Hội chứng Nomophobia: Sợ hãi khi không có điện thoại bên cạnh

Hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại bên cạnh (Nomophobia) được đề cập lần đầu tiên vào năm 2010. Hiện nay Nomophobia chưa được công nhận là một dạng rối loạn tâm lý chính thức.

Nomophobia là gì? Thực trạng hiện nay

Nomophobia còn được gọi là hội chứng sợ thiếu điện thoại, hay hội chứng sợ hãi/ám ảnh khi không có điện thoại bên cạnh. Đây được xem là một dạng rối loạn tâm lý.

Thuật ngữ này xuất hiện vào năm 2010 sau kết quả khảo sát của Bưu điện Anh – Ủy ban YouGov với nhiều đối tượng, kết quả cho thấy:

• 53% người dùng smartphone có biểu hiện lo lắng khi điện thoại hết pin, hết tài khoản, mất điện thoại, hoặc điện thoại nằm ngoài vùng phủ sóng.
• Trong đó, khoảng 47% nữ giới và 58% nam giới có biểu hiện sợ hãi, lo lắng thái quá khi điện thoại tắt nguồn.

Người bình thường cũng khó tránh khỏi cảm giác bất an trong những trường hợp này. Họ lo sợ thông tin mật bị rò rỉ, phát tán, hoặc lo lắng tốn kém tiền mua điện thoại mới,…

Tuy nhiên, sự lo lắng dai dẳng, thái quá của người mắc chứng Nomophobia không liên quan đến những vấn đề trên.

Theo thống kê, số lượng người mắc hội chứng này đang dần tăng trong những năm gần đây. Đặc biệt là ở thanh thiếu niên và người trẻ, đối tượng sử dụng chúng hàng ngày.

Xem thêm: Trầm cảm do mạng xã hội – Thực trạng đáng báo động ở giới trẻ

Biểu hiện của hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại bên cạnh

Hiện tại, nhiều chuyên gia cho rằng Nomophobia là một dạng rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu. Đó là do biểu hiện bệnh tương đồng với ám ảnh sợ không gian hẹp, không gian kín, sợ độ cao,…

Người mắc hội chứng Nomophobia luôn lo lắng, căng thẳng, bất an, sợ hãi, kích động về những tình huống như:

• Không có điện thoại bên cạnh, không thể cầm điện thoại
• Có điện thoại nhưng không thể sử dụng do hết tiền, hết pin, ngoài vùng phủ sóng,…
• Không thể kiểm tra điện thoại vì đang thi cử, có cuộc họp quan trọng
• Đang ở những nơi cấm dùng điện thoại di động

Ngoài ra, người bệnh cũng có những triệu chứng thể chất như:

• Run rẩy
• Tăng tiết mồ hôi
• Tim đập loạn nhịp
• Chóng mặt, choáng váng
• Khó thở, thở nông
• Tức ngực
• Ngất xỉu.

Những bệnh sẽ luôn giữ điện thoại ở bên cạnh để đảm bảo có thể sử dụng khi cần. Các hành vi thường gặp bao gồm:

• Luôn có sẵn cục sạc và sạc dự phòng để tránh tình trạng điện thoại hết pin.
• Giữ điện thoại bên mình 24/7 kể cả khi tắm và đi vệ sinh.
• Dành nhiều thời gian sử dụng điện thoại trong ngày.
• Kiểm tra thường xuyên để chắc chắn có đem theo điện thoại trong túi, balo,…

Nguyên nhân gây hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại

Nomophobia là một dạng rối loạn tâm lý mới được phát hiện trong những năm gần đây.  Tuy nhiên, một số yếu tố đã được xác định có thể gây ra Nomophobia bao gồm:

1. Phụ thuộc vào công nghệ

Nomophobia thường có liên quan đến việc phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ, và các thiết bị điện tử. Con người dường như không thể xa rời chúng.

Trước đây, điện thoại chỉ là phương tiện liên lạc. Nhưng giờ đây, nó có thể lưu trữ thông tin, giải quyết công việc, ghi chép, và nhiều công dụng khác.

Do đó khi không có điện thoại ở bên cạnh, không ít người trở nên lo lắng, sợ hãi, bất an và căng thẳng.

