Lạm dụng tình dục và những hệ lụy nặng nề đến sức khoẻ tâm lý

Hành vi lạm dụng tình dục không chỉ gây hậu quả nhất thời mà còn ảnh hưởng lâu dài về sau. Những hệ lụy của vấn nạn này biểu hiện từ nhẹ cho đến những rối loạn rất nặng nề liên quan đến sức khỏe tâm lý của nạn nhân.

Lạm dụng tình dục là gì?

Lạm dụng tình dục xảy ra khi một ai đó bị đe dọa, ép buộc hoặc bị lừa vào các hoạt động tình dục bởi một người có quyền thế, sức mạnh, tiền bạc dưới hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến.

Cụm từ lạm dụng tình dục thường được dùng trong ngữ cảnh có đối tượng bị lạm dụng là trẻ em. Bởi chúng yếu thế, không có khả năng phản kháng hay nhận thức được hành vi tình dục. Lạm dụng tình dục trẻ em là một hành vi tội phạm.

Tình trạng phạm tội này núp bóng dưới mọi hình thái ép buộc và sử dụng những tác động như đe dọa, dùng quyền lực, sức mạnh hay kinh tế để thỏa mãn ý muốn tình dục.

Đối tượng bị lạm dụng tình dục là ai?

Các tình huống lạm dụng tình dục có thể xảy ra ở bất kỳ kiểu mối quan hệ nào. Nạn nhân của lạm dụng tình dục có thể là bất kỳ ai, ở mọi độ tuổi, mọi ngành nghề.

1. Người vợ

Lạm dụng tình dục vợ chồng là một dạng bạo lực gia đình. Hành vi lạm dụng xảy ra khi phụ nữ bị chồng hoặc chồng cũ đe dọa, ép buộc quan hệ tình dục và có thể cấu thành tội hiếp dâm tùy thuộc vào khu vực xét xử.

2. Trẻ em

Trẻ em thường là nạn nhân của việc lạm dụng để thỏa mãn tình dục của người lớn hoặc thanh thiếu niên lớn hơn. Nó bao gồm quan hệ tình dục trực tiếp, phơi bày cơ thể cho đứa trẻ thấy, đe dọa hoặc ép buộc tham gia vào các hoạt động tình dục, cho xem hoặc sử dụng trẻ để sản xuất nội dung khiêu dâm.

Trên thế giới có khoảng 18 – 19% phụ nữ và 8% nam giới tiết lộ bị lạm dụng tình dục trong thời thơ ấu. Khoảng cách về giới có thể là do tỷ lệ trẻ em gái trở thành nạn nhân cao hơn, còn nam giới ít tiết lộ bản thân bị lạm dụng.

3. Người già

Lạm dụng tình dục là một trong những hình thức lạm dụng phổ biến nhất trong viện dưỡng lão. Nạn nhân thường không báo cáo việc này do sợ sự kỳ thị hoặc miễn cưỡng khi phải đề cập đến các bộ phận cơ thể. Đôi khi nạn nhân không được tin tưởng vì họ có thể mắc chứng đãng trí tuổi già.

4. Người khiếm khuyết, sa sút trí tuệ

Theo nghiên cứu, những người chậm phát triển hay khuyết tật có nguy cơ trở thành nạn nhân của lạm dụng tình dục cao hơn vì thiếu hiểu biết.

Đặc biệt, những người bị sa sút trí tuệ có thể có nguy cơ bị động chạm không phù hợp. Những kẻ phạm tội thường nhắm mục tiêu vào những nạn nhân mà chúng biết là không được người ngoài tin cậy và không có khả năng nói từ chối.

5. Đàn ông trưởng thành

Khi nhắc đến lạm dụng tình dục, hầu hết mọi người sẽ nghĩ rằng nạn nhân chủ yếu là trẻ em và phụ nữ. Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh – CDC, cứ 6 người đàn ông thì có 1 người sẽ bị lạm dụng nhưng ít báo cáo và ít tìm kiếm sự giúp đỡ do quan điểm “phái mạnh” có thể tự bảo vệ bản thân.

Phân biệt xâm hại tình dục và lạm dụng tình dục

Xâm hại hoặc lạm dụng tình dục đều liên quan đến sự đụng chạm không an toàn, khiến nạn nhân phải đau đớn, khó chịu, sợ hãi, căm hận,… Tuy nhiên cũng cần nắm rõ và phân biệt 2 hành vi trên:

• Xâm hại tình dục là hành vi dùng vũ lực, đe dọa, lôi kéo hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân để giao cấu trái với ý muốn của họ.
• Còn lạm dụng tình dục là quá trình một người lợi dụng vị thế của mình nhằm dụ dỗ hay cưỡng ép người khác tham gia vào hoạt động tình dục hoặc liên quan đến tình dục như cho xem phim, truyện khiêu dâm,….

