây là điều kiện để phát triển hội chứng Fregoli và một số hội chứng tâm lý hiếm gặp khác.
• Chấn thương sọ não: Rối loạn thần kinh và hoạt động của não bộ có thể bắt nguồn từ tổn thương thực thể. Những trường hợp chấn thương sọ não vì thế sẽ có nguy cơ mắc hội chứng Fregoli cao hơn so với bình thường.
• Có các rối loạn tâm thần khác: Ngoài những vấn đề kể trên, hội chứng Fregoli cũng thường gặp ở những bệnh nhân có các vấn đề tâm thần như rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu và trầm cảm. Khi mắc các chứng bệnh này, não bộ bị ức chế dẫn đến hoang tưởng, ảo giác.

Những yếu tố trên hiện vẫn chỉ là giả thuyết và cần được nghiên cứu thêm trước khi đưa ra chẩn đoán chính thức.

Ảnh hưởng của hội chứng Fregoli

Không chỉ riêng các bệnh lý thể chất mà các vấn đề tâm lý, tâm thần cũng gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Tuy hiếm gặp nhưng hội chứng Fregoli lại gây ra rất nhiều vấn đề và biến chứng.

Niềm tin về việc ai đó cố ý mạo danh, cải trang thành những người thân quen khiến bệnh nhân thường xuyên căng thẳng, đề phòng quá mức. Một số trường hợp người bệnh nhốt mình trong nhà, không tiếp xúc với bất cứ ai để giữ sự an toàn.

Thậm chí, bệnh nhân còn gây hấn, hành hung những người thân trong gia đình vì cho rằng họ đã bị ai đó cải trang. Nếu không được điều trị, người bệnh có thể trở nên hoảng loạn, kích động, đập phá đồ đạc và làm tổn thương bản thân.

Trong thực tế, đã ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân hành hung người thân và thậm chí là cả bác sĩ. Người bệnh tin rằng bác sĩ, y tá đều do đối tượng nào đó giả danh, cải trang để hãm hại mình.

Hiện nay, điều trị hội chứng Fregoli còn rất nhiều hạn chế. Nhiều trường hợp gần như không đáp ứng. Do đó, gia đình cần phát hiện sớm để bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chẩn đoán hội chứng Fregoli bằng cách nào?

Hội chứng Fregoli rất khó chẩn đoán do tỷ lệ mắc bệnh vô cùng hiếm. Hơn nữa, cả ICD và DSM đều chưa có tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng này.

Hầu hết các trường hợp đều bị chẩn đoán sai trong thời gian đầu. Sau khi ghi nhận triệu chứng trong từng lần tái khám và nhập viện, bác sĩ mới có thể đưa ra chẩn đoán chính xác.

Cách điều trị, vượt qua hội chứng Fregoli

Hội chứng Fregoli gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với cuộc sống và sức khỏe. Do luôn thường trực sự nghi ngờ nên bệnh nhân có thể nổi nóng, gây hấn với những người xung quanh. Vì vậy, điều trị nên được thực hiện càng sớm càng tốt.

Hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị hội chứng Fregoli. Dù vậy, một số phương pháp vẫn sẽ được cân nhắc để cải thiện các triệu chứng. Lựa chọn điều trị có thể bao gồm các phương pháp sau:

1. Liệu pháp hóa dược

Về cơ bản, hội chứng Fregoli giống như một dạng hoang tưởng. Trong trường hợp này, bệnh nhân có niềm tin vô lý về việc ai đó mạo danh những người xung quanh để hãm hại, gây nguy hiểm cho chính mình. Việc sử dụng thuốc có thể giảm hoang tưởng, tâm lý căng thẳng, lo âu cho người bệnh.

Một số loại thuốc được chỉ định trong điều trị hội chứng Fregoli:

• Thuốc chống loạn thần: Thuốc chống loạn thần được sử dụng phổ biến trong điều trị các rối loạn tâm thần có biểu hiện hoang tưởng. Hai loại thuốc thông dụng nhất là Olanzapine và Aripiprazole.
• Thuốc chống trầm cảm: Nếu bệnh nhân có biểu hiện trầm cảm, một số loại thuốc chống trầm cảm sẽ được cân nhắc sử dụng. Nhóm thuốc này có tác dụng giúp giảm tâm trạng buồn rầu, đau khổ, u uất và cải thiện tâm trạng đáng kể.
• Thuốc an thần: Trường hợp bệnh nhân kích động và lo lắng quá mức sẽ được chỉ định dùng thuốc an thần. Thuốc có thể làm dịu tâm lý lo lắng, hoảng loạn và hỗ trợ cải thiện các vấn đề giấc ngủ.

Thuốc chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng tạm thời. Do đó, bệnh nhân cần phải được điều trị kết hợp với nhiều phương pháp khác.

2. Trị liệu tâm lý

Bệnh nhân mắc hội chứng Fregoli sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề tâm lý do luôn nghi ngờ bản thân bị theo dõi, ám sát. Theo thời gian, tinh thần sẽ trở nên căng thẳng, đề phòng quá mức, trường hợp nặng có thể bị hoang tưởng và điên dại.

Trị liệu tâm lý được thực hiện để giải tỏa cảm xúc tiêu cực bằng cách hướng dẫn người bệnh kỹ năng đối phó với căng thẳng. Bên cạnh đó, chuyên gia có thể từng bước tiếp cận để thay đổi suy nghĩ, hành vi méo mó, tiêu cực.

3. Các biện pháp hỗ trợ

Người mắc hội chứng Fregoli cần được chăm sóc đặc biệt để bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ nhiệt tình của những người xung quanh sẽ giúp bệnh nhân có niềm tin vào cuộc sống. Tránh tâm lý tự ti, sợ hãi, cô lập bản thân và mất hoàn toàn kết nối với xã hội.

Khi chăm sóc bệnh nhân Fregoli, cần đảm bảo người bệnh uống thuốc đúng chỉ định, can thiệp trị liệu đều đặn. Chế độ ăn uống nên được xây dựng khoa học kết hợp với tập thể dục thường xuyên và phải đảm bảo chất lượng giấc ngủ.

Hướng dẫn người bệnh một số hoạt động như yoga, massage, tắm nước ấm, liệu pháp mùi hương,… để giảm căng thẳng và thư giãn tinh thần. Kiêng rượu bia, thuốc lá và chất gây nghiện cũng là những biện pháp cần thiết để quản lý bệnh thành công.

Hội chứng Fregoli dù rất hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra khi có những yếu tố thuận lợi như sa sút trí tuệ, chấn thương sọ não, tâm thần phân liệt,… Hiểu về hội chứng kỳ lạ này sẽ giúp bạn phát hiện sớm dấu hiệu bất thường của những người xung quanh. Qua đó tạo điều kiện để người bệnh có cơ hội thăm khám và điều trị kịp thời.