Hội chứng này thường gặp ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Nguyên nhân là những đối tượng này có hiểu biết nhất định về công nghệ.

Họ nắm bắt xu hướng, và biết ứng dụng công nghệ trong nhiều khía cạnh của cuộc sống. Vì vậy, thanh thiếu niên và người trẻ sẽ phụ thuộc vào smartphone nhiều hơn so với người trung niên, cao tuổi,…

2. Nỗi sợ bị cô lập

Điện thoại thông minh là phương tiện giúp kết nối thông qua các nền tảng xã hội. Với những người không có nhiều mối quan hệ ngoài đời, họ dành nhiều thời gian giao lưu trên mạng

Việc không có điện thoại bên cạnh khiến họ trở nên bất an, lo lắng vì sợ bị cô lập và lãng quên.

3. Sang chấn tâm lý có liên quan đến điện thoại

Nhiều người mắc hội chứng Nomophobia từng trải qua các sang chấn tâm lý có liên quan đến việc mất điện thoại, hoặc điện thoại không liên lạc được.

Chẳng hạn như họ bỏ lỡ cơ hội làm việc do không nhận được cuộc gọi, email, không kịp đến bệnh viện khi người thân đang cấp cứu,… Chúng hình thành nỗi sợ hãi và lo lắng khi không có điện thoại ở bên cạnh.

4. Ảnh hưởng từ gia đình

Nếu sống chung với anh chị em hoặc bố mẹ có biểu hiện nghiện điện thoại quá mức, bản thân cũng sẽ hình thành suy nghĩ và hành vi tương tự.

Ảnh hưởng của hội chứng sợ thiếu điện thoại – Nomophobia

Nomophobia vẫn chưa được công nhận là một dạng rối loạn tâm thần chính thức. Tuy nhiên, hội chứng này được chứng minh ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe con người.

Tình trạng lo lắng, sợ hãi thái quá khiến người bệnh căng thẳng, mất ngủ, tăng huyết áp, khó tập trung,… Những điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tinh thần và thể chất.

Thậm chí, nhiều người không thể dừng sử dụng điện thoại. Hành vi này gây lãng phí thời gian, giảm hiệu suất lao động, học tập, và ảnh hưởng đáng kể đến các mối quan hệ.

Quan tâm quá mức đến điện thoại còn khiến bản thân bỏ lỡ niềm vui và những điều ý nghĩa. Con người có thể giam mình trong nhà với điện thoại di động, thay vì gặp gỡ bạn bè và khám phá cuộc sống.

Trong trường hợp này, Nomophobia có thể gia tăng nguy cơ stress, trầm cảm, rối loạn lo âu xã hội,…

Chẩn đoán hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại

Hội chứng chỉ được chẩn đoán khi các triệu chứng diễn ra ít nhất trong 6 tháng, và gây ra ảnh hưởng đáng kể đối với chất lượng cuộc sống.

Hội chứng Nomophobia thường được chẩn đoán khi bệnh nhân có những biểu hiện sau:

• Khó ngủ, thiếu ngủ
• Sử dụng điện thoại liên tục và gần như cả ngày
• Gây ra nhiều phiền toái trong quá trình làm việc, học tập
• Ảnh hưởng đáng kể đến các mối quan hệ
• Tác động tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống
• Gây xáo trộn các hoạt động thường ngày

Ngoài việc chẩn đoán xác định, bác sĩ cũng sẽ thực hiện một số chẩn đoán để đánh giá mức độ lo âu. Điều này có vai trò quan trọng trong quá trình điều trị.

Các phương pháp điều trị hội chứng sợ thiếu điện thoại

Tùy vào mức độ của hội chứng Nomophobia, bác sĩ sẽ xem xét phương pháp điều trị phù hợp. Không có phương pháp điều trị cụ thể cho bệnh, tất cả đểu được cá nhân hóa tùy theo từng trường hợp.

Các phương pháp điều trị được xem xét cho bệnh nhân mắc hội chứng Nomophobia:

1. Liệu pháp tâm lý

Đối với những trường hợp nhẹ, bệnh nhân sẽ được tham vấn tâm lý. Liệu pháp này được thực hiện bằng hình thức giao tiếp với mục đích tác động đến tâm lý của người bệnh.