Hậu quả về sức khỏe tâm lý mà lạm dụng tình dục gây ra

Hành vi lạm dụng tình dục không chỉ gây tổn thương cơ thể mà còn có thể ảnh hưởng rất lâu dài về sau này. Những hệ lụy của nó biểu hiện từ nhẹ cho đến những rối loạn rất nặng nề liên quan đến sức khỏe tâm lý.

Hơn 94% người bị lạm dụng tình dục đã mắc phải các triệu chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD). Nạn nhân tức giận bất thường, có hành vi hung hăng và bị ảnh hưởng về mặt tinh thần có thể kể đến như: biểu hiện thơ ấu hóa gồm mút tay, đái dầm, rối loạn giấc ngủ. Họ còn có thể mắc phải các rối loạn tâm thần phổ biến như rối loạn hành vi, lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống, rối loạn sử dụng chất.

Lệch lạc về tình dục cũng là vấn đề nạn nhân có thể gặp phải. Tổn thương về mặt tâm lý này hình thành sự quan tâm không đúng mực về giới tính, tình dục và có xu hướng quan hệ bừa bãi với nhiều người hoặc đi lạm dụng người khác.

Ảnh hưởng của lạm dụng tình dục ở trẻ em còn bao gồm tự trách bản thân, trầm cảm, lo lắng, rối loạn chức năng tình dục, rối loạn nhân cách ranh giới, trở nên nghiện ngập, có ý định tự hại và có xu hướng tái trở thành nạn nhân khi trưởng thành.

Một số trẻ sau khi bị lạm dụng tình dục có thể có hiệu ứng người ngủ (sleeper effects), tức là không có biểu hiện rối loạn gì. Có thể những trẻ này e sợ thể hiện cảm xúc thật sự của mình như là một cơ chế phòng vệ. Nhiều năm sau đó những biểu hiện này mới bộc phát trầm trọng hơn.

Cách giúp đỡ nạn nhân của lạm dụng tình dục

Ngoài một số trường hợp quá rõ ràng hoặc nạn nhân chủ động nói với người khác thì chúng ta có thể nhận biết bị lạm dụng tình dục qua các dấu hiệu nghi ngờ sau đây:

Dấu hiệu cơ thể

• Khó khăn khi di chuyển hoặc ngồi.
• Đau đớn, ngứa hoặc rát ở vùng kín.
• Quần lót bẩn, rách hoặc bị ố màu.
• Chảy máu, vết bầm tím hoặc sưng tại vùng kín.
• Nhiễm trùng tiết niệu hoặc viêm nhiễm vùng kín tái phát thường xuyên.
• Mắc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Dấu hiệu cảm xúc và hành vi

• Cảm thấy sợ hãi, hoảng sợ, kích động hoặc ám ảnh.
• Sợ tiếp xúc, tự cô lập trong phòng, thậm chí có suy nghĩ tự sát.
• Gặp ác mộng, sợ bóng tối.
• Trầm cảm hoặc rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).
• Thay đổi đột ngột hành vi như mút tay, đái dầm.
• Tránh né hoặc sợ hãi khi thay quần áo hoặc tắm gội.

Sự biến đổi nhân cách theo chiều hướng thu mình lại là dấu hiệu cho thấy sự tổn thương tâm lý rõ nhất ở nạn nhân. Với những biểu hiện nghi ngờ trên, nạn nhân cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa.

Chấn thương vì bị lạm dụng tình dục được coi là suốt đời và cần được chăm sóc tốt. Vì vậy hãy nhẹ nhàng trò chuyện, lắng nghe và tin tưởng tuyệt đối vào những thông tin mà nạn nhân chia sẻ.

Nếu một đứa trẻ tiết lộ bị lạm dụng tình dục thì việc cần làm là lắng nghe cẩn thận, kiềm chế cảm xúc, không khiển trách và xem xét vấn đề một cách nghiêm túc. Tránh để trẻ tiếp xúc với kẻ phạm tội hay ở bất kì đâu mà không có sự giám sát của người lớn. Giúp nhận biết hành vi lạm dụng tình dục là phạm pháp và đối xử yêu thương để trẻ thấy mình có giá trị.

Sự nâng đỡ tình cảm, tinh thần và lòng tin của gia đình, bạn bè và xã hội cũng sẽ giúp nạn nhân hiểu rõ được giá trị bản thân, góp phần làm giảm thiểu những hậu quả của lạm dụng tình dục.

Tình trạng lạm dụng tình dục diễn ra rất phổ biến và thường xuyên hiện nay. Những hậu quả của vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể xác, tinh thần của nạn nhân mà còn gây bức xúc trên toàn thế giới. Chúng ta cần lên án mạnh mẽ hành vi tội phạm này để xã hội ngày một văn minh hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Rối loạn nhân cách dạng đa nghi: Biểu hiện, chẩn đoán, điều trị
• Rối loạn định dạng giới tính: Cách phân loại và điều trị
• Hội chứng tự ngược đãi bản thân (Self-harm): Nguyên nhân và cách chữa trị