Đối với hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại, bác sĩ thường can thiệp các liệu pháp tâm lý sau:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Liệu pháp nhận thức hành vi có hiệu quả trong điều trị rối loạn ám ảnh đặc hiệu nói chung, và Nomophobia nói riêng. Liệu pháp này được thực hiện thông qua tác động nhằm thay đổi suy nghĩ. Từ đó bệnh nhân biết cách chế ngự nỗi sợ, sự lo lắng, bất an.
• Liệu pháp tiếp xúc: Liệu pháp tiếp xúc cũng là phương pháp mang lại hiệu quả. Liệu pháp này được thực hiện bằng cách cho bệnh nhân tiếp xúc với nỗi sợ, theo mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng. Hoạt động được thực hiện dưới sự kiểm soát của bác sĩ/chuyên gia tâm lý. Sau một thời gian, bệnh nhân sẽ dần quen với việc không có điện thoại ở bên cạnh, và giảm sự phụ thuộc.

Đa phần những bệnh nhân mắc hội chứng Nomophobia đều có đáp ứng tốt sau khi trị liệu tâm lý. Thông thường, bệnh nhân mắc các rối loạn tâm lý phải kết hợp phương pháp này cùng với sử dụng thuốc.

Tuy nhiên, người mắc hội chứng Nomophobia đa phần đều có thể điều trị bằng liệu pháp tâm lý đơn lẻ.

2. Sử dụng thuốc

Chỉ những trường hợp có biểu hiện nặng, hoặc đi kèm với các rối loạn tâm lý khác như trầm cảm, stress, rối loạn lo âu,… mới được cân nhắc dùng thuốc.

Thuốc có thể được dùng ngắn hạn hoặc dài hạn tùy theo trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, phương pháp chính đối với hội chứng Nomophobia vẫn là liệu pháp tâm lý.

Các loại thuốc được xem xét sử dụng cho bệnh nhân mắc hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại bên cạnh:

• Thuốc chẹn beta: Sử dụng để giảm triệu chứng mất ngủ, tim đập nhanh, tăng tiết mồ hôi, hoa mắt, choáng váng, đau đầu,…
• Thuốc an thần: Thuốc an thần nhóm benzodiazepine giúp  giảm bớt sự sợ hãi, lo lắng và căng thẳng

Một số thuốc có khả năng gây nghiện nên chỉ được dùng ngắn hạn với liều thấp nhất có hiệu quả. Với những trường hợp dùng thuốc lâu dài, bắt buộc phải giảm liều từ từ trước khi ngưng hẳn.

3. Các biện pháp tự cải thiện

Bên cạnh việc sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý, các biện pháp tự cải thiện cũng giúp ích trong việc cải thiện hội chứng sợ hãi khi không có điện thoại bên cạnh.

Đối với những trường hợp nhẹ, các biện pháp dưới đây có thể cải thiện bệnh nhanh chóng.

• Giảm dần thời gian sử dụng điện thoại
• Dành nhiều thời gian cho các hoạt động lành mạnh hơn
• Tập thói quen không sử dụng điện thoại khi không cần thiết
• Tắt điện thoại khi đi ngủ và ăn uống với gia đình.
• Giảm mức độ phụ thuộc vào điện thoại cho đến khi có thể sử dụng smartphone lành manh
• Ưu tiên tương tác trực tiếp với những người xung quanh thay vì sử dụng điện thoại.

Ngoài ra, giải tỏa căng thẳng sẽ giúp ích đáng kể trong việc chế ngự nỗi sợ, sự lo lắng, và bất an khi không sử dụng điện thoại.

Các biện pháp bạn có thể áp dụng bao gồm ngồi thiền, tập yoga, bơi lội, liệu pháp mùi hương, tắm nước ấm, nghe nhạc, ngủ đủ giấc,…

Điện thoại di động là phương tiện liên lạc quan trọng trong cuộc sống hiện nay. Tuy nhiên, cần sử dụng điện thoại một cách lành mạnh và khoa học để tránh những ảnh hưởng tiêu cực.

Nếu nghi ngờ bản thân mắc Nomophobia, người bệnh nên thăm khám và điều trị sớm để tránh những ảnh hưởng lâu dài.